Opera Zuid viert zijn 25-jarige jubileum met veel Italiaanse opera. Rigoletto van Verdi ging op 13 november in première in Maastricht. Geen messcherpe tekening in de regie, maar goede zangers – jong en ouder talent – en een fijn orkest met dito koor brachten een zeer genietbare voorstelling van de Verdi-klassieker.

Anno 2015 positioneert het jubilerende Opera Zuid zich in het veld tussen de zelfbewuste, nooit twijfelende landelijke en internationale speler in Amsterdam en het blijmoedig-offensieve operahuis in Enschede, waar het woord ‘ambitie’ in gouden letters op de muren staat. Met een middagbijeenkomst en een Verdi-première vierde het Maastrichtse ensemble afgelopen vrijdag het jubileum.

Een team onder leiding van de IJslandse regisseur Stefán Baldursson, die voor licht, decor en kostuums landgenoten meebracht, was verantwoordelijk voor deze Rigoletto. De kwalificatie koudbloedig ligt dan voor de hand, maar die is niet juist. De voorstelling heeft tempo, schwung en een ambachtelijke touch. Maar het grote drama in het verhaal wordt doorgaans vermeden, en dat geeft kale plekken in het velours van de avond.

De cast bestaat uit een mengsel van jong en – gelukkig ook – ouder talent, met een paar vocale pilaren om de constructie stevig te maken en veel vers vocaal cement dat daarbinnen kan uitharden. Voor bijna iedereen in het ensemble is dit een roldebuut en ook dirigent Per-Otto Johansson dirigeert Rigoletto voor het eerst.

Sparafucile was één van de pilaren. De bas Emanuele Cordaro heeft de huurmoordenaar al vaak gezongen en leverde een betrouwbare, angstaanjagend sonore stem en presentatie. Zijn vocale aandeel, kleding en spel waren volledig congruent.

Ook in het lage register bevindt zich de stem van bas Henk van Heijnsbergen. Hij zong een verbitterde, wraakzuchtige Monterone, wiens vloek het lot van Rigoletto en zijn dochter bepaalde. Zeker in deze regie was de parallel met de Commendatore in Mozarts Don Giovanni ontegenzeggelijk.

In zijn hoofdrol als Rigoletto had Anders Larsson het meeste last van de regie. De setting van de opera was naar deze tijd verplaatst. Daarmee gebeurden er geen artistieke of dramatische rampen, maar het feit dat Rigoletto een hofnar is, valt lastig met iets anders te evenaren.

De Rigoletto van regisseur Stefán Baldursson was een wat mal geklede ‘party planner’, wiens dubbelzinnige karakter niet voldoende uit de verf kwam. Meer een klager dan een plager, deze nar. Larsson toonde wel ruim voldoende vocale kracht voor zijn dragende rol, al zou je hem iets meer licht-baritonale glans toewensen.

Het lukte in mijn ogen de regie onvoldoende om duidelijk te maken wat het ‘statement’ was dat men ten opzichte van de opera van Verdi wilde maken. Dé briljante vondst of twist kon ik niet ontdekken.

Voor tenor Elmar Gilbertsson was de Duca di Mantova niet alleen zijn roldebuut, het was ook zijn eerste Verdi-rol. Hij had de meeste beweging in zijn spel: hij draafde over het podium en klom langs de gevel naar de kamer van Gilda. Hij was een geloofwaardige versierder, die zijn moment van vertwijfeling, solo op het podium, mooi uitzong. Op een enkel spoortje van premièrestress na zong hij zijn rol voorbeeldig.

De stap van een valse zuster in La Cenerentola naar de rol van Gilda is enorm. Het premièrepubliek was getuige van die mijlpaal in de nog jonge carrière van Anna Emelianova. De sopraan heeft in haar stem nog ruimte voor verdieping en meer warmte, maar ze overtuigde als jonge zangeres volledig in de rol van het naïeve meisje Gilda. Eén van de ontroerende momenten was de confrontatie tussen haar en haar vader Rigoletto, waarbij ze warmgehouden werd door het veel te grote colbertjasje van haar vader.

Naast Gilda waren ook de rollen van Ceprano en Maddalena bezet door jonge Opera Zuid-talenten. Rubèn Plantinga, die tijdens de tournee Ceprano alterneert met Marcel van Dieren, kreeg in zijn rol meer kans voor spel dan zang, maar deed dat uitstekend. Veerle Sanders stond pas in de derde akte in de spotlights. Als de zus van Sparafucile moest ze verleiden en zich staande houden in het beroemde kwartet, waarna ze uiteindelijk de kans kreeg vrijwel solo een fraai mezzogeluid te laten horen. Het jongtalentenbeleid van Opera Zuid werpt hoorbaar zijn vruchten af.

Met zo veel roldebuten in de zangerscast had dirigent Per-Otto Johansson een enorme klus op zijn plaats in de orkestbak. Hij werkte zich uit de naad om alle inzetten aan te geven, eventueel mee te playbacken en het orkest te leiden. Het Theaterkoor Opera Zuid zong onder zijn leiding puntig en de philharmonie zuidnederland kreeg een bescheiden begeleidingsrol, met als opvallend einde de wat weinig dramatisch uitgevoerde sterfscène van Gilda in de armen van haar vader, gevolgd door een heerlijk donderend slot vanuit de orkestbak.

Het werd al opgemerkt: de regie was niet slecht, maar miste een duidelijke keuze in de vertaling van het verhaal naar interessante karakters, met name bij de hoofdrol. Niet alle locaties van de scènes waren gemarkeerd en dat riep onduidelijkheid op over wat ‘hier’ en ‘daar’ was. Interessant was hoe het effectieve lichtontwerp van Páll Ragnarson bovengemiddeld bijdroeg aan de sfeer en kleuring van het verhaal.

Rigoletto is nog tot en met 15 december te zien in theaters door heel Nederland. Zie voor meer informatie de website van Opera Zuid.