Het is zomer en de operahuizen en concertzalen beginnen te sluiten. Een goed moment om eens over opera te gaan lezen. Place de l’Opera geeft u tips en ideeën voor leesvoer in de vakantiebagage of gewoon thuis. In deel één: het aanbod in de boekhandel.

Van Mengelberg tot meezing-Mattheus
Een recent verschenen boek waarin opera en vocale muziek een deel van de aandacht krijgen, is Van Mengelberg tot meezing-Mattheus, een door Emile Wennekes samengestelde bundel over het Nederlandse muziekleven. In het boek vindt u een artikel over de betekenis van Bernhard Haitink en zijn loopbaan als dirigent, beschrijft Joep Christenhusz de historie van het Holland Festival en komt het verleden van De Nederlandse Opera aan bod.

Joke Dame laat zien hoe de initiatieven van de Nederlandse Wagnervereniging voor de oorlog en de activiteiten van het Holland Festival vanaf 1947 uiteindelijk tot de oprichting van De Nederlandse Opera en het eerste Amsterdamse operahuis leidden. Haar artikel heeft als titel ‘Slingeren tussen boééoe en Bravóó’. Het is een handig boek om een overzicht te krijgen van heden en verleden van de rijke Nederlandse muziekcultuur.

What to listen for in music
Lang voor Leonard Bernstein zijn legendarische tv-introducties deed over klassieke muziek, werkte componist Aaron Copland een aantal colleges over muziek om tot een boek. Het boek is nu onder de titel What to listen for in music op pocketformaat heruitgebracht. Vol van de lessen die Nadia Boulanger hem in Fontainebleau gaf, beschrijft Copland de achtergronden van klassieke muziek.

In het deel over opera vergelijkt hij de emotionele uitbarstingen over de liefde in Wagners Tristan und Isolde met de ‘triumph of understatement’ in de stilte van Debussy’s Pelléas et Mélisande. De oude uitgave, een succesvol boek in de VS, is nu met een nieuwe inleiding door Leonard Slatkin uitgebracht bij Signet Classics.

Meesterwerk
Popzanger, schrijver en Radio4-presentator Jan Rot heeft zich de laatste jaren toegelegd op het vertalen en hertalen van klassieke muziekteksten. Bekend is zijn eigentijdse Nederlandse versie van de Mattheus Passion, maar hij schreef ook een Toverfluit van Mozart, maakte ‘Arme Diva’ van de beroemde aria uit Norma van Bellini en vertaalde in wel twee versies het ‘allerletzte’ lied van Richard Strauss, ‘Im Abendrot’.

In de nieuwe bundel Meesterwerk staan de twee versies die Rot maakte van de dramatische slotzinnen ‘Wie sind wir wandermüde – Ist dies etwa der Tod?’ En als u het niet meteen raadt, is ook terug te vinden welke Cherubino-aria Rot vertaalde naar ’U kan het weten’.

Het zijn niet de minsten in Nederland die Rots teksten zingen. Met dit boek verstaat u nog beter wat onder andere Marcel Beekman en Maarten Koningsberger op cd en in de concertzaal zingen.

Mijn Opera
Sinds vorig jaar ligt Mijn Opera van Willem Bruls in de winkel. In deels persoonlijke, deels analytische stijl wandelt hij in zijn verhalen door het operalandschap. Van de romantiek van zijn eerste echte live opera-ervaring, Il turco in Italia in Aix-en-Provence, tot een schrijnend verhaal over één van de nakomelingen van Richard Wagner, achterkleinzoon Gottfried. Die pleit in het gesprek dat Bruls met hem voerde voor een hergeboorte van Bayreuth als een avant-gardistisch centrum voor muziektheater.

Uiterst spannend zijn Bruls ervaringen bij de productie van La Juive in de Parijse Bastille. Er zijn veel hobbels en valkuilen die hij als dramaturg en Pierre Audi als regisseur moeten nemen. Dat een man in zijn eentje het licht moet doen bij de première door een staking van de theatertechnici (ze zijn tegen het rookverbod in het gebouw) is slechts één van die hobbels.

Tenor Neil Shicoff ruziet via haar agent met Anna Caterina Antonacci, die de rol van Rachel zingt. Hij wil als laatste en dus belangrijkste solist applaus halen, maar die eer is aan Antonacci, die immers de titelrol zingt.

Na de première is er nog meer ruzie tussen de makers en Bastille-intendant Mortier, wat ertoe leidt dat Audi en Bruls wel in de zaal zitten bij de tweede voorstelling maar dan op een zelfgekocht kaartje.

Diva’s
Interviews met diva’s uit de wereld van de musical, pop en opera zijn te vinden in de vorig jaar verschenen Elsevierproductie Diva’s. Het opera-aandeel in deze dikke bundel bestaat uit gesprekken met operadiva’s als Anne Sofie von Otter, Jessye Norman, Miranda van Kralingen en Cecilia Bartoli.