Hannigan als Lulu: een dansend sekssymbool
‘Ich würde für Ihr Stück kaum gut genug tanzen’, zo reageert Lulu op de uitnodiging om op te treden in een theaterstuk. Valse bescheidenheid, want sopraan Barbara Hannigan maakte haar entree op spitzen en draaide met vlotte bewegingen het podium op. Ze zou dat dansen drie bedrijven lang volhouden, terwijl zij in haar zingen evenmin een zwak moment kende in de productie van Alban Bergs opera die de Brusselse Munt na tien seizoenen heeft hernomen.
Ze is als een slang, geschapen om onheil te zaaien, om te verleiden, te vergiftigen en te moorden. De proloogspreker geeft het hooggeëerd publiek meteen een waarschuwing over wat er komen gaat in zijn circus, waar dieren symbool staan voor mensen en hun eigenschappen. Die van de vrouw voorspellen niet veel goeds.
In zijn regie laat Krzysztof Warlikowski niets aan de verbeelding over. Dankzij het ongelooflijk soepele en superslanke lichaam van Barbara Hannigan kan hij in de geest van de proloog een Lulu presenteren die de hele mannenwereld in voortdurende staat van opwinding brengt. Dat Hannigan met haar prachtbenen ook stevig in de balletschoenen staat, sluit aan bij het feit dat Lulu van beroep danseres is, en in die rol haar minnaar Dr Schön behaagt. Geen Lulu-vertolkster heb ik dit eerder zo zien doen.
Deze Lulu gooit al haar talenten in de strijd om verwarring te zaaien in de harten van haar minnaars. Zij windt ze niet zozeer om haar vingers, maar om haar benen. Hannigan wisselt haar dansen, huppelen en fladderen af met allerlei erotische poses op bedbanken en sofa’s. Steeds op de meest spaarzame wijze gekleed als een op en top sekssymbool.
Het meest verbaast echter het volkomen gemak waarmee zij ondanks alle fysieke inspanningen met haar stem de vaak heftige zanglijnen met hartstocht vult. En toch, het blijft buitenkant. Dat wil zeggen: vrijwel nergens wist Hannigan mij te ontroeren tijdens de voorstelling die ik zondagmiddag in de Muntschouwburg meemaakte.
Uitstekende Alwa
Alleen in de intieme ontmoeting met componist/theatermaker Alwa Schön klonk er ontspanning, warmte door. Het straatkind Lulu, ooit door Alwa’s vader in diens gezin opgenomen, was voor Alwa lange tijd een soort zus. Maar in hem groeit liefde, een partij die door Berg met innigheid werd ingekleurd, prachtig gerealiseerd door de Engelse tenor Toby Spence, zijn roldebuut.
De gevoelige snaar die geraakt werd in de zich ontluikende liefde tussen Lulu en Alwa werd vooral hoorbaar in de begeleidende lijnen van het orkest. Een oase in de doorgaans drukke partituur vol opspattende ritmen en door elkaar lopende melodische patronen, die symbool staan voor de overspannen wereld waarin Lulu zich staande moet houden.
Dirigent Alain Altinoglu mikte in de uitwerking met zijn virtuoos spelende orkest sterk op helderheid en snelheid, waardoor Bergs muziek een caleidoscopische indruk maakte. Ik miste de warmte van de harmonische samenhang die ik mij herinner van andere uitvoeringen, de nostalgie van de romantiek. Scènes waarin Lulu momenten van reflectie zou moeten tonen, zoals haar ontboezeming over mannen die zich door haar de dood laten injagen, kregen niet de kans zich te ontplooien.
Slimme tegenspeler
Van die ongeluksmannen maakte de befaamde Deense bariton Bo Skovhus in stem en houding overtuigend indruk als Dr Schön, die aanvankelijk in een superieure houding zijn protegee naar zijn hand denkt te zetten, maar stilaan vernederd wordt in de rol van underdog. Hij mocht aan het einde het alter ego Jack the Ripper spelen.
Rainer Trost vulde met kleurrijke tenor de rol van de schilder/fotograaf die valt voor Lulu’s buitenkant. Een slimme tegenspeler van Lulu is Schigolch de zwerver, mogelijk haar vader. Hij is de enige die het slagveld overleeft. Geen morsig type, maar een handige sjacheraar die door de Britse bas-bariton Pavlo Hunka als een stabiel personage werd uitgebeeld. En dan is er ook een ongeluksvrouw: de lesbienne Gräfin Geschwitz. In haar zwarte jaren-twintig-robe stond mezzo Natascha Petrinsky nogal weggedrukt tussen haar rivalen.
In de beeldvorming op het toneel was sprake van een strakke, zakelijke aanpak. De zanger-acteurs werden door een gymnaste één voor één op een rij stoelen gezet. In een vrij kaal decor domineerde in het eerste bedrijf een grote glazen serre met een reservaat van opgezette dieren. Design meubilair en een monumentale trap bepaalden het gezicht van het tweede en derde bedrijf. Koele beelden rond een dansend sekssymbool.
Lulu is nog tot en met 18 november te zien. Zie voor meer informatie de website van de Munt.