Componist Peter Lieberson overleden
De Amerikaanse componist Peter Lieberson is zaterdag op 64-jarige leeftijd overleden. Dat berichten diverse media. Lieberson stierf in Tel Aviv, waar hij een behandeling onderging tegen kanker.
‘A magician of harmony’, noemde een blog hem. En de New York Times prees hem als ‘searching and inventive’. Peter Lieberson was een componist die moderne componeerstijlen combineerde met een toegankelijk, lyrisch geluid, wat hem een prominente Amerikaanse componist maakte.
Lieberson werd geboren in New York als zoon van Goddard Lieberson, baas van Columbia Records, en Vera Zorina, een actrice en ballerina. Hij studeerde aan Columbia University en raakte in die tijd ook betrokken bij het Tibetaans boeddisme. Daar verdiepte hij zich verder in tijdens een studie in Colorado.
Na diverse jaren directeur van een shambhala-training te zijn geweest, richtte hij zich vanaf 1994 volledig op het componeren. In 1996 schreef hij zijn eerste opera, Ashoka’s Dream. Tijdens de repetitieperiode ontmoette hij mezzosopraan Lorraine Hunt, waar hij in 1999 mee trouwde.
Voor Hunt schreef Lieberson meerdere liederencycli. Met de ‘Neruda Songs’ won hij in 2007 de Grawemeyer Award.
Hunt overleed in 2006 aan kanker. Kort daarna werd de ziekte ook bij Lieberson geconstateerd. Hij leek er bovenop te komen, maar overleed afgelopen zaterdag aan complicaties in Tel Aviv, waar hij verbleef voor een behandeling.
Hieronder twee liederen van de ‘Rilke Songs’ die Lieberson voor zijn vrouw Hunt schreef. Ze worden ook door Hunt gezongen.
Lees ook het uitgebreide in memoriam van de New York Times.
De auteur
27Reacties
De live-cd van de Neruda-songs vind ik echt prachtig! Vooral het laatste lied over afscheid nemen van een geliefde, vertolkt door de toen al doodzieke Lorraine Hunt, is enorm aangrijpend. Het werk is naar mijn idee een modern equivalent van Strauss’ Vier Letzte Lieder. Onbegrijpelijk dat de uitgave indertijd door de Edison-jury helemaal over het hoofd is gezien…
Inderdaad onbegrijpelijk. Ik heb Lorraine Hunt L. tijdens het Holland Festival gehoord, ik had toen nog niet veel over en van haar gehoord. Ze zong Bach cantates (over lijden en sterven) in een enscenering van Peter Sellas. Ik ben zelden zo geraakt geweest door een stem die echt door merg en been ging, ze kon zo prachtig zacht zingen maar bleef tot in elke hoek van het Muziekgebouw aan t IJ hoorbaar. Een tweede uitvoering moest ze in verband met haar ziekte al afzeggen en ze is kort daarna overleden. Onvergetelijk!
Helemaal mee eens, Gerard!
Zij heeft mij tot tranen to geroerd in Theodora van Handel, toch niet mijn liefste muziek.
Ik heb ze beiden persoonlijk gekend en mijn verdriet is groot.
Een fragment uit Theodora:
http://www.youtube.com/watch?v=IQlt1UxjvWU
Martin – hier, in NL houden we niet van “Amerikaanse” muziek, tenzij het Philip Glass is.
Helaas zal dat de verklaring zijn, Basia… Ik vind iemand als John Adams een hele grote maar Philip Glass spreekt me iets minder aan, hoewel zijn Akhnaten me ooit op het opera-pad heeft gezet. En Theodora is juist mijn ‘liefste’ Händel. Smaken verschillen, gelukkig maar…
Ha!
Dus we zijn er toch (een klein beetje?)met elkaar eens!
Ik houd van Adams. Hij schrijft goede noten. Zijn muziek heeft betekenis.
Ik houd niet van Handel maar dat ligt aan mij, niet aan de componist.
Maar de “Theodora” met Lorraine Hunt-Lieberson heeft mij aan mijn bank gekluisterd en mij een doos met Kleenex gekost.
Zo zie je maar ……
De combinatie “Neruda songs” en Lorraine Hunt is inderdaad onvergetelijk. Ik heb destijds (eind jaren 80) Lorraine Hunt gezien en gehoord als Sesto in de Peter Sellars regie van Giulio Cesare in Brussel en ik prijs me nog altijd gelukkig dat ik daar bij heb mogen zijn. En niemand heeft bij mijn weten het “Scherza infida” uit Handels’s Ariodante zo naar de strot grijpend en verschroeiend vertolkt als Lorraine. En dan het diep aangrijpende “As with rosy steps the morn” uit Theodora…zo triest dat zij zo jong overleden is.
Overigens lijkt Peter Lieberson in de reacties een beetje veroordeeld te worden tot “de man van..”. Terecht, of…? Kent iemand naast de Neruda songs nog iets wat ik beslist moet leren kennen?
Basia, ik weet niet of het inderdaad zo is dat we hier niet van ”amerikaanse” muziek houden, maar heeft het veel te maken met het enorme aanbod aan muziek dat er al is (en in tijden van crises houdt men liever vast aan oud en vertrouwd) en hoe je dat als orkest of ensemble presenteert en onder de aandacht weet te brengen en dan moet er ook nog publiek of afkomen. John Adam’s Nixon in China is een meesterwerk, en is direct toegankelijk voor het publiek.
Eigentijdse franse muziek hoor je bijvoorbeeld ook nauwelijks, en als er al een concert van is, komt daar nauwelijks publiek op af. Tijdens dat concert in t IJ gebouw een paar jaar geleden waarin een aantal franse componisten werd gepresenteerd hoorde ik de Sinfonietta van Eric Tanguy. Ik was geraakt door de manier waarop deze muziek sprankelt van levenslust, een en al licht (zo toepasselijk bij de sfeer rond het Muziekgebouw met die mooie uitkijk over het water). Dat denk je ook: onbegrijpelijk dat we hier niet meer van horen, het is muziek die vriendelijk is voor het oor, en toch niet suf of ouderwets, luister eens: http://www.youtube.com/watch?v=jKV2UWfNxZo
(excuus voor deze buiten niet opera opmerking)
De Rilke-songs waar in het bericht een link van staat vind ik ook heel fraai. Ze staan op een cd met daarnaast een aantal instrumentale werken. Lieberson heeft ook een cantate ‘The World in Flower’ geschreven, in 2009 voor het eerst uitgevoerd door Joyce Didonato. Ik ben al tijden op zoek naar een (illegale?) opname ervan, helaas zonder succes.
Tot mijn spijt heb ik Lorraine Hunt nooit live gehoord en ik kan mezelf achteraf wel voor mijn kop slaan dat ik haar Bach-vertolking bij het Holland Festival gemist heb…
Van Lorraine Hunt Lieberson, (haar stem vond ik live iets weghebben van een altviool, heel instrumentaal, maar dit even terzijde) is onlangs ook een ”nieuwe” cd verschenen waarin ze Les Nuits d’Ete van Hector Berlioz zingt, en Handel aria’s (ik ben ook geen liefhebber van Handel, maar zo zit ik ook aan mijn stoel gekluisterd). De recensent schrijft over de Berlioz uitvoering: Her Berlioz is so richly nuanced and lusciously textured that it feels almost decadent to listen to the disc more than once, yet impossible not to.
http://latimesblogs.latimes.com/culturemonster/2011/03/culture-watch-lorraine-hunt-liebersons-historic-recording-of-berlioz.html
Handel, mits in goeie handen, is altijd top. Zo liet ik ooit een collega de aria “Convey me to a peaceful shore” uit Alexander Balus in de vertolking van Lynne Dawson horen. Toen ik hem vroeg “En?”, kon hij van ontroering geen woord uitbrengen. Zo simpel, maar een paar noten, en toch: deeply moving. Dat kunnen toch alleen de echt groten voor elkaar krijgen…
Bedankt voor de tip Gerard! LHL’s interpretaties van de aria’s van Dejanira (uit Hercules) op een andere cd zouden de Händel-onverschilligen alhier misschien kunnen bekeren, hoewel Didonato nog meer hartstocht in de rol wist te leggen.
@Gerard – ja. Wij (Europeanen) kijken op de Amerikanen neer, alsof ze allemaal losgeslagen Busch’en op een wilde paard een westerntje aan het spelen zijn. Hollywood is bah en de Amerikaanse vrouwen zijn vet.
Hoe dat komt? Onze superioriteitsgevoel?
Wat Fransen betreft – ik heb niets met Boulez (als componist dan),maar ben gek van Pascal Dusapin.
In UK hebben ze een echte genie: Thomas Ades.
Uit Israel komt een piepjonge (nog geen 30) Gilad Hochman.
Muziek ontwikkelt zich en dat is alleen maar goed. Soms komen er misbaksels voorbij, maar vaak gaat het goed.
Het is een kwestie om er voor open te staan.
Erik Tanguy ken ik niet, daar ga ik zo naar luisteren.
@Leendert – http://www.youtube.com/watch?v=e3kVP7rBoTI
Joyce DiDonato is natuurlijk fantastisch, het Handel recital dat ik ooit van haar in het Concertgebouw heb gehoord was een feest, ze kan en doet alles met die stem maar ze pronkt er absoluut niet mee, maar stelt alles in dienst van de muziek (ze was tenminste te verstaan ipv dat alles als een consonant klint) en vooral: ze straalt echt plezier in het muziekmaken uit, op zich een bijzondere eigenschap en dat maakt het luisteren (en kijken) naar haar tot een groot genoegen. Bij andere zangeressen die het Belcanto repertoire zingen stoort het me dat het dan alleen echt om de stem lijkt te gaan ipv de muziek, en dat staat er dan echt tussen, de muziek is dan meer de kapstok. Dan kunnen ze net zo goed ‘Altijd is Kortjakje ziek’ zingen, dat maakt dan niet uit want het klinkt toch wel mooi. Trouwens, de Handel aria’s vind ik zeker prachtig, maar alleen een hele Handel opera, waar geen eind aan lijkt te komen is niet zo aan mij besteed; de aria’s zijn meer ‘showstoppers. Maar ieder zijn smaak, gelukkig maar.
@Basia, je hebt gelijk. Het publiek bepaalt uiteindelijk maar zeer zelden wie de blijvertjes zullen zijn, dat is een onvoorspelbaar en grillig iets, daar kun je talloze voorbeelden van vinden in de muziekgeschedenis. De veelgespeelde componist van vandaag wordt wellicht over 100 jaar nauwelijks meer gespeeld. Schnittke werd in de jaren 80 enorm vaak gespeeld, maar nu nauwelijkse meer. Nog niet zo lang geleden werd je bijna doodgegooid met de muziek van Osvaldo Golijov, maar ook daar hoor je weinig meer van. Componisten raken vaak ook volkomen onterecht in de vergetelheid en is t wachten op iemand die zich er zo enthousiast voor maakt dat die als het ware weer herontdekt wordt (zoals bv met de geweldige muziek van Korngold is gebeurd). In Nederland is het doorgaans zo dat als een componist is overleden (hier denk ik aan iemand als Peter Schat), dit meestal de genadeslag voor het uitvoeren van zijn werk is en is het verschijnen van een verzamelbox van het complete oeuvre meestal gelijk een grafsteen die de componist voorgoed hermitisch opsluit in zijn graf.
Zeker, over smaak valt te twisten. Toch heb ik het gevoel, dat Handel een beetje tekort gedaan wordt als men hem ziet als componist van weliswaar hele mooie aria’s, maar van saaie opera’s waar geen eind aan lijkt te komen. Persoonlijk vind ik de psychologische karakterisering van zijn personages nog altijd ongeevenaard, maar het heeft mij ook tijd en moeite gekost voor ik zover was dat ik een hele Handel opera aankon. Er was trouwens ook een tijd dat ik Wagner langdradig en saai vond (zei Rossini niet ooit: Wagner heeft prachtige momenten, maar vreselijke kwartieren!), maar die ligt gelukkig achter me. Ach, en als iemand Handel dan kwalificeert als een componist van “nummertjes”, dan denk ik: OK, maar wat een prachtige nummertjes! En zoveel!
(dat ik niet zo om een complete Handel opera geef, heeft ook te maken met het feit dat ik niet zo heel erg van het barokrepertoire houd, dat is het misschien ook meer, ik hou meer van de vroeg tot laat romantiek, en hou erg van Wagner)
@Gerard – absoluut persoonlijk en zeer subjectief: Schnittke heb ik nooit iets aan gevonden, Golijov vind ik mooi. Goed? Mhwaaa… Maar wel mooi.
En ik houd ook niet van barok!
@Leendert – als je nou eens wist _hoe lang_ mijn weg naar Wagner was! En nog steeds is niet alles aan mij besteed.
Geeft mij maar Korngold, Schreker, Zemlinsky ……
Ik ben het er wel mee eens dat veel Händel-opera’s dramatisch niet zo sterk zijn en vooral leunen op de muzikale hoogtepunten. Maar er zijn gelukkig uitzonderingen en wat mij betreft staan zijn ‘mythologische’ oratoria Hercules en Semele daarbij bovenaan. Daarin was hij niet meer gebonden aan de strakke regels van de opera seria maar had hij wel dramatisch interessant materiaal in handen, in tegenstelling tot de stichtelijke stof van menig ‘echt’ oratorium. In deze twee werken, de één hoogdramatisch en de ander vooral komisch, toont hij zich een kenner van de menselijke psyche van hetzelfde niveau als Monteverdi en Mozart (naar mijn bescheiden mening…).
Overigens houd ik ook veel van Wagner! Eigenlijk zijn alle soorten opera aan mij besteed want het is niet zozeer een bepaalde muzikale stijl maar het ‘drama’ dat me boeit. Als ik een opera op de radio hoor en ik weet niet waar het over gaat, dan dwalen mijn gedachte toch af, hoe fraai de muziek ook is. En tegelijk kan een opera die ik op het eerste gehoor helemaal niet fraai vindt, voor me gaan leven als ik me in de achtergrond verdiep (ik denk hier bijvoorbeeld aan Lear van Reimann of Die Soldaten van Zimmerman).
@Gerard, Basia – ik vind ook lang niet alle barok interessant, misschien is Handel wat mij betreft wel een uitzondering (of afwijking, maar wel een waar ik veel plezier aan beleef). Verder deel ik jullie bewondering voor Korngold en Zemlinsky. Gelukkig wordt Korngold zo onderhand steeds meer gerehabiliteerd. Lang gold dat iemand die voor de film schreef niet serieus genomen kon worden. De New York Times schreef n.a.v. de premiere van zijn ongelofelijke vioolconcert nog: This is a Hollywood concerto. The melodies are ordinary and sentimental in character, the facility of the writing is matched by the mediocrity of the ideas. Zo wordt iemand heel makkelijk in een vakje geduwd. Maar uiteindelijk overwint de kwaliteit. Je vraagt je af: wat ligt er verder nog allemaal onder het stof, om ontdekt te worden?
Verder iedereen bedankt voor alle interessante links.
Het ironische met Korngold is dat hij, en vele andere uit europa afkomstige componisten die later een nieuwe carriere vonden in Hollywood, juist hun laat romantische centraal europese stijl naar Hollywood hebben gebracht, en dat heeft de stijl van vele Hollywood componisten die na hen kwamen bepaald, tot op de huidige dag. Een typisch Hollywood stijl is een fictie, en is europees.
JAAAAAAA!
Hollywood is Wenen, altijd geweest 🙂
Het bewijs, de compositie van de _11_jarige Korngold:
http://www.youtube.com/watch?v=oHN_jiZxZMw
En hier iets bijzonders: de elfjarige sppelt h
et zelf (pianorol):
http://www.youtube.com/watch?v=qm8ckIu1FCU
Prachtig! Korngold was een wonderkind zoals er weinigen in de muziekgeschiedenis zijn geweest.
Zeker, en ik vind het vooral opvallend hoeveel ‘weltschmertz’ hij als kind al in zijn muziek kon leggen.
Die pianorol doet me denken aan een klok in Museum Speelklok, waar een fragment van Handel (daar is ‘ie weer) op wordt gespeeld. Een rechtstreekse link naar de uitvoeringspraktijk van die tijd!
Het grappige is dat verschillenden destijds niet geloofden dat dit het werk van een 11-jarige kon zijn. Men verdacht zijn vader (die muziekcriticus was) ervan het geschreven te hebben, waarop die zei: Als ik zo had kunnen componeren, was ik zeker geen muziekcriticus geworden!
Dan nog maar een smakkelijek anektode uit die tijd (wij hebben het nog steeds over een jongen van 11/12)
Zemlinsky die zijn compositieleraar was werd als chef dirigent in Praag aangesteld. Toen hij hoorde dat Korngold contrapunt bij Hermann Grädener (toen een beroemde muziekleraar) studeerde, stuurde hij hem een telegram: “Lieve Erich, ik hoorde, dat je met Grädaner studeert. En, maakt hij al vorderingen”?
@iedereen: laten we vooral nog even stilstaan bij het overlijden van Lieberson en luisteren naar de unieke bitterzoete melancholieke stem van Lorraine. http://www.therestisnoise.com/2011/04/for-peter-lieberson.html