Het Koninklijk Concertgebouworkest (KCO) heeft na een aantal roerige jaren wonderlijk genoeg rust kunnen brengen in de tent: met de aanstaande nieuwe chef, de Fin Klaus Mäkelä (26 jaar), kunnen ze zich weer volledig op de toekomst richten. Vanwege andere (chef-)verplichtingen vangt hij echter pas aan in het jaar 2027 als de chefdirigent. Maar tot die tijd is de jonge dirigent artistiek partner van het KCO, hetgeen betekent dat hij regelmatig in Amsterdam een concertprogramma voor zijn rekening neemt. Dit seizoen zijn dat 5 verschillende programma’s en ieder seizoen zal dat uitgebreid worden.

Sibelius en Mozart

Afgelopen donderdagavond, 24 november, woonde ik het tweede programma bij sinds zijn nieuwe aanstelling. In de zomer trapte hij in zijn nieuwe rol af met een verrassende combinatie: Mahler 6 gecombineerde hij met Orion van de Finse componiste Saariaho. Deze moderne compositie was een uiterst boeiend voorspel op de intense symfonie van de zeer vaak gespeelde componist. Ook het concert van afgelopen donderdag had de Fin een Finse compositie gekoppeld aan een compositie van een geliefde componist. Het Requiem van Wolfgang Amadeus Mozart kreeg met de vierde symfonie van de Finse componist Jean Sibelius een zeer uitdagende prelude in mijn ervaring.

De vierde symfonie van Sibelius stond nog maar dertien keer eerder op de lessenaar bij het KCO, zo mogen we begrijpen uit het programmaboek Preludium. Het is een complexe, sombere symfonie, waarvan de structuur niet heel erg vast omvattende vormen kent, zoals dat in zijn eerdere en latere symfonieën wel het geval is.

De vierde wordt regelmatig gespeeld alsof het uit slechts één deel van 35 minuten bestaat, maar bij het concert van donderdag pauzeerde Mäkelä tussen de delen, waardoor de symfonie extra onsamenhangend leek. Gezien de lovende recensies voor zijn opname bij Decca van de complete symfonieën van Sibelius , had ik wellicht ook meer verwacht van zijn vertolking van de symfonie, maar het geheel kon nog wel aan kracht winnen. Het KCO heeft Sibelius nog niet in de genen zitten, wat hopelijk gaat veranderen met hun nieuwe artistiek partner.

Fantastische zang

Geheel anders was het tweede deel van het concert: met zijn vertolking van het Requiem van Mozart toonde de jonge dirigent dat hij de juiste drive heeft om een dramatisch sprankelde vertolking neer te zetten. Van begin tot eind zat ik op het puntje van mijn stoel gefascineerd te luisteren. De eerste twee delen (Introitus en Kyrie) waren wellicht aan de té snelle kant, waardoor het Kyrie wat te onstuimig werd, maar vanaf de Sequenz was Mäkelä meester van de avond.

Hij werd ook bijgestaan door het fantastisch zingende Nederlands Kamerkoor (in de eerste twee delen nog wat te zacht ten opzichte van de rest) en een viertal relatief jonge topsolisten, Sabine Devieilhe, Sasha Cooke, Julien Prégardien en Benjamin Appl.  De manier waarop Mäkelä dit requiem theatraal vertolkte, doet verlangen naar zijn debuut met het KCO bij De Nationale Opera. Hopelijk lukt het al in die eerste vijf jaar van artistiek partnerschap om hem het theater aan de Amstel aan te laten doen. Zijn resume en agenda tonen echter tot op totaal geen opera (op Die Zauberflöte na, vijf jaar geleden in Finland), dus het zou mooi zijn als die trend in Amsterdam snel doorbroken wordt. Met zijn vertolking van het Requiem van Mozart heeft hij wel laten zien dat hij ook het theatrale talent heeft om opera’s te dirigeren!

Verder lezen, luisteren en kijken.

Franz Straatman schreef over de benoeming van Klaus Mäkalä.

In 2015 schreef Jordi Kooiman over en sprak met Sabine Devieilhe

François van den Anken sprak i 2016 met Benjamin Appl over diens razendsnelle carrière.

Hier een eerste kennismaking met Klaus Mäkelä in gesprek met Dominique Seldes.

Sabine Devieilhe zingt Mozart met de Berliner Philharmoniker