DiDonato creëert magisch totaaltheater
In een uitverkocht Concertgebouw trakteerde Joyce DiDonato haar fans zaterdagavond op een topvoorstelling. Geen standaard solorecital, maar een avond magisch totaaltheater, met fantastische zang en muziek.
In War and Peace – Harmony through Music is de titel van de internationale tournee die de release van Joyce DiDonato’s gelijknamige cd begeleidt. De mezzosopraan werkt samen met het jonge en elastisch spelende barokorkest Il Pomo d’Oro, bij ons bekend van onder meer het Prinsengrachtconcert.
De vocale ster wil met de titel van deze tournee een maatschappelijk debat op gang brengen. Angst en pessimisme regeren op dit moment de wereld, meent zij. Haar voorstelling roept op tot hoop op een betere wereld. Vrede begint bij jezelf, is haar boodschap. De schitterende aria’s in het programma verhalen over hoop en liefde, maar ook over verdriet, oorlog, wraak en strijd.
Iedereen werd bij binnenkomst verrast met een enveloppe, met daarin een persoonlijke boodschap van DiDonato. Het tekent de diva, die zowel tijdens als na de voorstelling het contact met haar publiek zoekt en hen wil betrekken bij wat ze doet.
Ik heb zelden zo’n theatraal geënsceneerd recital beleefd, waarin magische beeld- en lichteffecten de toch al virtuoze prestaties van deze topster effectief ondersteunden. Hoe zij er, samen met het fantastische Pomo d’Oro, in slaagde om de zaal een avond lang op het puntje van zijn stoel te laten zitten, getuigde van grote klasse.
DiDonato was in topvorm en wist haar stem tot in alle uithoeken uiterst soepel en buitengewoon verzorgd te laten klinken. Of ze nu krijgslustige wraakaria’s zong of vredige en pastorale taferelen opriep, het lukte haar allemaal met schijnbaar groot gemak. De aria’s van Händel, Purcell, Leo en Jommeli pasten haar als een handschoen. Overduidelijk in haar element met dit door haar zelf geproduceerde programma, was ze het stralende middelpunt van de avond.
Het uiterst onconventionele begin van het concert viel meteen in de smaak. DiDonato zat roerloos en alleen op het podium. Twee prachtige gewaden, die later haar ‘oorlogs- en haar vredesgewaad’ bleken te zijn, hingen in een nevelige mist. Kruitdampen vulden de zaal en door de schitterende belichting werd het doorgaans zo traditioneel ogende Concertgebouw veranderd in een oorlogsslagveld.
Beelden van vuurlinies en ander geweld waren op de wanden en het plafond te zien. Het geluid van zacht geronk en geraas zorgde op de achtergrond voor onrust. Een halfnaakte danser beeldde het leed dat oorlogen teweegbrengen uit. De projectiebeelden deden de rest. Toen het publiek verstomde, kwamen de musici van Il Pomo d’Oro de rode loper af.
Met de stormachtige noten van Händels Storgè uit Jephtha, ‘Scenes of horror, scenes of woe’, die deze week ook klonken bij De Nationale Opera, opende DiDonato de avond. Ze imponeerde onmiddellijk met haar vertolking van deze vurige barokaria. Haar ongelooflijke passie en virtuositeit brachten Händels muziek naar grote hoogten. DiDonato heeft niet alleen een fabelachtige zangtechniek, maar weet zich ook met grote compassie in te leven in de gevoelens van haar operapersonages.
Het programma had een prachtige en uitgebalanceerde opbouw, met vocale en instrumentale delen. Voor de pauze klonken aria’s die oorlog, geweld, wraak, wanhoop en strijd als thema hadden. Ook vertolkte DiDonato intens gevoelige lamentaties, waarin verdriet als universeel thema doorklonk, zoals Dido’s altijd ontroerende aria ‘When I am laid in earth’. Uiterst intiem en verstild zong de mezzosopraan ‘Lascia ch’io pianga’ van Händel. Hierna durfde het publiek amper te applaudisseren.
Speciaal voor In War and Peace was DiDonato op zoek gegaan naar nieuwe muziek. Drie aria’s werden onder het stof vandaan gehaald, van Leonardo Leo en van Niccolò Jommeli. Primeurs dus. Zangeres en orkest klonken ook in dat ‘nieuwe’ repertoire zeer goed op elkaar ingespeeld. Niet te geloven dat dit pas het tweede optreden van de tournee was.
Na Händels aria over de duistere voorgevoelens die Storgè teisteren, klonk de wanhopige Andromache uit Leonardo Leo’s gelijknamige opera. Daarin zijn zowel wraakzucht als bezinning te horen. Tedere en getormenteerde passages wisselen elkaar af en het vlijmscherpe zwaard uit de titel van deze aria sneed letterlijk door je ziel.
Hierna speelde Il Pomo d’Oro een prachtig verstilde sinfonia van Cavalieri. En in het bewogen ‘Tristis est anima mea’ van Gesualdo liet het orkest opnieuw horen tot welk fijnzinnig spel het in staat is.
Na de pauze zagen we DiDonato in haar ‘vredesgewaad’ en was haar toon lieflijker. Idyllisch en pastoraal. Ze opende met een aria van Purcell. De projectiebeelden veranderden en de sfeer van kabbelende beken en de geur van jasmijn uit een aria uit Händels Susanna vulden de zaal.
DiDonato toonde zich een meester in het verklanken van het hele spectrum aan menselijke emoties. Jubelend sloot zij het programma af met ‘Par che di Giubilo’ van Jommelli, wat haar een enorme ovatie van de zaal opleverde. Als toegift volgde een zeer verinnerlijkte uitvoering van ‘Morgen’ van Richard Strauss. Een geweldige voorstelling!
De auteur
13Reacties
In Brussel gaan zien. Ik vond het prachtig, soms adembenemend. Voor tegenstrijdige commentaren van Margo, mezelf en anderen zie wederom TI GUARDA DAL GRANDE INQUISITOR.
Vond dit één van de mooiste vocale concerten die ik in de afgelopen jaren heb bijgewoond. Was diverse malen tot tranen geroerd door de zang van Joyce DiDonato. Vond ook het contrast tussen het programma voor en na de pauze prachtig. Ben zeer blij dat ik er bij was.
Superlatieven schieten te kort om dit recital te beschrijven. Ik ben het bijna geheel eens met de recensie van Jacqueline van Rooij op één dingetje na. De zaal was niet uitverkocht en er was flink met gratis kaarten gestrooid.
Tegenwoordig is men beter op de hoogte van de subtekst van “Morgen” van Richard Strauss.John Henry Mackay de schrijver van o.a.” Der Puppenjunge” had met de tekst een voor die tijd iets minder conventioneel liefdespaar op het oog.
Oef, toch zeer positieve geluiden, in tegenstelling tot mijn landgenoten…
Wat nog toe te voegen aan deze recensie van Jacqueline, die de spijker op zijn kop slaat? Ik vond het een zeer ontroerende en indrukwekkende ervaring en had een dag nodig om er van bij te komen. Kunstenaars die zich zo volledig geven als DiDonato hoor je zelfs in het Concertgebouw zelden. Deze vrouw klopt aan mijn ziel. Alle lof dus voor haar en voor haar maatschappelijk engagement! Alleen met de halfnaakte danser kon ik niets. Niet dat hij onprettig was om te zien, maar ik snapte niet wat hij er steeds bij deed.
Ben met Gert-Jan eens, de danser voegde niks toe.
Maar gelukkig was er en hoefde er niks te worden toegevoegd. Perfect. In een week worden we op Bartoli en DiDOnato getrakteerd, wat wil je nog meer ?
Je kunt natuurlijk cynisch doen over het initiatief van DiDonato, maar als niemand wat doet gebeurt er ook niks. Ook bij Witteman hield ze een pleidooi voor vrede.
Dat maakte deel uit van een geheelconcept over het nut van hetwelk men kan redetwisten (het was soms toch een tikje kitcherig) maar dat enkele pluspunten had zoals:
-Doordat ze ‘geregisseerd’ was zong diDonato zonder partituur waardoor ze zich nog spontaner kon uiten (met alle extreme emoties, van verstilling tot woedeuitbarsingen)
-Er werd vermeden (in Brussel alleszins in het eerste deel) dat het recital te vaak werd onderbroken door de voor zulke gelegenheden te lange en overenthousiaste applauzen.
Het Parool geeft **** maar is behoorlijk kritisch. NRC Handelsblad heeft helemaal geen recensie. Hopelijk morgen. Bartoli vond men kennelijk ook geen recensie waard of ik moet er overheen gelezen hebben.
De halfnaakte danser stond volgens mij voor de kwetsbaarheid van de mens. Ik moest denken aan King Lear’s unaccommodated man (de mens ontdaan en ontlast van de uiterlijkheden van de beschaving en blootgesteld aan de elementen) Je kunt je afvragen of dit past in zo’n hyper geciviliseerd concept.
Zo te lezen waren de Belgen aanzienlijk kritischer.
Ge moet wel bedenken dat 2 commentators op GRANDE INQUISITOR (Ricci en Jos Hermans) het concert niet eens bijgewoond hebben en slechts een algemene mening geven…
Het was een adembemend concert. Jammer dat er in Nederland zo weinig belangstelling is voor vocale recitals. In tegenstelling tot wat schrijfster beweerd was de zaal zeker niet uitverkocht. Bovendien waren er erg veel kaarten weggegeven of zeer goedkoop verkocht.
Misschien ook niet heel slim om Bartoli en Didonato in één week te programmeren.
Joyce DiDonato en Cecilia Bartoli, fantastische artiesten, in één week, was voor mij te veel van het goede en kiezen kon ik niet. Jammer!
Wij hebben ook genoten van deze fantastische avond!
Twee vragen:
1 Heeft iemand een recensie in de Volkskrant gezien?
2 Hoe kom je aan “gratis/goedkope” kaarten voor zo’n concert?? Dat zou ik ook weleens willen!!
Geen recensie in de Volkskrant gezien. Een aantal sites verloot kaarten waaronder deze. Ik betaal trouwens altijd het volle bedrag omdat ik zeker wil zijn van een goede plaats. Bij de Nationale Opera kan men vaak op de dag zelf via de site LMTS kaartjes met 50% korting kopen en dan doe ik wel eens.