In aanloop naar het Verdi-jaar 2013 hebben Deutsche Grammophon en Virgin Classics een Verdi-cd van Rolando Villazón uitgebracht. Niet gezamenlijk, nee, ieder z’n eigen. Het is een ongelukkige doublure, maar het biedt wel een aardig inkijkje in Villazón vocale en Verdiaanse ontwikkeling.

Erg handig is het niet. Deutsche Grammophon en Virgin Classics hebben op ongeveer hetzelfde moment (respectievelijk november en december) een Verdi-album van Villazón uitgebracht. De cd van Virgin is een compilatie van Verdi-aria’s die de beroemde tenor tussen 2003 en 2009 voor het label opnam. De cd van Deutsche Grammophon (DG) is verser, in september dit jaar opgenomen in Turijn.

De cd’s bevatten vijf dezelfde stukken, maar verschillen in veel andere opzichten. Het DG-album is niet alleen nieuwer, maar bevat ook een uitgebreid boekje met ariateksten en -vertalingen – iets wat bij Virgin ontbreekt. Bovendien is de cd van DG origineler qua repertoire (met naast de bekende hits ook aria’s uit bijvoorbeeld Oberto en Il corsaro en diverse Verdi-liederen) en treden er nog twee andere artiesten op het album op, Mojca Erdmann en Vicente Ombuena.

De Virgin-compilatie is aanzienlijk korter dan Villazóns nieuwe Verdi-exercitie bij DG; 38 minuten versus 56 minuten. Daar staat tegenover dat de eerste cd een stuk goedkoper is dan de tweede.

Dat soort zaken zijn echter secundaire afwegingen, vind ik. De vraag is welke cd de beste kwaliteit te bieden heeft. En wat die vraag nog interessanter maakt, is dat Villazón tussen 2009 (de laatste opname van Virgin) en 2012 (de opname van DG) aan zijn stem werd geopereerd en voortdurend worstelde om weer op niveau op het toneel terug te keren.

Villazóns stijl is op beide albums onmiskenbaar hetzelfde. Hij laat zijn hart ongeremd spreken door zijn strot volledig open te gooien en zijn stem te laten zinderen van emotie. Dat is spectaculair en indrukwekkend, maar soms ook vermoeiend. Vrijwel continu staat hij onder hoogspanning, zelfs als hij in volume dimt. Hij kan maar moeilijk echt inbinden.

Dat is op zijn recente opname voor DG het meest voelbaar. Hij klinkt minder stabiel en trefzeker en je hoort hem nog meer zwoegen om de melodieën juist te produceren. Zeker de hoge noten klinken alsof ze uit zijn tenen moeten komen. Een voorbeeld: de cabaletta uit de tweede akte van La traviata verwordt tot een brulstuk waarin Villazón de grootste moeite moet doen om zijn tenor onder controle te houden. Een pijnlijke ervaring.

Er zijn zeker momenten waarop hij als vanouds schittert, maar als je het vergelijkt met Virgins opnamen uit 2003-2009 is zijn stem er in mijn ogen niet mooier op geworden. Ook in de Virgin-registraties zoekt hij de grens op, maar daar raakt hij zijn hoge noten nog als homeruns en is zijn grip op de melodieën veel steviger.

In de lagere regionen van de toonladder laat Villazón op zijn nieuwe album (DG dus) wel hele fraaie dingen horen. In het lied ‘L’esule’ bijvoorbeeld ontspannen zijn stembanden zich geheel, waardoor hij veel meer kan uitdrukken in kleur, klank en dynamiek. Samen met de andere lagere passages is dat voor mij het beste van de cd – een wat vreemde conclusie voor een album van een tenor.

Orkestraal wint in mijn ogen DG het van Virgin. De Virgin-compilatie laat diverse orkesten horen onder diverse (hele goede) maestro’s. Uitstekend werk, maar niet zo sprankelend als de ‘voorstelling’ die Gianandrea Noseda met het orkest van het Teatro Regio Torino creëert. Van Verdi’s eerste opera Oberto tot zijn laatste, Falstaff, klinken zij kleurrijk en sfeervol, afwisselend vlot en intiem, met schitterende solistische inbreng.

Met Virgins ‘Villazón zingt Verdi’ kunt u genieten van de bruisende Villazón van weleer, al is het repertoire weinig origineel en de cd niet lang. Met DG’s ‘Villazón zingt Verdi’ krijgt u een originelere verzameling aria’s, gespeeld door een voortreffelijk orkest maar gezongen door een Villazón met problemen.

Kiezen mag u zelf.

Rolando Villazón geeft op woensdag 12 juni een Verdi-concert in het Concertgebouw in Amsterdam. Kaarten kunt u hier nu al boeken.

Hieronder de trailer van Villazóns Verdi-album bij Deutsche Grammophon: