België zit (nog) niet in een lockdown, maar de Belgische operahuizen zitten net als de Nederlandse weer op slot. Net voor het vallen van het doek kon de Munt in Brussel nog een paar voorstellingen van Bellini’s Norma geven. Gelukkig maar, want het was een zeldzaam goede uitvoering.

December 2021 zal de boeken ingaan als een maand waarin het Europese operabezoek onbegrijpelijk verdeeld is. In Londen worden voorstellingen gegeven voor volle zalen zonder coronatoegangsbewijs, in Parijs zijn er volle zalen mét een zogenoemde passe sanitaire. In Amsterdam waren er de eerste twee weken van de maand nog opera’s te beleven met 25 procent zaalbezetting, inclusief QR-code om binnen te komen.

De Munt in Brussel (ook met QR-code) beleefde op donderdag 23 december met een sterk uitgedunde zaalbezetting zijn voortijdige jaarafsluiting met een voorstelling van Norma van Bellini. Zondag gingen alle theaters verplicht dicht in de strijd tegen Omikron. De voorstelling sloot af met een sacraal gezongen ‘Stille nacht’ als protest tegen deze beslissing, want het beleid om Belgische café’s, restaurants, kerstmarkten en winkels wél open te houden, maar de veel veiliger theaters niet, stuit terecht op zowel onbegrip als boosheid bij theatermakers en -liefhebbers.

Auto

Norma, officieel gesitueerd in een druïdengemeenschap in een bosrijk gebied, werd in de Muntschouwburg verplaatst naar een grauwe, kale, donkere plek, vormgegeven door beeldend kunstenaar Christophe Coppens. Centraal in het bühnebeeld staat een auto, die in verschillende gedaantes terugkeert (van wrak tot vliegend), symbool voor een broedplaats van emoties.

De vormgever is ook de regisseur. Coppens heeft zich met name toegelegd op het inzichtelijk maken van de juiste emoties, in alle puurheid. Het mooie van zijn regie is dat hij het verhaal laat ontvouwen zoals dat ook in het libretto gebeurt.

Norma, in het geheim moeder geworden van twee kinderen, heeft de liefde van haar leven laten ontglippen door haar leidende rol in de gemeenschap te veel aandacht te schenken. Die liefde van haar leven, Pollione, horend bij een rivaliserend kamp, heeft hernieuwde liefde gevonden bij Adalgisa, een goede vriendin van Norma. De basale emoties van liefde, jaloezie, spijt, woede, haat en berouw zijn van alle tijden en dat is wat Coppens verbindend ziet in deze tijd versus de wereld van de druïden.

Grote Italianen

Door Coppens’ sterke focus op de emoties is de regie volledig dienend aan de goddelijke muziek van Bellini. De zangers konden zich daardoor volledig concentreren op de muziek, het verhaal en hun uit te beelden emoties, waardoor de muzikale uitvoering tot een ongekend hoogtepunt gebracht kon worden.

Muzikaal liet deze Norma werkelijk niets te wensen over. Het orkest en het koor van de Munt ontstegen het gemiddelde niveau met dank aan de zonder meer voortreffelijke begeleiding van de jonge dirigent Sesto Quatrini. Hij beheerste de partituur tot in de puntjes, waardoor hij het Brusselse orkest wist om te toveren tot een waar Italiaans klinkend operaorkest, met belcanto als specialiteit. Hier was de ware opvolger van de grote Italianen (Toscanini, Serafin, Abbado, Sinopoli) aan het werk. En gelijk het orkest klonk ook het koor. Spatgelijk in de opruiende oorlogszang en rondborstig in de prachtige koorsoli.

Norma van wereldklasse

De ster van de avond was Sally Matthews, die debuteerde in de rol van Norma. Bij De Nationale Opera klonk ze al in ettelijke opera’s. Memorabel was haar Fiordiligi in Così fan tutte in 2006. Net als destijds in Amsterdam zette ze nu bij de Munt haar rol volledig naar haar hand; ze bracht een Norma waarmee ze het publiek vervoerde, emotioneerde en imponeerde. Een geheel andere Norma dan de eeuwige referentie van Maria Callas. Matthews’ Norma zingt haar coloraturen perfect, zingt een diminuendo waar het staat en is bovenal een liefhebbende moeder die het niet over haar hart weet te krijgen om haar kinderen wat aan te doen. Sally Matthews is een Norma van wereldklasse.

Haar Pollione was de goed uitziende Enea Scala. Een man die nog in de bloei van zijn leven staat. Zijn karakter is wat eendimensionaler dan dat van Norma en Adalgisa. Scala zingt ook zo, hoewel hij beschikt over een rijke tenor met een metalige ondertoon, uitstekend opgewassen tegen de verraderlijkheden van de rol.

De verrassing van de voorstelling kwam van Raffaella Lupinacci. Deze jonge mezzo schitterde als een breekbare, maar ook zorgzame Adalgisa, die overliep van emoties. Haar stralende hoogte en haar prachtige middenregister deden mij denken aan een jonge Cossotto. Een zangeres om in de gaten te houden, waarbij we ons gelukkig kunnen prijzen dat ze op de agenda staat voor de rol van Seymour in Anna Bolena bij DNO in mei volgend jaar.

De overige ondersteunende rollen waren eveneens uitstekend bezet, waarbij Michele Pertusi het meest opviel met zijn rondborstige bas-bariton, waarmee hij een solide Oroveso, de vader van Norma, neerzette.

Het is jammer dat de Munt het niet werd gegund deze prachtige Norma tot het einde van de maand te spelen, maar diegene die erbij waren, kunnen terugkijken op een avond die je zelden beleeft.