Peter Franken reist een beetje later dan gepland naar Bonn om daar op 6 november de allereerste opera van Alberto Franchetti, Asrael, te zien. Om vast een beetje in de stemming te komen bekeek en beschrijft hij de  Dvd uitgave van een productie van een andere opera van Franchetti, Germania. Deze opera van Alberto Franchetti ging op 15 maart 1902 in La Scala in première. Het libretto is van Luigi Ilica, bekend van de tekstboeken voor Andrea Chénier en Tosca. Beide libretti waren oorspronkelijk voor Franchetti bestemd, maar kwamen uiteindelijk bij zijn collega’s Giordano en Puccini terecht.

Franchetti was afkomstig uit een zeer welgestelde bankiersfamilie en kon zich permitteren het componeren louter als hobby te bedrijven. In 1888 huurde zijn vader voor hem het theater in Reggio Emilia af voor de première van zijn zoons eerste opera: Asrael. In 1892 volgde Cristoforo Colombo en tien jaar later Germania, waarbij Toscanini dirigeerde en Caruso de rol van Frederico Löwe zong. De thematiek is ontleend aan de grand opéra: een tot mislukken gedoemde liefde tegen de achtergrond van grote historische gebeurtenissen. Het werk had aanvankelijk veel succes en werd in alle grote huizen gespeeld. Na een jaar of twintig raakte het echter op de achtergrond en werd vrijwel volledig vergeten.

De productie die in 2006 Berlijn werd vertoond tijdens de Revolutionswochen, paste uitstekend in het rijtje ‘Ausgrabungen’ door de toenmalige intendant van DOB, Kirsten Harms. De opera begint in 1806 in de omgeving van Neurenberg. Een groep studenten houdt de uitgever Johann Philipp Palm verborgen voor de politie. Deze is naar hem op zoek, in opdracht van de Franse bezettingsmacht. Hij heeft een geschrift verspreid waarin de vernedering van Duitsland aan de kaak wordt gesteld en de Fransen alsmede de Duitse vorsten die hen steunen, scherp worden aangevallen. In een subplot wordt Palm verraden door een jongen (Jebbel) die later amnestie krijgt als hij zich bij de vrijheidsstrijders voegt.

De studenten zoeken naar mogelijkheden om het land in opstand tegen de bezetters te brengen. Hun aanvoerder Karl Worms wil de vreedzame weg bewandelen, zijn vriend en tegenstrever Friedrich Löwe is voorstander van een gewelddadige aanpak. Het gaat echter niet alleen om de pen tegen het zwaard. Wat de verhouding tussen beide mannen compliceert is het feit dat Worms tijdens de afwezigheid van Löwe een korte verhouding heeft gehad met diens verloofde Ricke. Worms bezweert de vertwijfelde Ricke hierover te zwijgen. Als de strijd losbarst komt het bericht dat Worms is gesneuveld, tot kortstondige opluchting van Ricke die haar innerlijke rust terug hoopt te vinden. Maar op de huwelijksdag van Löwe en Ricke duikt Worms plotseling op, weliswaar zwaargewond maar nog in leven. Als hij ziet dat zijn geliefde is getrouwd met zijn rivaal, gaat hij er vandoor. Ook Ricke neemt de benen met achterlating van een brief waarin ze de affaire opbiecht en om vergeving vraagt.

Jaren later treffen we de protagonisten opnieuw, deze keer in Königsberg. Men maakt zich op voor de strijd om Duitsland te bevrijden van Napoleon. Worms leeft nog steeds en Löwe daagt hem uit voor een duel. Een vooraanstaand revolutionair weet hen ervan te overtuigen hun energie te richten op het grotere belang: de vrijheidsstrijd. Onder het uitroepen van ‘leve de dood’ gaat de hele groep op pad. Bij de daarop volgende Volkerenslag in Leipzig sneuvelt Worms. Löwe is stervende als Ricke hem met hulp van Jebbel op het slagveld terugvindt. Zij gaat bij hem liggen om alsnog een huwelijksnacht met haar echtgenoot te beleven.

Deutsche Oper Berlijn 2006

Van de voorstelling die ik in 2006  had bezocht, was niet veel blijven hangen, maar gelukkig is er een opname op dvd uitgebracht. Toen ik die na vele jaren bekeek, viel me op hoe welluidend Fanchetti’s muziek klinkt. Het is het lot van een vergeten componist dat je altijd met bekendere collega’s moet schermen om een beeld op te roepen van het muzikale idioom. Zeg je Puccini dan weet elke liefhebber precies wat je bedoelt, maar Franchetti? Ik houd het op een vergelijking met in hoofdzaak Puccini, verder wat Giordano en een vleugje Massenet in de liefdesscènes.

Kirsten Harms heeft er een librettogetrouwe productie van gemaakt, logisch bij zo’n onbekend werk. Toneelbeeld en kostuums zijn goed verzorgd, Franchetti’s partituur wordt er prima door ondersteund en is in goede handen bij dirigent Renato Palumbo.

Cast

Tenor Carlo Ventre zet een fraaie Löwe neer, in stijl met zijn illustere voorganger tijdens de wereldpremière. Zijn tegenstrever Worms is in goede handen bij bariton Bruno Caproni. Ensemblelid bariton Markus Brück vertolkt de belangrijke bijrol van Worms’ sidekick Crisogno. Als Jebbel zien we Jacquelyn Wagner die toen deel uitmaakte van het ensemble. Acht jaar later zou ze definitief internationaal doorbreken na haar Arabella bij DNO. Inmiddels heeft ze een grote carrière.

De dramatische sopraan Lise Lindstrom was een laatbloeier maar heeft zich ontwikkeld tot een veelgevraagde Salome, Turandot en Brünnhilde. Hier laat ze blijken al helemaal klaar te zijn voor die grote rollen. Haar vertolking van Ricke is groots en meeslepend. Sowieso moet het een topavond zijn geweest daar in Berlijn. Germania mag dan wel vergeten zijn, het is gewoon een heel goede opera. Hoe zijn eersteling, de opera Asrael uit 1888 is, ga ik de komende week in Bonn beleven en mijn verslag kunt u hier dan lezen.

Verder luisteren en kijken

Hier is de trailer die de Deutsche Oper Berlin in 2006 maakte voor Germania

Enrico Caruso zong de rol van Frederico Löwe bij de wereldpremière van Germania in 1902. Hij nam datzelfde jaar meerdere stukken ut de opera op voor plaat. Hier de aria ´Apri la Tua Finestra´. Bekender is de aria ´Studenti, udite´ door Caruso opgenomen met orkest in 1910

De dvd van Germania is uitgebracht op Naxos en Capriccio DVD. Verkrijgbaar bij onder meer Amazon, JPC en andere web aanbieders.

Asrael van Franchetti gaat op 16 oktober in première bij de opera van Bonn/ Theater Bonn.