Met een voorbeeldige productie van A Little Night Music heeft de Nederlandse Reisopera zich opnieuw aan het bekende musicalrepertoire van Stephen Sondheim gewaagd. Zaterdag beleefde de voorstelling een uitstekende première in het Wilminktheater in Enschede.

Voor zijn libretto baseerde Stephen Sondheim zich op een verhaal van Hugh Wheeler, die zich op zijn beurt had laten inspireren door de film Smiles of a Summer Night van Ingmar Bergman uit 1955. De musical toont jaren-zeventig-hedonisme in fin de siècle-verpakking, vergelijkbaar met wat Bergman deed in zijn kostuumdrama, en heeft inhoudelijk veel van Sondheims eerdere relatiekomedie Company uit 1970.

Het verhaal draait om de oudere advocaat Fredrik Egerman, een weduwnaar die na de dood van zijn vrouw kennelijk iets te vaak kwam uithuilen bij een bevriende familie. Dat ging het tienermeisje Anne, kind des huizes, zozeer aan het hart dat ze besloot met hem te trouwen. Haar overwegingen daarbij waren vergelijkbaar met die van een kind dat een hond adopteert uit een asiel. Ze wacht hem dagelijks op in een roze jurk als uit zijn werk komt en begroet hem dan alsof hij in Timboektoe is geweest in plaats van het gerechtshof om de hoek. Ze wil graag met hem spelen, maar niet met hem slapen. Na elf maanden huwelijk is ze nog steeds maagd, dit tot grote frustratie van Fredrik.

Als beiden een avondje naar het theater gaan, zien ze de gevierde actrice Desireé Armfeldt, een oude vlam van Fredrik. Anne heeft het gevoel door haar bekeken te worden en wil direct naar huis. Fredrik gaat later terug naar het theater en vertelt Desirée in haar kleedkamer over zijn huwelijkse bestaan, wat vervolgens op vrij natuurlijke wijze leidt tot troostseks. Hun intieme samenzijn wordt verstoord door Desireé’s huidige lover, de opvliegende graaf Malcolm.

Verder is er Fredriks zoon Henrik, die studeert voor dominee en heimelijk verliefd is op zijn piepjonge stiefmoeder Anne. Hij wordt in de liefde ingewijd door de door de wol geverfde dienstbode Petra, type Despina, die ook haar ‘mevrouw’ nuttige raad verschaft. In de plot speelt vervolgens graaf Malcolms echtgenote Charlotte de rol van katalysator, wat leidt tot een luidruchtige finale ten huize van Desirée’s moeder, een chique dame die middels relaties met gefortuneerde adellijke lieden waaronder de koning der Belgen flink wat geld en levenswijsheid heeft vergaard.

Uiteindelijk komen Fredrik en zijn vroegere liefde Desiréee, waarbij hij zonder het te weten een dochter heeft, weer bij elkaar, niet in de laatste plaats omdat Anne het hem makkelijk maakt door er met zijn zoon Henrik vandoor te gaan. Voor het zover is, zingt Desirée het bekende nummer ‘Send in the clowns’, waarin ze reflecteert op hun beider relatie.

Vakkundig

Sondheim gebruikt een kwintet zangers, bestaande uit twee mannen en drie vrouwen om in flitsende intermezzo’s de handeling te duiden en vaart te geven. De protagonisten voeren lange, gesproken dialogen, waarin ze nooit het achterste van hun tong laten zien, net als meestal in het normale leven. In de gezongen teksten krijgt de toeschouwer mee wat werkelijk in hen omgaat. Daarin wordt ook duidelijk hoe Fredrik zijn kindvrouwtje ziet.

Het decor in de eerste akte bestaat uit wisselende kleine vertrekken in toneelrood, een beetje een poppenhuis. Na de pauze speelt de handeling zich af in een landhuis tijdens de zonnewende, de nacht waarin het nauwelijks donker wordt. Het ruime decor is nu stralend wit. De kostumering volgt de fin de siècle-situering. Mooi uitgevoerd en vakkundig belicht.

Sondheims muziek is wat vlak; er springt niet zo veel uit. De clowns vormen de enige herkenbare melodie, andere solonummers stijgen nauwelijks boven het zingzegpatroon uit. Goed beschouwd komt Petra met haar Despina-aria nog het beste weg. Het is modern musicalidioom, zonder ‘beltende’ zangers die hijgend naar een geweldige climax toewerken. De dialogen zijn kenmerkend voor ongemakkelijke situaties waaraan een komische draai wordt gegeven.

‘Send in the clowns’

De Reisopera heeft een sterke geroutineerde cast bijeen kunnen krijgen. Zeer geslaagde bijrollen van Sanne Franssen als Petra en Job Greuter als de cello spelende aspirant-dominee Henrik. Inez Timmer gaf een fraaie vertolking van de rol van de oude mevrouw Armfeldt, die het allemaal al eens eerder heeft gezien en beleefd. Het ergste wat een vrouw op leeftijd nog kan overkomen, is het verlies van een tand, vertelt ze haar kleindochter. Say no more.

Zoals verwacht wist Laetitia Gerards geheel in de huid van Anne te kruipen, een rol die haar past als een handschoen. Elke scène met Anne was een klein feestje. Haar echtgenoot uit het asiel voor lost souls Fredrik was in goede handen bij Paul Groot. Beiden overigens uitstekende typecasts.

De vrouwelijke hoofdrol van Desirée kwam voor rekening van Susan Rigvava-Dumas, een absolute routinier op internationaal musicalgebied met rollen als Norma Desmond in Sunset Boulevard en Mrs. Danvers in Rebecca. Ze bewoog zich met een gemakkelijke autoriteit door het stuk en maakte veel indruk met haar vertolking van de tophit ‘Send in the clowns’.

De muzikale leiding was in handen van Ryan Bancroft. Het Gelders Orkest in de bak deed Sondheims muziek alle eer aan. Zack Winokur voerde de regie, bijgestaan door dramaturg Willem Bruls.

Een mooie musicalavond en een voorstelling waarmee de Reisopera zeker veel publiek zal weten te trekken tijdens de komende tournee. Blijft echter de vraag of het gezelschap niet wat meer bij de operaleest zou kunnen blijven. Met slechts drie grote producties per jaar en zo veel opera’s die wachten op een geïnteresseerd publiek, kan dit genre wellicht toch beter aan andere producenten worden overgelaten. Komend seizoen biedt op dit specifieke punt goed nieuws met Monteverdi’s Orfeo, een herneming van de Barbier en een Nederlandstalige versie van De verkochte bruid.

A Little Night Music toert tot en met 9 april door het land. Zie voor meer informatie de website van de Nederlandse Reisopera.