Violetta en Giorgio dragen slordige Traviata
Pal na een rondreis met Norma is de Opera van Moldavië alweer begonnen aan een tournee met La Traviata. De moderne regie is matig en muzikaal telt de voorstelling nogal wat slordigheden. Gelukkig zijn twee van de drie hoofdrollen sterk bezet. Dat maakt veel goed.
De operahit La Traviata van Giuseppe Verdi vult altijd wel de zalen, dus wat dat betreft kon de Opera van Moldavië bij voorbaat op succes rekenen. En inderdaad: het publiek in het Theaterhotel in Almelo onthaalde de voorstelling gisteravond (13/3) enthousiast.
Toch heeft VDB Theaterproducties niet voor de gangbare weg van een traditionele enscenering gekozen. De producent gaf Jeannette Aster de opdracht het werk in een modern jasje te steken.
Bij Aster is Violetta een of andere celebrity in het hedendaagse Parijs. Ze wordt in haar nachtleven omringd door veel ‘glitter en glamour’-figuren en een hoop roddelpers. Alfredo Germont voert haar uit dat hectische bestaan weg naar een mooi plaatsje aan de kust, maar hun relatie loopt door toedoen van vader Germont stuk. Terug in Parijs sterft Violetta aan tbc, maar niet voordat ze zich herenigd heeft met haar geliefde.
De moderne versie van Aster doet niet veel afbreuk aan het stuk, behalve dan dat het op sommige punten onvergefelijk botst met het libretto. Violetta verlaat haar buitenhuis per rijtuig en Alfredo krijgt vervolgens haar afscheidsbrief per aangetekende post bezorgd door FedEx? Naar mijn idee van een teken van te geforceerd modern willen zijn.
Je kunt je afvragen wat een regie als deze nu werkelijk toevoegt aan het werk van Verdi. Je wilt als regisseur toch wel meer dan enkel een modern jasje ontwerpen? Je kunt voor elke opera wel een hedendaagse locatie vinden, maar wordt het stuk daar automatisch beter van?
Irina Gagite zong een weerloze en ontwapenende Violetta
Muzikaal staat de productie evenmin als een huis. Regelmatig lopen de solozang en de koorzang ongelijk met het orkest. Bovendien vind ik dat maestro Alessandro Sbicci lang niet alle kleur en rijkdom uit de partituur van Verdi weet te halen. Diverse passages krijgen een anticlimax door lelijke akkoorden in het orkest.
De kleine rollen zijn mager bezet en het koor klinkt niet als één geheel en mist veel nuance in de diverse scènes.
Tenor Nikolai Pilipesky vind ik weinig overtuigend als Alfredo. Hij zingt nasaal en heeft orenschijnlijk veel moeite met zijn hoge noten. Hierdoor kan hij niet geloofwaardig zijn woede of frustratie uiten. Het resultaat is dat hij vooral een weke Alfredo is. Best sympathiek, maar zonder temperament.
Gelukkig zijn de vertolkers van Violetta en Giorgio Germont (de vader van Alfredo) van een heel ander kaliber. De mooie bariton Yuri Giska zet een gepassioneerde, menselijke Giorgio neer. Hoewel hij Violetta zijn wil oplegt, is hij ook invoelend en kun je hem zien worstelen met zijn besluit.
Violetta wordt prachtig gezongen door Irina Gagite. Ze is geen Violetta van de eerste akte: ze komt niet uit de verf als feestbeest en worstelt met haar coloraturen. Bovendien verliest ze vaak aan het einde van lange zinnen haar ademsteun. Niettemin: in de aktes die volgen, geeft ze haar personage een ontroerend teer karakter. Haar zang is rijk in de hoogte, fraai in de frasering en innemend in het pianissimo. Het maakt haar weerloos, ontwapenend. Ik had niet gedacht zo’n knappe Violetta aan te treffen.
Als vanzelfsprekend is hierdoor de tweede akte, met het grote duet tussen Violetta en Giorgio, voor mij het meest aansprekend. Daar gebeurt echt wat, daar wordt muziek gemaakt. De rest van de avond staat op een lager pitje. Maar dankzij Gagite en Giska ben ik toch blij dat ik gegaan ben.
La Traviata wordt tot en met 1 april nog zestien keer opgevoerd in verschillende theaters en schouwburgen in het land. Zie voor meer informatie de website van VDB Theaterproducties.
De auteur
17Reacties
Ik heb de 2e uitvoering in Bussum bijgewoond en ik vond het een grote teleurstelling. De sopraan die Violetta zong miste het volume en de helderheid om deze rol overtuigend te zingen en haar Italiaans was onverstaanbaar. Alfredo vond ik redelijk en Giorgio (de vader) vond ik goed. De moderne vormgeving voegde m.i. niets toe. Zonder een overtuigende Violetta kon deze uitvoering mij helemaal niet boeien. Waarom heeft VDB Produkties het publiek in Bussum niet geinformeerd met een synopsis en de namen van de zangers?
Vanmiddag de voorstelling in Den Helder beluisterd/gezien. Je mag niet vergelijken met produkties in Amsterdam, Brussel of Parijs, maar dit was een prima uitvoering. Een prachtige Violetta en een verzorgde enscenering. Met het laatste was echt niks mis.
Muzikaal blijven er wensen, maar als geheel een fraaie, goede uitvoering.
Zoals ons onderwijs wordt getyranniseerd door managers die alleen in ‘aantallen product’ denken, zo worden opera’s bijna overal getyranniseerd door omhooggevallen regisseurs die andermans vakwerk zonder gêne verkrachten om zichzelf ‘op de kaart te zetten’, zoals dat tegenwoordig schijnt te moeten. En dan liefst nog met een leuke vernieuwingssubsidie van een hoge ambtenaar, die zich tegenover zijn baas alleen staande kan houden door eeuwig van alles te reorganiseren wat al lang af is. Zelf een moderne opera schrijven kunnen ze niet en respect voor de componist én de toeschouwers doet er niet toe.
Vandaar mijn kritiek op ‘creatief vormgever’ Peter Ultee van VDB theaterproducties, die zich inmiddels heeft gelieerd aan de tot voor kort zo goed bezochte operagezelschappen uit Tatarstan en Moldavië. Vorig jaar liet hij Puccini’s Madama Butterfly bijna schuilgaan tussen schuivende panelen die op het toneel werden voortgeduwd door een raar soort toneelknechten, die de aandacht simpelweg afleidden van de zangers. En nu was het weer raak met Verdi’s Traviata, getuige mijn inzending van 25 maart j.l.:
« Onder het mom van vernieuwing is het Peter Ultee wéér gelukt om een voor iedereen duidelijk 19e-eeuws operaverhaal, nl. La Traviata te verhaspelen tot een moderne musical. Want Ultee zegt niet te houden van ‘een gesloten circuit van kenners’ en leeft in de waan dat hij alleen zó de opera voor een breed publiek kan behouden. Maar waarom was de zaal bij ‘zijn’ Traviata dan bij lange na niet uitverkocht, en een paar jaar geleden nog wel bij een authentieke Roemeense uitvoering met een namaak Parijse salon vol hoge hoeden, jacquets en standsbewuste heren die in de 19e eeuw nu eenmaal het straatbeeld en de dienst uitmaakten? Want de verholen kritiek daarop van Verdi is waar het in La Traviata om draait: een jongeman die uit oprechte liefde voor een gezelschapsdame (een ‘playgirl’ volgens het programmaboekje) zijn eigen stand vaarwel zegt, waarop zijn vader die dame dwingt om hem te laten vallen. Maar op het podium was die vader in moderne confectie en zonder grijs haar bijna net zo jong als zijn zoon, terwijl bij het feest (in plaats van de in de tekstrol genoemde zigeunerinnen die de waarheid voorspelden) vijf krolse Liza Minelli’s uit een moderne revue te zien waren.
En telkens was daar weer die flitsende fotograaf op het podium die alleen maar de aandacht van de muziek afleidde, net als al die geforceerde en totaal misplaatse dynamiek van ronddolende mannetjes en vrouwtjes. En de zangers? Jammer dat ze zo goed waren, zou je bijna zeggen, want ze moesten dingen doen die Verdi totaal onlogisch zou hebben gevonden. Want hoe kan een stervende Violetta (aldus de tekstrol boven het toneel) nog van haar bed opstaan om met volle stemkracht te zingen? Luister ter vegelijking eens naar Maria Callas in haar Traviata van Londen 1958, en je hebt geen toneel en kennis van het Italiaans nodig om te beseffen dat hier iemand met haar laatste krachten vaarwel tracht te zeggen.
En nu was ik de afgelopen jaren juist zo blij dat ze in Tatarstan en Moldavië nog respect hadden voor het authentieke, nl. de natuurlijke, simpele en óók voor een modern publiek volkomen heldere decoraanwijzingen van de componist in het libretto; een beleid dat Monsieur Ultee in het programmaboekje durft af te doen met ‘een aangekleed concert’. Maar wat wil je ook van een man die zich zelf in het programmaboekje anderhalve kolom geeft, en de zangers op de volgende bladzijden nog geen halve. Als het elitair is om deze omhooggvallen ijdeltuiterij misplaatst te vinden, ja dan wil ik voor een keer wel elitair zijn.
Overigens maar goed dat er op het toneel druk mobiel werd gebeld, anders had het brede, moderne publiek het ‘totaalproduct’ vast niet begrepen. Maar wie voor 40 euro toch champagne meende te mogen verwachten, werd hiermee schaamteloos onthaald op cola.
Stelt U zich ter vergelijking eens voor: de Nachtwacht van Rembrandt, met alle schutters in leren jacks en spijkerbroeken. Leuk voor de grap misschien, maar na een tijd komt er geen serieus mens meer naar kijken – ook al behoor ik hiermee tot die verfoeilijke ‘gesloten groep van kenners’. »
Ik meende dit stuk al eerder gelezen te hebben. Klopt: onder “Dwaze regie brengt Salome om zeep” staat (bijna) woordelijk hetzelfde. Tja, recycling was ook bij operacomponisten niet ongewoon, moeten we maar denken.
Wat is er tegen hergebruik (ofwel recycling in uw geliefde NederEngels) op deze plaats? Hier staat mijn reactie simpelweg bij de recensie van opera waar zij betrekking op heeft – een recensie die ik nog niet kende toen ik in eerste instantie reageerde op de moderne verkrachting van de opera Salome. En als ik reageer signore, dan doe ik dat (net als de meeste anderen) uit oprechte betrokkenheid, niet om mijn naam zonodig in druk te zien. E tutto – eh sorry, dat is alles.
Geachte heer Surdèl,
Waaruit u opmaakt, dat ik zo gesteld ben op het door u kennelijk zo verfoeide “NederEngels” ontgaat me maar opgemerkt zij, dat als “recycling” daartoe moet worden gerekend dat wellicht ook mag gelden voor “sorry”!
Wel, wel, wat een kleingeestige lichtgeraaktheid. Zouden wij het niet gewoon beter over opera’s hebben, zonder dat U de discussie begon over twee zinnetjes met werkelijk het allermakkelijkste Italiaans dat ik louter als een sieraad invoegde?
Gelukkig kom ik uit Zuid-Limburg, dat net lang genoeg onder Spaanse, Oostenrijkse, Franse en Belgische heerschappij heeft gestaan om van deze calvinistische woordkloverij geen last te hebben. ‘Had men ons toch in 1839 bij België gelaten’, verzucht ik samen met menige provinciegenoot. En met die verzuchting sluit ik deze discussie af en verzoek ik U hetzelfde te doen, want hier zit werkelijk geen lezer van dit operamagazine op te wachten.
Geachte heer Surdèl,
Ik heb u gekapitteld over uw onnodig en naar ijdeltuiterij riekend gebruik van het italiaans. De daarop volgende discussie hebt u gemeend eenzijdig te moeten/kunnen sluiten. Vervolgens hebt u, op een commentaar van mij op een andere uiting van u, een sneer (staat in het Groene Boekje!) losgelaten op de door mij gebruikte term “recycling” (staat ook in het Groene Boekje!), waarop ik u met gelijke munt betaald heb met betrekking tot het door u gebuikte “sorry”. Deze reactie wordt door u dan tot mijn stomme verbazing gediskwalificeerd als niet minder dan “kleingeestige lichtgeraaktheid” en “calvinistische woordkloverij”: over “lichtgeraaktheid” gesproken! Wat het calvinisme daarmee te maken heeft ontgaat me, evenals uw afkomstig zijn uit resp. woonachtig zijn in Zuid-Limburg, volledig. Wat mij betreft had u best bij uw geliefde België mogen horen. U kunt trouwens ook emigreren. Dat doen er wel meer. Ik ken overigens Belgen, die maar wat graag bij Nederland zouden willen horen. Doe een beetje normaal man! Als u een discussie wilt beëindigen kan dat overigens (ook) door zelf niet meer te reageren in plaats van dat van uw opponent te verlangen. Het is maar een tip (staat ook in het Groene Boekje).
Teneinde mij te vrjwaren voor kritiek dáárop: excuses voor het ontbreken van de “r” in “gebuikte”.
(zucht…)
Beste lezer,
Ik stel voor dat U hier overschakelt naar mijn eigen opmerkingen bij de 100ste verjaardag van Magda Olivero. Die zijn vanuit bewondering en met liefde geschreven, en gaan óók nog eens over opera. En misschien hebt U ook wel iets aan mijn extraatjes bij Mevrouw Jaworski’s discografie van de opera Norma.
De Violetta vind ik geen heldere sopraan hebben. De tenor kan er mee doorgaan, maar de hoge noten worden met te veel bravoure gezongen. Geen egaliteit in de stem; ditzelfde geldt voor de bariton. Het decor is matig. Waarom moet alles in een modern jasje worden gestopt? Dit klopt niet met het verhaal en de wil van de componist. Heb respect voor hen die ons deze prachtige muziek hebben nagelaten. Het meest heb ik mij gestoord aan de geluids installatie. Schakel dit uit, want een geschoolde stem moet over het voetlicht kunnen zingen. Zo niet engageer ze niet. Het acteren leek nergens op. ik vraag mij af of de zangers en de producent het Italiaans machtig zijn. Almelo was tevreden en blij en iedereen ging verrukt naar huis. Daar gaat het om, maar voor mij ligt de maatstaf hoger.
Geachte heer Dom, Ik begrijp niet over welke voorstelling u het heeft. Uw commentaar van vandaag staat onder een recensie van een voorstelling uit 2010!
ik heb het over de voorstelling van 27 november 2012.
U bedoelt vast 2011.
Wat een verwarring allemaal… Meneer Dom bedoelt vast 27 oktober, maar toen stond de Staatsopera van Tatarstan in Almelo, niet de Opera van Moldavië.
sorry voor de verwarring. het is inderdaad 27 october. loop een beetje vooruit en te hard van stapel schijnt het. ik heb la traviata door veel verschillende gezelschappen horen opvoeren. deze viel enigszins tegen. maar zoals ik eerder zei,de meerderheid is niet zo kritisch en heeft genoten. basta!