In de nieuwe productie van Massenets Manon bij het Opernhaus Zürich exploderen de emoties als muziekbommen op het toneel. Regisseur Floris Visser zet het met een intelligente aanpak in scène. Een groot succes voor het 100 procent Nederlandse regieteam en voor het droompaar Elsa Dreisig-Piotr Beczala.

Stilistische eenheid en dramaturgische dichtheid zijn niet de kracht van dit werk. De partituur en de plot van Massenets Manon vormen een mozaïek van scènes. De beelden wisselen als in een caleidoscoop, die in elk van de vijf akten opgeschud wordt en alles nieuw maakt. Die diversiteit is fascinerend, maar vormt ook een risico: het geheel kan al snel too much worden.

Floris Visser en zijn team hebben een effectieve aanpak gevonden. In een gesprek voor de première vertelt de regisseur hoe hij zich twee jaar lang met alle beelden die de muziek oproept heeft beziggehouden en ze op zijn innerlijke filmscherm heeft afgespeeld. Dieuweke van Reij, die ook de belle époque-kostuums ontwierp, wilde het decor eenvoudig en gefocust houden: een frame van oudroze muren, die zich achter op het toneel als twee grote schuifdeuren naar de zwarte oneindigheid openen. Het symboliseert de buitenwereld, die zich telkens weer in de besloten, intieme scènes mengt.

Geen pittoreske kitsch in deze productie, maar een sterk geconcentreerde visie. Visser heeft een precieze regie uitgewerkt, die Manon in het spanningsveld tussen individualiteit en samenleving plaatst. Fijnzinnig psychologiserend, creatief en diepgaand gaat hij te werk, zonder echter te vervallen in de gebruikelijke excessen uit de regietheaterpsychiatrie.

Manon is natuurlijk een narcistische persoonlijkheid, nogal verliefd op haar eigen schoonheid. Dat geeft ze in het libretto meermaals toe. Symbool daarvan is een spiegel, die uitgroeit tot de spil in deze enscenering. Al tijdens het voorspel zien we in een pantomime hoe Manon zich als klein meisje voor de spiegel bewondert en ervan droomt baljurken te dragen en een schoonheid in de society te zijn.

Dit beeld komt op ontroerende en treffende wijze terug aan het einde van de opera. Manon staat met een spiegel in haar hand in het decor, terwijl alle andere figuren aan de rand van het toneel staan en een gebroken stuk spiegel optillen, de stervende Manon omringend. De dromen van de titelheldin zijn aan diggelen gevallen in het sociale milieu waarin ze zich heeft opgehouden.

Zo samengevat klinkt het misschien niet zo spannend, maar de productie is dat wel degelijk! De structuur die Visser in de opera heeft aangebracht, houdt alles bij elkaar en draagt en rechtvaardigt de grote, filmische gevoelens van de geliefden en hun uitdrukking daarvan in uitbundige muzikale explosies.

Met zijn zeer genuanceerde en energieke directie haalt Marco Armiliato alle kleuren en sferen uit de partituur en laat zo de grote mozaïek van Massenets werk oplichten. Daarbij schuwt hij de forti in de ensemblescènes niet. Het zoals altijd adembenemende, ‘show-stopping’ koor van het Opernhaus Zürich schittert op die momenten.

Dat Piotr Beczala een topbezetting is voor de rol van Des Grieux, is al jaren bekend, aan beide kanten van de oceaan. In Zürich stelt hij niet teleur. Zijn tenor is sterk, precies en expressief, rijk aan kleuren en ongelofelijk virtuoos in zijn meesterlijk beheerste piani.

Beczala zingt een Des Grieux van wereldformaat, die – net als het publiek – direct valt voor de frisse en betoverende Manon van Elsa Dreisig. De jonge sopraan met Deens-Franse wortels maakt in Zürich haar roldebuut, en stelt meteen de norm. Onweerstaanbaar is haar jeugdige temperament, fascinerend is haar moeiteloos gecontroleerde, volle stemgeluid.

Wie Elsa Dreisig (lid van het ensemble van de Staatsoper Berlin) nog niet live op de bühne heeft gehoord, moet beslist haar eerste solo-cd gaan beluisteren, interessant genoeg Miroir(s) getiteld. Naast Manon kan men haar op het album ook horen in een mogelijke ideale rol voor een jonge zangeres van haar kaliber: Salome van Richard Strauss, in het Frans. Ze zingt de slotscène. Of ze binnenkort de hele rol kan vertolken? Dat is, zoals men in Zwitserland zegt, vandaag nog ‘Zukunftsmusik’. Maar voor mij een zeer opwindend vooruitzicht.

Manon is nog tot en met 15 mei te zien. Zie voor meer informatie de website van het Opernhaus Zürich.