De Santa Fe Opera opende eind juni zijn zomerseizoen met een spectaculaire Candide. In de weken erna volgden nog vier producties in het bijzondere theater in New Mexico. Place de l’Opera-correspondent Maria Nockin bezocht alle voorstellingen en doet verslag.

Madama Butterfly

Een dag na de première van Candide werd Puccini’s tragische opera Madama Butterfly hernomen. De productie uit 2010 van wijlen Lee Blakeley – een voorstelling met simpele visuele lijnen en een robuuste structuur – werd met liefde opnieuw ingestudeerd door Matthew Ozawa.

Gebruikmakend van de beeldschone zonsondergang, zichtbaar achter het toneel, begon de opera met bedienden die Pinkertons huurhuisje voltooiden. Het daaropvolgende bruiloftsfeest was een lust voor het oog, met dank aan de nauwgezette, kleurrijke kimono’s van ontwerper Brigitte Reiffenstuel.

A.J. Glueckert was een Pinkerton met een enorme stem, Nicholas Pallesen zong een doordringende Sharpless. Samen zongen ze over whisky en hun liefde voor Amerika, zonder veel begrip voor het land waar ze te gast waren. Pallesens elegante bariton voorzag de rol van Sharpless van veel diepte en emotionele impact. Glueckert gebruikte zijn heroïsche stemgeluid om Pinkerton enige charme en vooral heel veel arrogantie mee te geven.

Kelly Kaduce, die er stralend uitzag in haar bruiloftskimono, zong ‘Un bel dì’ met krachtige klanken en grootse emotie. Ze blonk uit door haar schone toon, uitmuntende frasering en dramatische overtuiging. Haar bloedige, realistische sterfscène ontlokte vele tranen aan het publiek.

Megan Marino was een gedienstige Suzuki, bewegend met gedetailleerde, fijne Japanse gebaren. Matthew DiBattista was passend ergerlijk als Goro, de huwelijksmakelaar. Solomon Howard beheerste het toneel als Bonzo, die het huwelijksfeest verstoort als hij ontdekt dat Butterfly zich tot het christendom bekeert. Hannah Hagerty was een heldere, krachtige Kate Pinkerton. Een zangeres van wie we waarschijnlijk veel meer gaan horen.

Dirigent John Fiore leidde het orkest op lyrische wijze door de Brescia-versie van de opera uit 1904. Nu en dan overschaduwde hij de zangerspartijen in de eerste akte, maar in de tweede akte was het volume aanzienlijk lager. Fiore ging bekwaam om met de suggestieve oosterse melodieën en impressionistische klanken die Puccini aan Butterfly toedichtte. Hij lichtte ook mooi de meer koperen klankwereld van Pinkerton uit.

L’italiana in Algeri

Santa Fe Opera-regisseur Shawna Lucey hernam een geliefde productie van L’italiana in Algeri uit 2002, van de hand van wijlen Edward Hastings. Anders dan veel regisseurs die zich aan Rossini’s komedies wagen, kiest Lucey vaak voor amuserende choreografieën in plaats van de gebruikelijke grappen en grollen.

De voorstelling opent met een man die van buiten het theater naar het midden van de bühne rent, met in zijn hand een verlicht propellervliegtuigje op een stok. Het orkest speelt ondertussen de bekende ouverture. Vervolgens vliegt een groter vliegtuig over het toneel, langs het panorama van de bergen en de zakkende zon, en maakt off stage een noodlanding.

Het toneel zelf heeft de vorm van een gesloten boek. Als het opengaat, worden Robert Inness Hopkins’ levensgrote uitsneden van een exotisch Algerijns paleis uit de jaren twintig van de vorige eeuw zichtbaar. Mustafa, de bey van Algiers, zingt over zijn verlangen naar een levendiger levenspartner. Hij aast op een Italiaanse vrouw en hoopt dat zijn Italiaanse slaaf Lindoro met zijn echtgenote Elvira trouwt, zodat hij zelf kan hertrouwen. Om Elvira onder de aandacht van Lindoro te brengen, verschijnen de soldaten van de bey met cut-outs van hun meesteres, alsof ze deelnemen aan een wedstrijd synchroonzwemmen.

Lindoro wil echter niets van Elvira. Hij droomt van Isabella. Tenor Jack Swanson, eerder een bewonderenswaardige Candide bij de Los Angeles Opera, zong Lindoro en toonde zijn grote talent om Rossini’s coloraturen vlekkeloos te zingen én een goede dictie te behouden. Scott Connor was Mustafa, het centrum van alle humor, onverdiende complimenten oogstend, zijn masculiene charme showend. Hij stuurde zelfs een paar tweets naar zijn zwijmelende fans.

Uiteindelijk is L’italiana in Algeri een komedie voor een diva met een lage stem. De Argentijnse mezzo Daniela Mack vervulde die glansrol op sexy, charismatische en energieke wijze. Haar snelle, zuivere coloraturen waren indrukwekkend, vooral waar ze de uitersten van haar bereik raakte. Ze zong met een slanke klank en donkere vocale kleuren, wat haar stem uniek maakte.

Dirigent Corrado Rovaris hield er goed het tempo in, zodat de spanning in de orkestbak geen moment verslapte. Hij gaf de zangers niettemin ruimte om te ademen, met topvertolkingen als gevolg.

Doctor Atomic

Dertien jaar na de wereldpremière presenteerde de Santa Fe Opera een nieuwe productie van Doctor Atomic van John Adams en Peter Sellars. Ryan McKinny was de wetenschapper J. Robert Oppenheimer.

De opera speelt zich af tijdens de laatste dagen voor de eerste atoombomtest en laat zien hoe Oppenheimer met zijn demonen worstelt als de wetenschappelijke ontdekking gebruikt dreigt te worden voor het maken van een bom. Vóór de opera begon presenteerden drie lokale pueblo’s (Santa Clara, San Ildefonso en Tesuque) een dans als een genezingsritueel voor de gemeenschappen die getroffen waren door de tests met de bom. Ze droegen veren, bont en andere kleurrijke regalia en dansten op authentieke liederen en drumritmes.

De opera opent met een koor van wetenschappers, ingenieurs en militair personeel, zingend over Einsteins ontdekkingen en hoe die de bom mogelijk maakten. Een grote, glimmende bal reflecteerde de mensen op het toneel en in de zaal, en bood zo een soort doorsnede van de mensen die door de explosie van de bom getroffen zouden worden.

Als collega-wetenschappers hun morele bezwaren tegen het gebruik van hun research door de overheid met Oppenheimer delen, zegt hij dat dat grenst aan verraad. Hij gaat naar huis, naar zijn verveelde, alcoholistische vrouw Kitty (gezongen met zilveren sopraan door Julia Bullock) en begint te lezen. Hij is verward, maar bedrijft uiteindelijk gepassioneerd de liefde met zijn vrouw.

De laatste scène van de eerste akte vindt plaats in Alamogordo. De bom is klaar om getest te worden, maar het project wordt bemoeilijkt door onweer. General Groves, met veel gusto gezongen door Daniel Okulitch, zegt dat de test als gepland moet doorgaan en hij probeert meteoroloog Frank Hubbard te dwingen een gunstige weersvoorspelling te doen. Hubbard, gezongen door de prachtig resonerende bariton Tim Mix, liet zich echter niet intimideren. Op dit punt is Oppenheimer zeer verontrust geworden. Met gouden baritonale klanken citeert McKinny John Donne: “Batter my heart, Three-Peron’d God.”

De tweede akte opent met Kitty en haar huishoudster Pasqualita, gezongen met rijke contra-altklanken door Meredith Arwady. In de tweede scène springt het verhaal weer naar de locatie van de test, waar Andrew Harris als Edward Teller iedereen eraan herinnert dat sommigen menen dat de bom de lucht in brand kan steken en zo de aarde kan vernietigen. Oppenheimer gaat naar huis, waar hij een visioen van Vishnoe krijgt en waar meer dansen door de pueblodansers plaatsvinden.

Uiteindelijk klaart de lucht op en kan de test plaatsvinden. De glimmende bal zakt en komt zo nog prominenter in beeld, rood en wit licht weerspiegelend. Als het orkest fortissimo bereikt en de spanning zijn climax nadert, realiseren we ons dat de bom geëxplodeerd is. Het laatste wat we horen, is een moeder die in het Japans om water voor haar kinderen vraagt.

Dirigent Matthew Aucoin moest het machtige werk in de hand zien te houden en deed dat op transparante wijze. Nergens ging de zang onder in het orkestgeweld. Met zijn enorme dynamische contrasten voegde hij veel drama toe aan het verhaal.

Ariadne auf Naxos

Richard Strauss’ bekende komedie Ariadne auf Naxos werd opgevoerd in een regie van Tim Albery. De proloog werd gezongen in het Engels en ook de recitatieven waren in het Engels. De aria’s werden echter in het originele Duits gezongen. Tobias Hoheisels decorontwerp voor de eerste akte bestond uit een grote hal met deuren naar kleedkamers, een trap en een verkleurd plafond dat achterstallig onderhoud suggereerde.

De opera zelf vond plaats in een blauw, gebogen decor, met een rood-zwart uitsteeksel waarop Ariadne sliep en treurde om haar lot. Met de entree van Bacchus kwam ze weer tot leven. De kromme wanden van haar eiland braken open en maakten plaats voor een blik op de nachthemel boven New Mexico.

Ariadne is een opera waarin grote stemmen uitgebreid hun schoonheid kunnen tonen. Wat dat betreft had deze productie veel te bieden. Amanda Echalaz, wier stem een aanzienlijk gewicht heeft, zong Ariadne met prachtige, fluwelen klanken. Ze was in de proloog enigszins een feeks, maar in de opera sloegen haar klanken als golven over het publiek heen.

De rol van Bacchus vraagt zowel komedietalent in de proloog als immense power aan de bovenkant van het tenorbereik in de opera. Bruce Sledge kweet zich knap van beide taken. In de proloog kibbelde hij met Jarrett Logan Porter als de pruikenmaker op absurde wijze over een pruik, in de opera strooide hij bronzen tonen uit in de zaal, langzaam neerdalend van hoog boven het decor.

Als Zerbinetta toonde Liv Redpath zich in de proloog de vredestichter. Ze dolde met alle mannelijke karakters en elk van hen viel voor haar charme. In de opera zong ze haar schier onmogelijke coloratuurol met autoriteit; nagenoeg alle noten waren raak. Haar zang was zoet en goed gefocust.

Amanda Majeski maakte het publiek mededeelzaam in de pijn van de componist. Haar grote stem vulde het hele huis met elegante klanken. Het gezelschap van Zerbinetta (Jarrett Ott, Anthony Robin Schneider, Matthew DiBattista, Terrence Chin-Loy) was hysterisch grappig. Hun timing was perfect en de choreografie van Kyle Lang was zeer amusant.

Dirigent James Gaffigan dolf al het melodische goud op uit Strauss’ partituur. Zijn dynamiek beroerde de luisteraar, waarbij hij het volume telkens zo onder controle had dat je geen noot of triller van de zangers hoefde te missen.

2019

De Santa Fe Opera is een uniek gezelschap dat iedere zomer weer fraaie producties brengt in zijn theater hoog in de tijdloze bergen van New Mexico. Het theater is overdekt, maar met aan alle zijdes openingen om de ondergaande zon en soms ook bliksemflitsen (die op één of andere manier altijd op passende momenten voorbijkomen) te zien. Santa Fe, “the City Different”, is een fascinerende plek, ook voor bezoekers uit Europa.

Zie voor meer informatie over de producties die de Santa Fe Opera volgend jaar brengt www.santafeopera.org.