Spektakel kan de Turijnse productie van Thaïs uit 2008 niet ontzegd worden. Maar het blijft allemaal symbolisch en onpersoonlijk, zodat iets als een verhaal geheel ontbreekt. En dat maakt de voorstelling een slome bedoening, ondanks de intrigerende muziek en de mooie Barbara Frittoli.

De zelden uitgevoerde opera Thaïs van Jules Massenet werd in 2008 in productie gebracht bij het Teatro Regio di Torino. Het was bijna een onemanshow van Stefano Poda, die de regie, het decor, de kostuums, het licht en de choreografie voor zijn rekening nam. Arthaus Musik bracht de productie uit op dvd.

Thaïs gaat over de jonge monnik Athanaël, die in een visioen de opdracht krijgt naar Alexandrië te gaan om de courtisane Thaïs uit haar losbandige leven los te rukken. Hij vertrekt, slaagt in zijn missie, maar moet aan het einde van de opera – als Thaïs stervende is in het klooster waar hij haar gebracht heeft – constateren dat hij niet door verheven ideeën gedreven werd, maar door gevoelens van liefde.

Op zich zou dit verhaal best tweeëneenhalf uur kunnen boeien. Maar niet bij Poda. De regisseur heeft het stuk geheel gesymboliseerd in een ballet dat zich voortdurend rond de hoofdrolspelers afspeelt. De hoofdrolspelers zelf staan als een stel pilaren hun partij te zingen. Vaak staan ze zelfs zo opgesteld dat het lijkt alsof ze geen weet hebben van elkaars aanwezigheid.

Het gevolg is dat er amper écht wordt gecommuniceerd in de dialogen. De onderlinge relaties komen niet uit de verf, waardoor het hele verhaal niet tot leven komt. Poda’s regie is in hoge mate onpersoonlijk.

Waar de regisseur dan wel voor gekozen heeft, is spektakel. De grote groepen dansers zijn vrijwel continu actief op het toneel, de decors en kostuums zijn groots en rijk en er is telkens wel iets dat je aandacht trekt. Het gaat weliswaar allemaal in slowmotion, maar toch, er gaat een intrigerende werking van uit.

Niettemin is dat nogal mager om de gehele voorstelling spannend te houden. Op een gegeven moment ben je wel uitgekeken op al die heren en dames in minionderbroek, die als een stel mafkezen over het toneel kronkelen of als een groep geestelijken voorbij schrijden.

Voor mensen die een opera-dvd kopen om een mooi verhaal te zien op mooie muziek (zoals ik) is de productie weinig aan. En dat is jammer, want het deeltje ‘mooie muziek’ is best aanwezig.

De opera is een mengsel van oosterse en religieuze muziek, met daarbij de typische lyriek van Massenet. Dat maakt het een verrassend en fraai geheel. Het thema uit het intermezzo ‘Méditation’ (bekend stuk voor vioolsolisten) zit bijvoorbeeld prachtig door de slotscènes geweven.

Barbara Frittoli zingt daarbij bekoorlijk in de titelrol. Met name in de finale is ze overtuigend en groots. De rol van Athanaël is daarentegen minder bezet met Lado Ataneli. Hij heeft een prachtige stem, maar zingt zoals hij op het toneel staat: statisch. Zijn frasen zijn egaal, zonder veel expressie. Pas aan het einde van de opera komt hij een beetje los.

De rollen van Nicias (de minnaar van Thaïs) en Palémon (een oudere monnik) zijn prima bezet. Maar voor al de solisten geldt: zolang hun personage geen karakter meekrijgt door de regie, blijft al hun zingen ‘gewoon zingen’. En dat doet deze productie naar mijn idee de das om.