Van woordloos Gregoriaans via opgewekt classicisme tot broeierige romantiek, de veelzijdige leden van het Groot Omroepkoor lieten zondagavond hun stemmen alle hoeken van het Concertgebouw zien. Chef Benjamin Goodson bewees zich opnieuw als orkestleider en bracht Britse noten mee die in onze contreien zelden klinken, schitterend vertolkt door landgenoot bariton Roderick Williams.

Een prille, maar fraaie traditie: aan het begin van het Vriendenloterij Zomerconcerten-seizoen toont het Groot Omroepkoor met vaste partner het Radio Filharmonisch Orkest zijn klasse. Vorig jaar was droefheid troef in Mozarts Requiem, op 2 juli ging met zijn feestelijke Krönungsmesse de vlag uit. Te laat om op de recente Britse kroning in te haken, al vormde solist Roderick Williams een welluidende link. Voor Charles III zong hij eigen noten als witte raaf onder de zangers, eentje die ook componeert.

Vaughan Williams

Williams wijdt zijn compositiepen vooral aan koormuziek, van eigentijdse snit en toch naadloos passend in de traditie van grote voorgangers zoals Ralph Vaughan Williams. Diens ‘Five Mystical Songs’ vormden mede door de relatieve onbekendheid een waardevolle opmaat tot Mozart. Van dit werk met de baritonpartij als essentie bestaan ook diverse kamerensemble-versies waarvan Roderick er al zeker twee op plaat zette. Hij is onmiskenbaar verknocht aan de muziek van zijn bijna-naamgenoot.

De overtuigingskracht spatte eraf in Easter, gedragen door een even gloedvol Groot Omroepkoor. Ook in de forte-passages bleef Williams’ toon puntgaaf en fluwelig. Een cliché maar zowel op als naast het podium is de Brit een gentleman bij wie geen onvertogen woord of noot over de lippen komt. Ingetogen kan hij zeker wel zijn en tussen de vervoering van dit majestueuze openingsdeel vond hij volop ruimte voor de weemoed waar Engelse religieuze muziek van overloopt.

Dichter en amateurmusicus George Herbert inspireerde de in 1911 nog atheïstische componist met zijn van muzikale beeldspraak doortrokken verzen. In de passage die snaren vergelijkt met Christus’ aan het kruis opgerekte pezen verbrak Williams indringend zijn vloeiende legato. Ook in de liedachtige delen twee en vier trof een ijzersterke tekstuitbeelding, al bood deze door Goodson voorbeeldig geleide orkestversie in een grote zaal hem uiteraard niet optimaal ruimte voor nuances.

Hoogtepunt is het derde lied Love bade me welcome, naar het oeroude model van een dialoog tussen de Ziel en Goddelijke Liefde. Zonder theatrale overdaad gaf Williams beiden stem, waarbij incidentele bedekking door het orkestvolume zijn ’beschaamde zondaar’ slechts kwetsbaarder maakte. Tekstloos maar met volle en toch verinnerlijkte stemklank voegde het gezeten Groot Omroepkoor een aan de eucharistie gewijde gregoriaanse melodie toe, als daadwerkelijk mystiek muzikaal aureool.

In Antiphon overweldigde het koor juist met haast oorverdovende jubelzang tot in alle hoeken, zoals de tekst oproept, drievoudig als één van de vele verwijzingen naar de Drie-eenheid in dit werk. De luidruchtige publieksbijval spoort mij aan om bij de Nationale Opera of (waarschijnlijker) de Zaterdagmatinee Vaughan Williams’ levenswerk The Pilgrim’s Progress te bepleiten. Er is ongetwijfeld een Nederlandse markt voor deze letterlijk geïnspireerde opera.

Brahms

Mijn verslag is onevenwichtig, maar Brahms’ Schicksalslied en Mozarts Krönungsmesse vertolkten beide omroepensembles vrij recent nog, de eerste wegens corona gespreid opgesteld met beperkt publiek. Dat gaf de verzen van Hölderlin over het contrast tussen gelukzalige goden en het wrede menselijk lot extra lading. De gulle romantische expressie van het koor overtuigde nu opnieuw, zowel in hemelse als aardse sferen, maar a capella kreeg ook de Brahms in renaissance-modus uitstekend gestalte.

Benjamin Goodson leidde in 2020 alleen het koor, nu stuurde hij tevens het Radio Filharmonisch aan. Mogelijk niet met even vaste hand als destijds Karina Canellakis, al toonden de leden na afloop veel waardering, maar persoonlijk had ik de indruk dat alle koorexpertise zijn directie een eigen kleur gaf. In de berustende orkestrale epiloog meende ik even de koorzangers nog te horen, onzin uiteraard maar wel een aanwijzing hoezeer Goodson met elegante gebaren het orkest liet zingen.

Mozart

Na de pauze leidde hij het openingsdeel van Mozarts ‘Linzer’-symfonie aanvankelijk bescheiden, met minimale handbewegingen zonder stokje. Toch kregen vurige accenten al snel de overhand en die lijn zette hij onverminderd voort in de Mozart-Mis. Wat beide werken verbindt is de statige entree, als in een Franse ouverture. Zijn Salzburgse kerkmuziek schreef Mozart niet van echt harte maar gebruikte hij soms om mee te experimenteren, zoals hier een Gloria in sonatevorm.

In deze uiterste uitloper van de barok (waarin het Omroepkoor me niet altijd 100% overtuigt) zongen de leden opwindend uitbundig. Toch vond ik de haast romantische klankexplosie van het Sanctus het meest geslaagd. In het Benedictus deed Goodsons feestelijke tempokeuzes het ragfijne lijnenspel van de solisten iets aan effect verliezen, maar niets ten nadele van solide mezzo Olivia Vermeulen, frisse tenor David Fischer en natuurlijk Roderick Williams die fraaie ornamenteerde in het Credo.

De sopraan is hier blikvanger en de Ierse Sarah Brady startte even voortvarend als Goodson, zelfs wat nuchter. In de pure ariastijl van het Agnus Dei stal ze echter mijn hart met een heldere open hoogte, dramatische trekjes (vooral op het woord Miserere) en knappe adembeheersing in de verbindende passages, zonder overdreven versieringen. Dit slotdeel loopt vooruit op Dove sono uit Le Nozze di Figaro. Vooralsnog staat Brady te boek als Susanna maar hier klonk absoluut een Contessa in de dop!

Verder lezen, luisteren en kijken

Olga de Kort was in 2022 ook lovend toen het Groot Omroepkoor de Zomerconcerten serie openende. 

Roderick Williams sprak in 2021 met François van den Anker

Sarah Brady zingt Susanna in Le Nozze di Figaro in Hannover.

Hier het hele programma van de Vriendenloterij Zomerconcerten in het Concertgebouw in Amsterdam.