De Nederlandse sopraan Lilian Farahani maakt deze maand haar debuut in het befaamde Royal Opera House Covent Garden in Londen. Ze speelt de rol van ´de bruid´(Stela) in Innocence van Kaija Saariaho. Ze zong de rol eerder tijdens de wereldpremière in Aix-en-Provence en zal ook bij De Nationale Opera deze rol zingen. In 2020 sprak François van den Anker* al uitgebreid met Lilian over deze rol en opera, maar Lilian is sinds dien moeder van twee kinderen en voor deze periode van repetities streek het hele gezin neer in Londen. Voor mij dus toch ook weer een goede reden om Lilian in Londen te ontmoeten in het Royal Opera House, tijdens de repetities.

Lilian: ´Het is raar gelopen met deze rol. Aanvankelijk zou ik de rol in Innocence in Amsterdam zingen, maar ineens, twee weken voor de eerste repetitie voor de wereldpremière in Aix-en-Provence, werd ik gevraagd of ik de rol al kende en kon invallen. Ik was nog helemaal niet klaar want ik zou de opera pas veel later zingen, maar met een beetje bluf zei ik ´ja´. In twee weken had ik de rol, inclusief aria in het Roemeens, geleerd en verscheen best zenuwachtig op de eerste repetitie. Ik hoorde in de kleedkamers om mij heen de andere solisten stevig inzingen en concludeerde dat ook zij zenuwachtig waren, dus dat maakte mij rustiger. De repetitie ging prima tot de laatste twee pagina’s. De dirigent (Susanna Mälkki) keek me vragend aan en wachtte op mijn inzet. Ik had in mijn haast die laatste twee pagina’s over het hoofd gezien en niet gestudeerd. ’s Avonds heb ik die als een gek alsnog uit het hoofd geleerd en de volgende dag kende ik dus de hele partij!

Het was een heel emotionele periode. We repeteerden vier weken tijdens COVID met alle geldende maatregelen, terwijl er in de rest van de operawereld niet gewerkt kon worden. We waren nog niet gevaccineerd en we voelden ons heel raar en speciaal, maar ook vreemd, omdat we wisten dat na de repetities de opera niet uitgevoerd zou worden. Na de piano-generale met een handjevol publiek, was het klaar en stapten we allemaal weer in het vliegtuig, om te wachten tot de première, die uiteindelijk in 2021 kwam. Het is in zekere zin te vergelijken met een zwangerschap, want je bent toch weken, maanden bezig met een creatie en toen moesten we weer wachten. Na de succesvolle première werd ik gevraagd de rol te herhalen in Covent Garden en ik stond al in de cast voor Amsterdam.

Innocence van Saariaho, in de regie van Simon Stone, is echt wat opera anno 2023 moet zijn, als je het mij vraagt. De thematiek is extreem actueel, het brengt gesproken woord en zangkunst samen met hedendaagse dialogen in verschillende talen. Het is een soort modern Netflix thriller/drama in de allerbeste zin van het woord en zal zowel kenners en liefhebbers van opera, maar ook onervaren theatergangers kunnen aanspreken. Als mensen het hebben over wat opera heden ten dage moet zijn en hoe we een nieuw publiek kunnen aanspreken? Zo. Met deze opera.

Mijn agent, Ashley Thouret, ziet natuurlijk ook wel een niche voor mij in de hedendaagse muziek omdat ik makkelijk studeer en ik van hedendaagse opera hou en dus kom ik een beetje in dat hokje terecht, maar ik zing ook dolgraag Mozart en Puccini! Er komt een nieuwe opera van Monique Krüs, van wie ik ook de jeugdopera Anne& Zef heb gezongen en in Essen zong ik vorig jaar Lauretta in Gianni Schicchi. Sussana (Le nozze di Figaro), Musetta (La Bohème) zijn rollen die ik nu heel graag vaker wil zingen.´

Onschuld of schuld

Innocence is een opera die gaat over een jonge vrouw die haar verleden in Roemenië achter zich laat om een nieuw en gelukkig familieleven in Finland te beginnen. Op haar bruiloft ontdekt ze het donkere verleden van haar bruidegom. Hij is de broer van een man die een bloedbad heeft aangericht op een school.  Op de bruiloft is een serveerster. Ze is de moeder van een van de slachtoffers en komt er pas achter als ze op de bruiloft aankomt om te werken, dat ze de familie van de moordenaar moet bedienen. De bruid zit gevangen tussen haar schoonmoeder, de moeder van de moordenaar dus, de serveerster en haar nieuwe echtgenoot. Wie leeft onschuldig?

Lilian: ´Iedereen in de opera heeft vragen. De bruid heeft niets gedaan en is ´alleen maar´ op zoek naar een beter leven. Ze is opgegroeid in Boekarest en was het slachtoffer van Roemeens (maffia) geweld. Ze neemt haar trauma mee, maar wil een echt gelukkig familieleven. De mensen om haar heen vragen zich af of ze tekenen gemist hebben; de moeder voelt zich schuldig omdat haar zoon als jongetje op school gepest werd en ze daar niets aan gedaan heeft. De priester voelt zich schuldig omdat hij de jongen als kind een vogeltje had zien doden en daar plezier aan leek te beleven. Hoe hebben ze de tekenen gemist? Hoe moeten ze door na dit vreselijke drama? Hadden ze de bruid niet moeten vertellen over het verleden? Wie zijn ze eigenlijk? En de bruid zit vast in het midden. Toen ik aan de repetities begon was ik nog geen moeder, niet eens zwanger en toen de première kwam had ik inmiddels een kind van acht weken. Paste de jurk nog wel? Dat viel gelukkig mee. ´

Is je kijk op je rol veranderd tussen de repetitieperiode en de voorstellingen toen je dus inmiddels moeder was geworden?

Lilian:´Ik had andere emoties en kon me ineens wel meer verplaatsten in de situatie van de schoonmoeder en de moeder van een van de slachtoffers. Ik begreep ineens wat ongeconditioneerde moederliefde is en de daarbij behorende vergiffenis. En hoeveel leugens je jezelf dan kan vertellen om jezelf te beschermen.

Nu bij de tweede productie van de opera heb ik inmiddels twee kinderen en de oudste gaat naar de kinderopvang. Ik denk dus nu wel anders over de moeder wier kind op school is vermoord en wat zij moet doormaken. Eigenlijk willen ze geen van allen weten wat er gebeurd is en proberen hun ogen te sluiten voor het drama. Het is te erg om onder ogen te zien. De bruid zelf vecht met het gegeven dat ze waarschijnlijk niet geboren is voor het geluk.

Geluk

Ikzelf heb gelukkig een heel stabiele basis. Daarnaast heb ik een soort overtuiging dat je het beste uit elke situatie kunt halen als je er helemaal voor gaat. Ik probeer geen tegenslagen te zien, maar uitdagingen en denk dat het belangrijk is om jezelf geen onrealistische doelen te stellen. Het is best pittig om alle ballen van een carrière én een gezin in de lucht te houden, maar ik kan oprecht zeggen dat ik gelukkig ben. Ik heb alles en ik tel vooral, en dat is een cliché, wat ik wel heb en niet wat ik mis. Ik ben echt blij.

Mijn partner is advocaat en heeft zijn carrière. Nu is hij mee en zijn we allemaal in Londen, maar het kan voorkomen dat hij er niet is en ik mogelijk dan alleen voor de kinderen moet zorgen en dan komt er meer op mijn bordje. Maar we gunnen elkaar onze carrières.  Het wordt een kwestie van vertrouwen dat het ook lukt op deze manier. C’est la vie! We gaan het meemaken. Het is nu gewoon even zwaar dat de kinderen allebei onder de twee jaar zijn. Op zich is het juist heel fijn dat ik ze vlak na elkaar heb gekregen want de kinderen hebben veel aan elkaar. Maar moeder zijn is loodzwaar. Het is spannend, heel spannend om mijn debuut hier te maken en ik werk heel hard. Maar ik moet ook bidden dat het goed gaat. Dat mijn kind niet met een verkoudheid van de kinderopvang komt, dat ze niet elke nacht voor de première wakker worden. Ik moet als zangeres aan mezelf denken, maar dat kan niet want ik ben ook mama. En gelukkig zijn mijn ouders nog steeds mijn vangnet, in binnen- en buitenland.

Pizza

Het vak van operazangeres is niet gelijk aan het leven. Het is verslavend en heerlijk, alles absorberend, maar ik moet er ook afstand van kunnen nemen en het echte leven leven. Ik houd van ambitie, van een partner met ambities, dus ik gun mijn man ook zijn eigen carrière. Maar dat heeft dan wel gevolgen. Wij noemen dat thuis: pizza op de achterbank.

Ik heb de ambities van mijn ouders meegekregen. Zij wilden dat hun kinderen alles konden doen. Ik had pianoles, vioolles, zong in een musicalgroep en wilde alles. Dat betekende op de fiets naar pianoles, fiets laten staan en dan met mijn moeder in de auto naar vioolles of de musicalgroep. Daar wachtte mijn moeder dan tot we klaar waren. Dat wilde mijn moeder allemaal voor mijn broer en mij doen, maar dan moesten we wel accepteren dat we een pizza op de achterbank van de auto moesten eten. Deze mentaliteit zal z’n voor- en nadelen hebben, maar het heeft me in elk geval geleerd dat als je iets wilt, je er honderd procent voor moet gaan en niet te beroerd moet zijn een tandje bij te zetten ´

Innocence gaat op 17 april aanstaande in première bij de Royal Opera Covent Garden in Londen. Place de l’Opera zal daarvan verslag doen.

Op 7 oktober gaat dezelfde opera in première bij De Nationale Opera.

Verder lezen, luisteren en kijken

Lilian Farahani zingt ‘The Slacks were a mistake’ uit At the Statue of Venus van Jake Heggie met Maurice Lamberts van Bueren aan de piano.

*In 2020 maakte François van den Anker een uitgebreid mooi interview met Lilian Farahani over Innocence in Aix-en-Provence. 

Franz Straatman beschreef de wereldpremière van Innocence.