Zaterdag 23 maart werd het nieuwe seizoen van de Nationale Opera en Ballet gepresenteerd door algemeen directeur Stijn Schoonderwoerd. Een op het eerste gezicht sterk geprogrammeerd seizoen, dat ons werd voorgelegd tijdens een gezellig uurtje samenzijn in De Nationale Opera &Ballet in Amsterdam. Het nieuwe seizoen brengt ook een nieuwe huisstijl van DNO, waar we vast aan konden wennen via de seizoenbrochure. De nieuwe huisstijl valt mij niet enorm op, maar is bedoeld om beter in te bedden via sociale media, zo vertelt Schoonderwoerd.

Seizoen met een motto

Sophie de Lint was op zakenreis, samen met directeur van het Ballet Ted Brandsen, en dus keken we naar een vooraf opgenomen interview. Het seizoen zal openen met een herneming van de Rigoletto uit 2017 (waar we deze middag twee tenor-aria’s uit horen), maar in het interview spreekt men als eerste over de komende nieuwe productie: Peter Grimes onder leiding van Lorenzo Viotti. De keuze voor Peter Grimes komt bij hem vandaan: heel graag ging Viotti aan de slag met Brittens partituur.

Uit het libretto van deze opera is ook het motto van het komende seizoen afkomstig. Ellen Orford vraagt aan Grimes: ‘What aim, what future, what peace will your hard profits buy?’. Waarmee ze doelt op de zinloosheid van diens geploeter als visser, kijkend naar de gecompliceerde taak zich met de gemeenschap te verzoenen. Moet De Nationale Opera zich dan ook met de gemeenschap verzoenen? Dit is de eerste vraag die mij opkomt.

In het Nederlands wordt het: Welk doel, welke toekomst, welke vrede? Zo geformuleerd is de keuze van het motto duidelijk: het gaat natuurlijk om verankering van DNO in de stad, alsmede de toekomst van opera (met OFF al een aantal jaar een hot topic) en dan is alleen die vrede nog onduidelijk. Daar wordt in de brochure een beetje omheen gedraaid als enigszins afleidend de vrede of onvrede in typische operaverhalen naar voren wordt geschoven.

Interessante titels

Het interview gaat verder over seizoensafsluiter Boris Godoenov, de vroege barok van Le lacrime di Eros en Die Frau ohne Schatten, waarvoor Marc Albrecht terug zal komen naar DNO. Alle drie titels die nieuwsgierig maken hoe dat er straks uit zal zien bij DNO.

Le lacrime di Eros wordt een samengesteld werk, van componisten uit Florence rond 1600. We zijn dan dus bij het vroege begin van opera en ik vermoed dat van veel van deze werken alleen fragmenten over zijn die nu dus tot één geheel zullen worden gesmeed. Denk aan componisten als Striggio, Malvezzi, Marenzio, Peri en Caccini. Extra verwend zijn we met de komst van Raphaël Pichon met zijn koor en orkest Pygmalion. Laatst al overdonderend in het Concertgebouw (Elias in de zaterdagmatinee), en nu komen ze dus naar de opera. Een beetje huiverig ben ik voor de toevoeging van elektronische muziek door Scott Gibbons. Is dat bij deze werken wel nodig? Zijn die niet op zichzelf al zeer de moeite waard? We zullen ons moeten laten verrassen door de gecomponeerde toevoegingen.

Nationale Opera Studio op tournee

Voor de Nationale Opera Studio is gekozen voor Dido and Aeneas, een stuk waar zij ook mee gaan touren. Goed materiaal voor de ontwikkeling van de stem’, legt De Lint uit.

Wat ontzettend jammer is, echt een gemiste kans mijns inziens, is dat de tourende opera concertante zal gaan. De Lint zegt dat dat komt om de organisatie van de tournee wat makkelijker te maken. En concertante is vaak ook heel mooi.

Toch is het een gemis voor de zangers en zangeressen van de Studio, die je toch ook wilt zien acteren. In 2009 was Dido and Aeneas* voor het laatst bij de Nederlandse Opera te zien en in 2022* gaven de toenmalige leden van de Opera Studio een bijzondere voorstelling in Paradiso waarbij Dido gecombineerd werd met muziek uit het Midden Oosten.

Opera met dans

Een aantal andere titels komend seizoen zal een link hebben met dans. Allereerst is daar een hervatting van Hoe Anansi the stories of the world bevrijdde, een familievoorstelling waarin zang en dans hand in hand gaan. Maar ook in Idomoneo schijnt een belangrijke rol voor dans te zijn weggelegd, noemt De Lint. En natuurlijk Die Fledermaus, waarin we een aantal walsen mogen verwachten, maar we vooral moeten opletten op “De Vleermuisdans” volgens De Lint.

Trouwens, niet alleen Rigoletto en Anansi zijn de voorstellingen die worden hernomen, ook de door Corona tot leven geroepen Die ersten Menschen (Stephan) zal na een eenmalige voorstelling, weer uitgevoerd worden, waarbij het orkest wederom op het podium te zien zal zijn, ook al vermoed ik dat er ook aanpassingen gemaakt zullen worden nu de corona-regels van tafel zijn. En ook Een lied voor de maan van Mathilde Wantenaar is weer geprogrammeerd. Met een aantal raadselachtige titels in OFF en het net zo raadselachtige Lennox van componist Bnnyhunna is dat het hele seizoen.

Dona nobis pacem

Na het interview met Ted Brandsen over het nieuwe balletseizoen, mochten we kijken naar een prachtige pas de deux uit Don Quichotte, bestaande uit meerdere delen en overdonderend uitgevoerd door twee jonge solisten van het Nationale Ballet. Een mooie uitsmijter van deze middag, waardoor directeur Schoonderwoerd ons als ‘verstokte’ operaliefhebbers graag wil aansporen ook eens naar ballet te gaan. En andersom natuurlijk ook. En of de abonnementhouders niet ook zouden willen overwegen om Vriend te worden van De Nationale Opera.

Operaproducenten in Nederland kunnen bestaan dankzij subsidie en dat brengt natuurlijk spanning met zich mee, die de oproep aan particulieren om ook financieel te steunen ontlokt. Letterlijk zei Schoonderwoerd deze middag, verexcuserend dat zijn moeder zich erom zou omdraaien in haar graf: ‘Als u wat meer kunt missen voor ons, het valt hier in goede bodem’.

Uiteraard, als liefhebbers van DNO gaan onze gedachten van tijd tot tijd uit naar het wel en wee van haar financiën.

We hopen dat het allemaal betaalbaar blijft. We hopen op vrede.

Verder lezen, luisteren en kijken

Hier de digitale brochure van De Nationale Opera en het Nationale Ballet.

*In 2009 schreef Jordi Kooiman over Dido and Aeneas bij De Nederlandse Opera 

**De uitvoering van Dido and Aeneas door de leden van de Opera Studio in 2022