Macrooy superster in heftige JC Superstar
Een stoet van minstens 120 BN-ers verzamelde zich zondagmiddag 21 januari in het Delamar-theater in Amsterdam om de première mee te maken van een nieuwe productie van de rock-opera Jesus Christ Superstar. De Wim Sonneveld zaal was overigens voor het overgrote deel propvol gevuld met ON-ers. Tot op het toneel rondom het speelvlak waren de fans van de beroemde musical samengebald.
Vanaf zogeheten ‘super seats’ zat men dicht op het drama dat zich afspeelt rond Jezus Christus in de week voor zijn kruisiging. Een rol die met overtuigende kracht en emotie werd gezongen en geacteerd door Jeangu Macrooy. Zonder anderen tekort te doen is hij de grote ster vanwege zijn geweldige stemexpressie. Stevig versterkt, wist Macrooy een waaier aan emoties in te kleuren, van innig tot uitgeschreeuwd met snijdende kopstem.
Vrijwel alle scènes met hem speelden zich af midden op een groot rond zwart speelvlak. Door het ontbreken van decorstukken wisselden scènes snel achterelkaar, van Laatste Avondmaal naar Hof van Olijven of de plek waar de hogepriesters en schriftgeleerden hun veroordeling uitspreken. De kostuums, ontwerp An d’Huys, typeerden de rollen: zwart-witte toga’s voor de Joodse geestelijken, kleurrijke outfits voor de volgelingen van Jezus, terwijl in de hoofdrollen t-shirts en spijkerbroeken (Jezus, Judas) tot nette pakken (koning Herodes, Pontius Pilatus werden gedragen.
Daverend orkest
In zijn regie houdt Ivo van Hove een spannende vaart in de ontwikkeling van het drama. Hij schuwt heftige effecten niet met geluid (donderslagen) en licht (mooi en krachtig). ‘Het podium is een snelkookpan, klaar om te exploderen’, aldus de internationaal gelauwerde theatermaker van onder meer West Side Story en de musical Lazarus met David Bowie in de hoofdrol.
Onder het spel lag een daverend spelend orkest dat met meeslepende ritmen en samenklanken de oren soms overspoelde, met een grote rol voor de heerlijk jankende gitaren. Rockmuziek ten top. Na een inleidende muziek waarbij dansers in zwarte joggingpakken met hoodie een bezweringsdans uitvoerden, brak de felheid van de voorstelling meteen door in het eerste optreden van Judas. Lucas Hamming speelde en zong hem met verwijtende stem in de song ‘Heaven on their minds…Listen Jesus, I don’t like what I see’. Hierin openbaart zich het conflict met Jezus; Judas verwijt hem achteloos gedrag en gispt de blinde navolging van zijn mede apostelen. Judas zal zo fanatiek worden dat hij zijn meester verraadt. De 26-jarige tekstschrijver Tim Rice schreef voor de première in 1970 pakkende uitspraken en songs die de pas 22 –jarige Andrew Lloyd Webber verpakte in onvergetelijke melodieën. Zij veroorzaakten een wereldsensatie.
Alleen al de songs van Maria Magdalena zijn van goud. ‘Try not to get worried’ zingt zij Jezus toe op een sierlijk ritme en kalmerende melodie. Haar hoogtepunt heeft zij in – je zou het een klassieke liefdes-aria kunnen noemen – ‘I don’t know how to love him’. Met kleine accentjes, even uitgestelde klanken, zong Magtel de Laat deze partijen. Zij kreeg in de regie een stevig aanzien door haar verweer tegen Judas, en later haar beschermende houding als Jezus wordt aangevallen.
Iconische koorstukken
Van belang zijn de koorstukken. De volgelingen van Jezus laten zich kritiekloos meenemen op het succes van hun meester. Zoals in de iconische jubelzang ‘Hosanna, hey sanna’ met het beroemde ‘Jesus Christ Superstar’, en de opvolgende koorscène ‘Christ you know I love you’. Met een solo-rol voor Simon Zealotes (Simon de IJveraar) door Stijn Proesmans. Het koorensemble blonk ook uit in de weergave van een ander beroemd nummer, ‘Look at all my trials and tribulations’. Ik moest mijzelf onderdrukken om zachtjes mee te zingen, een nostalgisch gevoel uit de zeventiger jaren toen ik dit zong in een koor dat de musical uitvoerde.
Een sleutelmoment vormt de scène in de Hof van Olijven, ook genoemd Gethsemane. Jezus trekt zich er terug om te bidden, om onder ogen te zien wat de consequentie is van zijn optreden. ‘I only want to say, take this cup away from me’. Muzikaal rustig opgezet, maar steeds emotioneler wordend in herhalende tekstzinnetjes, uitlopend in langere muzikale lijnen: ‘Why should I die’. Jeangu Macrooy zong deze scène op aangrijpende wijze. Om hem heen in een wijde cirkel zijn volgelingen, in slaap gevallen.
De kus
Dan dient het verraad van Judas zich aan, door regisseur Van Hove uitgekiend in beeld gebracht: Judas trad in stilte naar voren en kuste Jezus zonder iets te zeggen. Indrukwekkend deze confrontatie tussen Lucas Hamming en Jeangu Macrooy.
De scène wendde moeiteloos naar het beraad van de priesters met hogepriester Caiaphas in de hoofdrol. Met diepe stem gezongen door Richard Spijkers. Hij had in een eerder moment in het verhaal zijn twijfel uitgesproken of het wel verstandig was Jezus te laten arresteren door de Romeinen, de bezettende macht. Maar Judas had stevig op de heren ingesproken, door Hamming met verve gerealiseerd. Nu geeft Caiaphas toe tot tevredenheid van Annas, de andere hogepriester, met felle hoge stem gezongen door Jules Avery.
Het maakt de weg vrij voor de voorgeleiding bij de Romeinse landvoogd Pontius Pilatus (met gezag gezongen door Edwin Jonker) en bij de Joodse koning Herodes. Voor hem schreven Rice en Lloyd Webber een satirisch nummer (‘Jesus I am overjoyed to meet you face to face) Met cynisch genoegen vulde Alex Klaasen de Herodes rol superieur in, begeleid met een soepel uitgevoerde ragtime door het orkest.
Zweepslagen
De ontknoping volgt op twee manieren: Judas maakt een eind aan zijn leven in heftige zelfbeschuldiging. Hamming spaarde zich niet, want die scène ging gepaard met zelfvernietiging met veel toneelbloed. Het was nog heilig bij de 39 zweepslagen (met echte zwepen) die Jezus kreeg toegediend door het rabiate volk; ‘Crucify him!’ Pilatus kon het niet tegenhouden. Macrooy werd na de afstraffing rondgedragen, zijn met toneelbloed rood gekleurde lijf hoog getild waarbij hij zijn armen in kruisvorm hield. Een gruwelijk beeld. Was dit de superstar? In een epiloog keerden Rice en Webber als het ware terug naar het begin: Judas zong in soul stijl een terugblik, waarin verwerkt de titelsong ‘Jesus Christ Superstar’. Lucas Hamming voerde die finale met het koor erbij, ontroerend uit.
Te zien
Jesus Christ Superstar is tot en met 18 februari te zien in het Delamar theater in Amsterdam en daarna volgt een tournee tot en met 15 september naar Emmen, Tiel, Maastricht, Apeldoorn, Alkmaar, Rotterdam, Breda, Nijmegen, Leeuwarden, Enschede, Heerlen, Tilburg, Zwolle, Groningen, Doetinchem, ‘s-Hertogenbosch, Utrecht, Venlo, Den Haag, Eindhoven en Hoorn.
Er zijn super seats en gewone stoelen.
Verder luisteren, kijken en lezen
De cast beschreven door de cast.
Een video reportage over de premiere.
De speelfilm uit 1973 is legendarisch en is op Youtube in scenes terug te zien. Hier de openingsscene, Heaven on their minds..
De auteur
