De bas Pieter van Berg is op 4 september op 96-jarige leeftijd in zijn woonplaats Kamperveen overleden.

Hij was een van de grootse bassen die Nederland ooit heeft gekend met een carrière van bijna 50 jaar op de bühne in meer dan 1000 opera voorstellingen in Nederland alleen.

Pieter van den Berg werd op 6 oktober 1925 in Mijdrecht geboren en trad voor het eerst op in het jaar 1950 bij de AVRO-Radio onder de naam Pat Berry (met lichte muziek). Hij werd in deze lichtmuziek ook deelnemer aan de Nationale voorronde van het Eurovisie Songfestival, maar werd door de Spelbrekers verslagen.

Hij studeerde daarna zang aan het Nederlands Instituut voor Vocaal-Dramatische Kunstbeoefening in Amsterdam bij de tenor Lodewijk Runge. Later had hij ook zangles van Ruth Horna, Eugen Fuchs in Berlijn en Jess Wolters.

Pieter van den Berg behaalde diverse prijzen op concoursen waaronder in Verviers in 1953 toen hij nog studeerde. Ook nog tijdens zijn studie, zong hij in het koor van Bayreuther Festspiele. Hij was tevens in zijn jonge zangersjaren winnaar van verschillende prijzen op concoursen in Geneve, Toulouse en Berlijn.

Debuut

Hij maakte in 1954 zijn operadebuut als Padre Guardiano in La forza del destino bij de Opera in Koblenz, waar hij tot 1956 onder contract bleef. Naar aanleiding van een concert werd hij door de directeur van de Staatsoper Berlin in de toenmalige DDR gevraagd te auditeren en een proefvoorstelling te zingen. In Aida zong hij zijn eerste voorstelling en werd aansluitend door de Staatsoper Berlin geëngageerd.  Tevens zong hij regelmatig in radioconcerten voor de Oost- Duitse omroep en zong in in een ensemble dat uit zangers van verschillende DDR operahuizen bestond.

Die Zauberflöte

In Nederland maakte hij 1959 zijn debuut als Sarastro in Die Zauberflöte, waarop hij in 1960 als eerste bas bij de toenmalige  Nederlandsche Opera werd aangesteld. In 1961 zong hij opnieuw in Die Zauberflöte bij De Nederlandsche Opera, ditmaal als 2de Geharnischter. Dit was een productie die je terugblikkend gerust een historische mag noemen, gezien de lijst van legendarische namen in die cast: Erna Spoorenberg en Jeanette van Dijck die Pamina deelden, Wilma Driessen als Papagena, Henk Smit ook als 2,. Geharnischter,  Guus Hoekman als Sarastro,  en verder om nog maar een paar namen te noemen Annie Delorie, Els Bolkenstein, Nelly Morpurgo en Jos Burcksen als Papageno.

In 1968 was hij Sarastro toen Cristina Deutekom de wereld begon te veroveren als Königing der Nacht. In 1970 bij nieuwe  Nederlandse Opera Stichting was hij weer als Sarastro geëngageerd  (met onder meer ook Marco Bakker (als Papageno), Meinard Kraak  en Max van Egmond) en zijn laatste Zauberflöte in Nederland was in 1979 toen Pieter van den Berg onder leiding van Hans Vonk de rol van Sprecher vertolkte. In die cast ook legendarische namen als Roberta Alexander (Pamina) en Annet Andriessen  (derde dame).

Legendarisch

Bij de “Nederlandse Opera” heeft hij meer dan 1000 voorstellingen gezongen, waarvan meer dan 100 operarollen o.a. Wagner, Verdi, Mozart en ook het Franse, Russische, Tsjechische en het moderne repertoire.

Uit zijn immense repertoire en grote collega’s van Pieter van den Berg zijn Lohengrin  in 1958 met Gré Brouwenstijn, Hans Hopf en Grace Hoffmann, een Walküre als Hunding uit 1970 met Gré Brouwenstijn als Sieglinde, Wozzeck met Jan Derksen in de titelrol in 1973 met Pieter van den Berg als de Dokter, Rodalinda met Joan Sutherland in 1973, en Rigoletto in de regie van Franco Zefferelli met Ileana Cotrubus ( en Wilma Driessen) als Gilda in 1966 en Lucia di Lammermoor uit 1982 met Joan Sutherland speciaal te noemen, maar de lijst in haast eindeloos.

Van den Berg zong in vele Europese operahuizen, waaronder Hamburg, Düsseldorf, Brussel, Madrid en Glasgow (in 1975 als Tom in ‘Un Ballo in Maschera’ van Verdi en in 1985 als Sarastro in ‘Die Zauberflöte’) en werkte met nagenoeg alle belangrijke dirigenten en regisseurs van zijn tijd. Hij heeft ontelbare rollen op zijn repertoire staan, waaronder Bartolo in ‘Le Nozze di Figaro’, Ramfis in ‘Aida’, Fiesco in ‘Simon Boccanegra’, Procida in ‘I Vespri Siciliani’, Gremin in ‘Jevgeni Onjegin’ en Rocco in ‘Fidelio’. Tot zijn bijdragen aan De Nederlandse Opera behoorden ook producties van ‘Salome’, ‘Parsifal’, ‘Un Ballo in Maschera’, ‘Benvenuto Cellini’, ‘Samson et Dalila’ en ‘La Traviata’.

Cristina Deutekom

Samen met onder meer Cristina Deutekom, Jan Derksen en Adriaan van Limpt vormde Pieter van den Berg een illustere groep van grote Nederlandse zangers die zowel in binnen-als buitenland groot aanzien hadden. Met Cristina Deutekom zong hij in Nederland in Die Zauberflöte,  Un ballo in maschera, Lucia de Lammermoor, I puritani,  I Vespri Sicilliani en voor het laatst in Turandot (1985).

Donizetti in Zaandam

Een bijzondere voorstelling was Il borgomastro di Saardam van Donzitti, een komische opera die in 1973 werd uitgevoerd door de Stichting Opera Zaanstad, die hiervoor grote internationale zangers had weten aan te trekken, waaronder naast Pieter van den Berg, Renato Capecchi en Philip Langridge. Van Il borgomastro di Saardam maakte de AVRO een complete radio-opname, die ook werd uitgezonden door de Italiaanse radio (RAI) en in de Verenigde Staten door de American Broadcasting Company (ABC), terwijl vele radiostations, waaronder de BRT te Brussel fragmenten uitzonden. Grammofoonplaten van deze uitvoering verschenen in Duitsland, Italië en de VS.

Laatste opera voorstellingen

Zijn laatste bijdrage aan De Nederlandse Opera was in 1994 als de Tsaar in de wereldpremière van de opera ‘Symposion’ van Peter Schat in het kader van het Holland Festival en in ‘De Meistersinger von Nürnberg’.

Op 7 februari 2007 stond hij nog één keer op het operapodium in het RAI-Theater in Amsterdam als Lodovico in ‘Otello’ van Verdi onder leiding van Jan Stulen, met zijn vriend en collega Ernst Daniel Smid die Jago zong in die productie.

Pieter van den Berg was ook een veelgevraagde concertzanger en zong musical-repertoire en ‘lichte muziek’ met dezelfde stemschoonheid en toewijding.

Op 26. April 1994 werd Pieter van den Berg  tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau benoemd.

Een kleine persoonlijke bijzondere ervaring was het maken van een televisie-item over de ‘dokter in de opera’ met Pieter van de Berg voor het NPS programma ‘Kunstmest’. Per slot van rekening heeft Pieter van Berg waarschijnlijk alle dokters in de opera gezongen.

Pieter van den Berg was voor zijn leerlingen een gewaardeerde zangcoach en voor velen een warme vriend. Hij zal door zijn familie, collega’s, leerlingen, vrienden en fans enorm gemist worden.

Veder luisteren naar Pieter van den Berg

Pieter van Berg in Lucia di Lammermoor uit 1982 (slechte beeld kwaliteit) met Joan Sutherland.

Duet uit ‘I Puritani’ met Cristina Deutekom uit 1984.

Voor een uitgebreide discografie is hier een overzicht van cd-opnames met Pieter van den Berg