James Bowman, CBE, een van de belangrijkste countertenoren van onze tijd, is op 28 maart overleden. Bowman werd 81 jaar.

Tijdens zijn actieve zanger loopbaan gold hij als een van de meest toonaangevende countertenoren. Hij zong gedurende ruim 30 jaar in opera, oratorium, lied en veel hedendaagse muziek.

James Bowman werd in 1941 in Oxford geboren en zong als jongen in de King’s Ely kathedrale koorschool, waar hij een typisch Engelse koor- en schoolopleiding volgde. Na zijn stembreuk en de daarbij behorende rustperiode en omscholing, zong hij in hetzelfde koor, zij het als bas. Hij zong voor het eerst als countertenor in 1959 in een klein recital en trad daarna toe tot het koor van New College Oxford.

In 1967 deed hij als student auditie bij de Benjamin Britten‘s English Opera Group. Hij werd gecast als Oberon in A Midsummer Night’s Dream, een rol die hij over de hele wereld zou zingen. In onderstaand interview vertelt hij hoe die auditie tot stand kwam.

Hij kreeg de eer om op uitnodiging van Benjamin Britten te zingen tijdens het openingsconcert van de Queen Elizabeth Hall in Londen in 1967. In 1970 trad hij als eerste countertenor op in Glyndebourne in  Francesco Cavalli’s La Calisto en bij de English National Opera zong hij in 1971 in Semele en bij de Royal Opera House, Covent Garden in 1972 in Tavener van Peter Maxwell Davies. In 1973 creëerde hij de rol van “Voice of Apollo” in Britten’s Death in Venice. Zijn operarollen brachten hem naar vele vooraanstaande operahuizen ter wereld waaronder de Scala in Milaan, zoals gezegd naar Amsterdam, Paris, Aix-en-Provence, Sydney, Verona, Vienna, Strasbourg, Santa Fe, Dallas, en San Francisco.

In Nederland was hij veelvuldig te horen in uiteenlopen repertoire, maar zover ons bekend, slechts eenmaal in een operavoorstelling.

Hij zong in het seizoen 1971-1972 de Nutrice in L’incoronazione di Poppea van Monteverdi bij de toenmalige Nederlandse Opera Stichting in de regie van Filipo Sanjust onder muzikale leiding van Gustav Leonhardt.

In 1992 zong hij in het Holland Festival bij een dansproductie, Mabul, van de Basheva Dance Company. In april 2011 zong James Bowman bij een moderne dansproductie Rock.

Hij werkte mee aan meer dan honderdtachtig LP- en CD opnames, in werken die zijn brede repertoire vertegenwoordigen. Van Bach tot Richard Rodney Bennet, van Monteverdi tot Vaughn Williams en Michael Nyman en heel veel Purcell, Händel en Britten. Hij zong met alle belangrijke ‘oude muziek’- ensembles, waaronder de Academy of Ancient Music, King’s Consort, het Orkest van de Achttiende Eeuw, Concentus musicus Wien en The English Baroque soloists.

Met Gustav Leonhardt maakte hij talrijke opnames van werken van onder meer Purcell en Bach. Met Frans Brüggen maakte hij ook een complete opname van de Johannes Passion, de Matthäus Passion zong hij onder meer met Nikolaus Harnoncourt en met Ton Koopman is hij te horen in Händels Messiah, om maar een paar van de talrijke opnames te noemen. Hij trad met deze dirigenten vele malen op in concerten in Nederland en op tournees door heel de wereld.

Zijn officiële laatste recital gaf hij in 2011 in Wigmore Hall in Londen, maar zo af en toe gaf hij nog wel eens klein concertje buiten de hoofdstad.

In 1997 werd hij geëerd met de koninklijke onderscheiding CBE en hij ontving een eredoctoraat van de universiteit van Newcastle, hij was een’ honorary fellow’ van New College Oxford en in 1992 werd hij in Frankrijk geëerd met de titel ‘Chevalier des lettres’ en de kreeg hij een eremedaille van de stad Parijs.

James Bowman was een van belangrijkste countertenoren en voor velen een voorbeeld. Hij was een zanger die zijn talent en kennis genereus deelde met collega’s en studenten. Een bijzonder voorbeeld is een opname uit 2004, waarin hij als 62-jarige samenwerkt met de jonge Daniel Taylor. De Cd bevat werken van Purcell en in het duet  ‘In vain the am’rous flute’ klinken de twee countertenoren ondanks het grote leeftijdsverschil prachtig samen.

Onze condoleances gaan uit naar zijn partner Terry en alle nabestaanden, vrienden en collega’s van James Bowman.

Luisteren en kijken

‘Sound the trumpet‘ van Henry Purcell samen met Michael Chance.

Deel uit een mooi en leuk interview met James Bowman.

Rudolf Hunnik noemt James Bowman in een artikel over Phillipe Jaroussky