Stralende koorzang in Verdi’s Pezzi sacri
Met de uitvoering van de Quattro pezzi sacri, oftewel Vier sacrale stukken, van Giuseppe Verdi sloten het Nederlands Philharmonisch Orkest en zijn chef Lorenzo Viotti een prachtig drieluik af van symfonische muziek, opera en koorcomposities verdeeld over een periode van vijf weken. In het eerste programma waarin werken van Britten, Ravel, Tsjaikovski en Rachmaninoff, bewees het orkest met virtuoos en expressief ensemblespel in topvorm te zijn. Met name in het symfonische gedicht Dodeneiland dirigeerde Viotti een spannende en aangrijpende schildering van de stemmingen in Rachmaninoffs belevenis bij een schilderij van Arnold Böcklin.
De rijke klank van het strijkorkest en de kracht en schoonheid bij de blazers, zorgden voor een perfecte opmaat naar de opera die het tweede segment vormde in Viotti’s activiteiten: Lohengrin van Richard Wagner bij De Nationale Opera. De eerste Wagner-opera die NedPho’s chef dirigeerde, leverde meteen een voltreffer op, mede door het overweldigende spel van het orkest. En dan volgde zaterdagavond 25 november een verrassend koorconcert.
Samensmelting
Verrassend door het feit dat het NedPhO geen gebruik maakte van een bestaand professioneel koor, zoals het Operakoor in het verleden wel meewerkte, of een semi-professioneel/amateurkoor inhuurde, maar uit drie kamerkoren een nieuw geheel liet samenstellen van zo’n honderd zangeressen en zangers. Vocaal Ensemble Musa, Kamerkoor Next en het VU Kamerkoor, alle drie gevormd uit de betere amateurs, werden door hun eigen dirigenten voorbereid. Daarna nam Edward Ananian-Cooper (vaste dirigent van het Operakoor) het werk van de samensmelting tot één ensemble over, waarin ook zestien professionele zangers waren opgenomen.
Dit projectkoor zong met een mooie volle klank in het ensemble op stralende wijze de vier religieuze testen die Verdi als losse stukken van muziek voorzag en uiteindelijk samenvoegde tot een indrukwekkend kwartet. Niet alleen door de afwisseling tussen de twee onderdelen voor koor a capella en twee voor koor met orkest, maar ook doordat Viotti de stukken in elkaar liet overvloeien, werd de indruk gewekt dat er een spannende koorsymfonie ontstond.
Magisch mooi klonk de opening met het onbegeleide Ave Maria voor koor doordat Verdi een raadselachtige toonladder benutte die een collega-componist Adolfo Crescentini had ontworpen. De afwijking van hele en halve intervallen zoals gebruikelijk, leverde in de harmonisatie voor vier stemmen wonderlijke kleuren op en soms wringende samenklanken. Een leuk begin voor een projectkoor om toch alle overgangen zuiver te treffen, wat ook lukte. Verdi beschouwde deze compositie als een goede grap, maar in de koorwereld wordt het stuk omarmd.
Slagkracht
Verdi’s Stabat Mater kreeg meteen een krachtige uitstraling door de donkere akkoorden in het orkest en de aansluitende unisono aanroeping Stabat Mater dolorosa. De soepele klank in de stemgroepen was opmerkelijk. Dirigent Viotto kon alle expressieve finesses die in de partituur verscholen zitten, met dit koor waarmaken. Het vierstemmig vrouwenkoor vulde met lichte, goed afgewerkte voordracht de lofzang op de maagd Maria in. In de afsluiting van Verdi’s kwartet het grootse Te Deum waarin het koor zijn slagkracht kon uitleven in de passage Sanctus. Vóór de pauze wist het strijkorkest te excelleren in het kleurrijke, door vele tonaliteiten wentelende Verklärte Nacht van Arnold Schönberg. Viotti leidde zijn strijkers met expressieve handgebaren door het duistere woud vol schimmeringen waarin een man en vrouw hun gemankeerde samengaan beleven. Het onderliggende gedicht van Richard Dehmel werd door acteur Reinout Scholten van Aschat ter inleiding voorgedragen.
Herhaling van dit programma maandagavond 27 november in het Amsterdams Concertgebouw. In de serie Lohengrin zitten nog twee uitvoeringen die uitverkocht zijn. Viotti besluit zijn eerste bijdrage aan het seizoen 2023-24 op 9 en 10 december in Amsterdam met een symfonisch programma waarin het tweede vioolconcert van Bela Bartok (met solist Augustin Hadelich) en de eerste symfonie van Jean Sibelius.
Verder lezen, luisteren en kijken
Lorenzo Viotti praat in deze video over de Quattro pezzi sacri
Peter Franken was zeer lovend over het orkest en de dirigent in Lohengrin.
De auteur
