Itzel Medecigo zingt Otello in Spanga
Mezzosopraan Itzel Medecigo zong in haar carrière nog nooit een zogenaamde ‘Hosenrolle’, een rol waarin een vrouw een mannelijk personage speelt, zoals Cherubino in Le Nozze di Figaro of Octavian in Der Rosenkavalier. Op 13 juli stapt ze in de schoenen van Otello in de gelijknamige opera van Giuseppe Verdi. Bij Opera Spanga gaat echter een geheel nieuwe versie van de opera, die uitgaat van een nieuw libretto en een nieuwe muzikale bewerking op basis van het originele toneelstuk van Shakespeare én het libretto dat Arrigo Boito schreef voor Verdi’s opera. Alle rollen worden in deze productie door vrouwen gezongen. Place de l’Opera sprak met Itzel in de kantineschuur van Opera Spanga.
Hoe is het om deze beroemde rol als mezzosopraan te zingen?
Itzel Medecigo: ‘Raar eigenlijk dat ik nooit eerder een Hosenrolle gezongen heb want er zijn er best veel voor mezzosopranen. Het is heel spannend om juist nu mijn eerste mannenrol te zingen. Het is niet zo raar om dat anno 2024 te doen als je bedenkt dat in Shakespeare’s tijd alle rollen door mannen gespeeld werden. Het was verboden voor vrouwen om toneel te spelen. We draaien dat nu dus om.
Wij doen een geheel eigen versie van de opera. We hebben de originele proloog van Shakespeare toegevoegd, waarvoor Floris van Bergeijk nieuwe muziek geschreven heeft en we doen nog enkele andere scenes die door Verdi en Boito niet gebruikt zijn. In totaal schreef Shakespeare 36 scenes, Verdi gebruikte er 21.
In de proloog krijgt Otello de opdracht van de Doge om de Ottomanen te verslaan. Die scene laat zien hoe Otello’s macht tot stand komt. De rol van Ludovico is groter, we zien de vader van Desdemona, Brabantio, en ook Emilia heeft in deze versie een grotere rol dan bij Verdi. Zij brengt in een scene, een geheel nieuwe aria, een belangrijk aspect naar voren. Zij zegt daarin dat vrouwen de slachtoffers van de zwakheid van hun mannen zijn maar dat zij vrouwen ook voelen en verlangen. Het zijn wezenlijke toevoegingen die een meerwaarde geven aan de opera en allemaal met originele muziek van Floris.
De productie wordt vanuit een volledig vrouwelijk perspectief gemaakt en de vrouwelijke kanten in alle rollen die we kunnen laten zien zorgen voor een gehele nieuwe kijk op het werk.
Er is in de opera ook het een ander weggelaten, maar de voorbereiding heeft voor mij ruim anderhalf jaar geduurd. Eerst heb ik Shakespeare in alle mogelijke versies gelezen, die best verschillen van elkaar; van Shakespeare’s originele 17de eeuwse Engels, naar modern Engels, herziene edities, en daarna heb ik het hele libretto van Boito in het Italiaans van uitgever Riccordi en ook in vertaling gelezen en bestudeerd. Daarna de nieuwe en bestaande muziek geleerd, plus zes weken van repetities, dus ik ben er heel erg lang en intensief mee bezig geweest.’
Voor we verder in gaan op het geheel vrouwelijke, eerst even over de essentie van de opera. De jaloezie, het racisme en natuurlijk de femicide.
Itzel; ‘Je kan natuurlijk niet om het racisme heen. Het gaat er niet zo zeer om of Otello al dan niet een zwarte man is. Hij is een Noord/Afrikaan, een Moor. Moren kunnen donker of minder donker van huidskleur zijn, maar het gaat vooral om het feit dat Otello een outsider is. Hij is anders. Hij is een generaal met macht, fysiek sterk, maar iemand die geleerd heeft om zich aan te passen, mee toen aan het leven van de hooggeplaatsten in Venetië. Hij zal daar vast wel compromissen voor hebben moeten sluiten.
Discriminatie en racisme
Dat is mij zeker niet vreemd. Ik ben Mexicaans-Nederlands en heb door de jaren veel discriminatie en racisme meegemaakt. Ik was op audities vanwege mijn uiterlijk en afkomst zogenaamd te exotisch voor bepaalde rollen; ik zou nooit Duitse opera’s kunnen zingen, mijn Frans was niet goed genoeg, terwijl ik Montreal Frans gestudeerd heb! Geen cursus, maar aan de universiteit! ‘Ja, jij als Zuid-Amerikaanse dit of dat’, maar ik ben Noord-Amerikaans. Mexico ligt in Noord-Amerika. Ik noem het gezegende onwetendheid. Dat betekent het niet ‘niet weten’, maar ‘het niet willen weten’.
Natuurlijk ben ik Latijns-Amerikaans, een Latina, maar ik werd zelfs op mijn muzikale achtergrond negatief benaderd, alsof er in Mexico geen enorme muzikale traditie en geschiedenis is.
Het heeft mij uiteindelijk zo onzeker gemaakt dat het mijn stem letterlijk heeft doen vastlopen. Ik kon niet meer zingen. Het werd een compleet keerpunt in mijn leven. Ik wist dat het anders moest en heb die bagage van jarenlange negatieve commentaren en discriminatie achter moeten laten om verder te kunnen. In sta nu veel sterker in een wereld die weliswaar opener is, maar ook een wereld dat vol angsten is. Daarom is deze ervaring om nu als vrouw, als Latina, Otello te zingen zo intens en belangrijk.’
In de opera en in de echte wereld gaat discriminatie en racisme over ‘wij’ en ‘zij’. Wij tegen de anderen.
Iztel:’ Otello gaat over hem en ‘zij’. Hij is machtig en heeft status, hij heeft een goede opleiding gehad om op te kunnen klimmen tot generaal, hij heeft een grote fysieke macht en is intelligent, maar hij is toch een buitenstaander. Hij heeft het hele pad bewandeld om te worden wie hij is. Hij beheerst de taal, heeft heel veel gelezen en heeft grote wetenschappelijke kennis, maar hij wordt nooit ‘wij’. Daarbij valt hij voor de meest pure, zuivere Desdemona en Jago is jaloers op hem om verschillende redenen. Het zaadje van de jaloezie is er bij iedereen, dus ook bij Otello, maar we moeten het wel water geven en dat doet Jago in deze opera.
Het vrouwelijke standpunt
Daarbij kunnen we in deze productie het verschil in macht tussen mannen en vrouwen laten zien doordat we het werk vanuit ons vrouwen zien en ook kunnen bekijken. Emilia is veel belangrijker in deze versie dan normaal en zij doorziet Jago, maar ook het gehele machtsspel. Desdemona is geen onmachtige vrouw, maar een vrouw die kiest voor de liefde met een groot en sterk gevoel voor commitment.
Wat wij proberen is te ontdekken wat mannen voelen in hun machtsposities. Dat leverde heel veel dramatische momenten op tijdens de repetities. We ontdekten op een bepaald moment dat 90% van de vrouwen in de cast fysiek of geestelijk misbruikt is door mannen. Op dat moment viel er een enorme stilte en konden we werkelijk niet meer bewegen. Het was zo’n schok en het was verschrikkelijk om daarna de scenes te spelen waarin Otello Desdemona fysiek en geestelijk misbruikt. Ik heb er een week wakker van gelegen en moest de scenes bijna huilend repeteren. Ik zei steeds: ’Sorry, ik wil dit niet doen’. Uiteindelijk helpt het dat je het juist heel technisch, heel choreografisch kunt gaan spelen, maar in eerste instantie kon Merlijn Runia, die Desdemona zingt, haar verdriet niet verklaren. Het is theater, maar het werd een stress moment, door onze eigen ervaringen. Othello is door Shakespeare waarschijnlijk in 1604 geschreven. We kunnen het nu niet ontkennen: Otello pleegt femicide.’
Naast het aspect dat je een man speelt, moet je ook een tenor partij zingen. Hoe zit de partij voor jou?
Itzel:’ Grappig genoeg is dat geen enkel probleem. Vocaal past de partij prima. Daarbij is het een andere, kleinere orkestratie, dus dat helpt ook.’
We hadden het eerder over hoe jij vaak vooral zogenaamd exotische rollen kreeg aangeboden en als Latina in een bepaald hokje geplaatst werd. Carmen zal daarbij wel het meest voor de hand hebben gelegen. Ben je het inmiddels zat steeds voor die partij gevraagd te worden?
Itzel: ’Ik zing Carmen nog steeds heel graag en de rol is me zeer dierbaar, maar ik doe zo veel meer. Inmiddels hoef ik niets meer te bewijzen en ik ben goed op weg op mijn pad. Ik zing naast opera ook veel lied: Duits, Frans, Italiaans en Russisch. Ik heb gekozen voor het pad van de vrijheid.’
We spraken al over discriminatie, racisme, wij tegen zij. Heb jij inmiddels je eigen ‘wij’ gevonden?
Itzel: ‘Ja, gelukkig wel. Een ‘wij ‘van mensen die voor de natuur zorgen, die voor vrede en goedheid zijn, die open staan naar iedereen, zonder vooroordelen.’
De all female cast
Itzel zingt Otello bij Opera Spanga met verder in de cast Merlijn Runia, Wivineke van Groningen, Graziella Debatista, Catrin Wyn-Davies, Yulietta Quevedo Santos en Aaike Nortier. De regie is zoals altijd bij Opera Spanga van Corina van Eijk die ook de bewerking maakte en de muzikale leiding heeft Tjalling Wijnstra. Floris van Bergeijk maakte de nieuwe muzikale versie en de orkestratie voor een negenkoppig orkest.
De première is op 13 juli. Verdere voorstellingen zijn op 16, 18, 20, 23, 25, 27 en 30 juli en 1 en 3 augustus. Aanvang in de opera tent in Spanga is om 20:30 uur.
Alle informatie vindt u op de website van Opera Spanga.
Verder lezen, luisteren en kijken
De video trailer van Otello bij Opera Spanga.
Franz Straatman over Onjegin bij Opera Spanga met Itzel Medecigo als Olga.
Itzel Medecigo sprak in 2021 met Jordi Kooiman over Carmen bij Opera Spanga.
De auteur
