Olga de Kort ging naar Lou, maar ook Lonneke, haar echtgenoot en drie van hun kinderen zagen de voorstelling. In deze recensie leest u het commentaar van al deze bezoekers.

Olga de Kort: De muziekvoorstelling Lou is een nieuwe productie van Boven Water Muziektheater  dat zijn publiek graag wil ‘prikkelen, raken, troosten, verbazen, stil maken, ontregelen, laten lachen en tot nadenken stemmen’. In het geval van Lou klopt dat helemaal. Hoewel het stuk voor de kinderen vanaf 10 jaar is bedoeld, zijn volwassenen ook welkom. Ze krijgen de kans om de wereld door de ogen van een kind te bekijken. De kleine Lou ziet namelijk andere dingen dan de ‘grote mensen’, beleeft ze anders en stelt verwonderingsvragen over alles wat hij tegenkomt en niet begrijpt. De vragen die ook menig volwassenen bezig houden. Vlak voor 4 en 5 mei een reden pm deze voorstelling uitvoerig te bespreken.,

Vier jaar uit het leven van een kind

Olga de Kort: De voorstelling is opgebouwd vanuit de herinneringen van de inmiddels 88-jarige Lou Wijngaard en de indrukken van de gebeurtenissen, mensen, geuren en smaken uit zijn kindertijd. De tekst van Alice Zwolschen is gebaseerd op het boek “Lou. Om een lang verhaal kort te maken” van Armand Houben. Lou is vier jaar oud als de oorlog begint en wordt zes toen zijn vader werd weggevoerd. Met de hulp van Limburgs verzet begint hij samen met zijn moeder en oma aan een gewaagde overlevingstocht vanuit Maastricht naar het onderduikadres boven het café in Brussel. In de oorlog van Lou zijn er geen bommen en gevechten, maar eindeloos lange en bewegingloze dagen, maanden en jaren van stilte wanneer hij als kind slechts af en toe uit het raam naar buiten mag kijken. Achteraf gezien vindt hij het een wonder dat hij de oorlog overleefd heeft.

Lonneke: ‘In de huislijke, haast woonkamerachtige theaterzaal van Oos Heim in Margraten woonden wij de voorstelling Lou bij. Neeltje van 7 was bij opa en oma ondergebracht. Flinn (10), Jeppe (12) en Pien (14) vielen precies in de doelgroep; vader Peter en moeder Lonneke mochten mee. Zij schreven allemaal een korte recensie.

Recensie van Jeppe (12 jaar):

‘Ik vond het leuk, maar een beetje moeilijk voor jongere kinderen, want er was maar een persoon die andere personages speelde. Ik vond de muziek ook erg mooi. Het werd ook alleen maar gespeeld met een doos van hout met allemaal spullen erin en twee stoelen, maar met alleen dat is het alsnog goed gelukt. Ik vond het een leuke voorstelling ook een beetje spannend. En het was heel goed geacteerd door de acteur. En op het eind kregen we nog boterkoek en dat was lekker. Ik zelf gaf het een 9/10 maar als je een klein kindje erbij zou zetten begreep die er helemaal niks van. Maar er werd ook wel gezegd dat het voor 10+ was en dat klopt dus ook. Ik kende de acteur (Jokke Martens) al van De reuzenverschrikker. Daar deed ik toen aan mee met de Limburgse Koorschool. Ik vond de muziek op de achtergrond ook wel leuk (Rik Cornelissen; accordeon). En voor de rest was het echt fantastisch.’

Ontspanning en dreiging verwoord en gezongen

Olga de Kort: Jokke Martens speelt de kleine Lou en alle andere kleine en grote mensen uit zijn herinneringen met een groot inlevingsvermogen en verbeeldingskracht. Met een paar treffende bewegingen, kleine gebaren en een steeds andere intonatie verandert Martens in Lou’s vader, zijn bezorgde moeder, het verzetsmeisje Netteke en Lou’s in de kamp omgekomen vriendje Joseph. Zijn Lou is een onbezorgd spelend kind, dan het kind dat zijn rugzak ineens moet inpakken, aan een nieuwe naam moet wennen en zich onzichtbaar leren maken.

De gebeurtenissen volgen elkaar in snel tempo op (regisseur Nynke van den Bergh) waarbij de sfeertekenende klanken van accordeon elke wijziging in de stemming markeren, van aankomende dreiging tot momenten van rust en ontspanning. De accordeonist Rik Cornelissen maakte de bewerking van de liederen uit de jaren 1930-40 (onder andere van Kurt Weill en Comedian Harmonists), Klezmermuziek en wiegeliederen die goed in het gehoor liggen. De teksten zijn aangepast op de beleveniswereld van het kind en hebben een duidelijke link naar alles wat in het leven van Lou gebeurt. Jokke Martens zingt, danst en maakt er van elk lied een hele voorstelling. De liedjes zijn ontroerend maar ook grappig zoals het lied over het bakken van koekjes – met de begeleidende knedende bewegingen – op de aanstekelijke melodie van Mein kleiner grüner Kaktus uit 1934. Het nieuwe refrein ‘Neem de tijd, Neem de tijd, Neem de tijd’ blijft net zo goed in de geheugen hangen als de oorspronkelijke “Hollari, Hollari, Hollaro”.

Recensie van Flinn (10 jaar):

‘Ik vond Lou goed! Goede speler en goed inéén gespeeld. Ik zou wel zijn vriend willen zijn als dat zou kunnen. Dat zou wel leuk zijn, want ik vond Lou wel aardig. Hij speelde met knikkers, blokken en auto’s. Ik had wel met hem mee willen spelen. Het verhaal was leuk, goed gespeeld. De acteur speelde veel spelers in één, bijvoorbeeld Lou, en de moeder van Lou. Ik vond de voorstelling verdrietig en hoopvol. Het was verdrietig dat zijn vader en zijn vriendje werden vermoord en het was hoopvol omdat er best veel goede mensen in het verhaal voorkwamen, zelfs een goede Duitser en dat in de oorlog… Het was een mooie voorstelling en ik heb me niet verveeld, ook al verveelde Lou zich kapot. De muziek vond ik echt de beste!!!!! Maar ik zou de liedjes niet zelf willen zingen, want ik vond ze te verdrietig, behalve die van het boterkoek bakken. Die was wel vrolijk en die zou ik ook wel willen zingen (terwijl ik boterkoek bak).
[op de vraag “Vind je dat je vrienden uit groep 7 ook naar deze voorstelling zouden moeten gaan?”]: Ze moeten niks van mij. Ze kunnen er wel wat van leren, bijvoorbeeld over de tweede wereldoorlog, over hoe de Joden toen leefden, over hoe je niet per se echte blokken nodig hebt maar ook met luciferdoosjes kan spelen. Maar toch was het niet leuk om Joods te zijn in de oorlog en om te moeten onderduiken want je mocht niet naar buiten en je moest stil zijn en je had niet eens een televisie of een mobieltje om op te spelen. Zelfs geen schoolboeken! Maar dat laatste is niet per se erg.’

Lou en zijn wereld

Olga de Kort: Met het minimum aan decor vestigt de vormgever Sanne Puyk de aandacht op wat er echt belangrijk voor Lou en zijn verhaal is: een tekening van een huis, een kast waarin je kunt schuilen, een roerlepel die het niet onder een roeiriem doet, luciferdoosjes als speelgoedblokken, een speelgoedautootje en een lange sjaal die Lou’s moeder de hele dag door aan het breien is. Want het is voor dit getekende huis dat “een glimmend zwarte auto” stopt om Lou’s vader voorgoed weg te voeren en het dekentje op de kast redt later zijn leven.

Deze kleine simpele dingen raken het meest, net als Lou’s ontroerende herinneringen aan gevlochten brood en honingkoekjes, witte knopjes van papa’s pyjama, zijn witte blote voeten en loszittende veters die hij niet meer vast kon strikken. Hoe klein ook, merkt Lou wel alles op en stelt zichzelf, zijn moeder én het publiek in de zaal de vragen die zoals bij ieder kind met “waarom” beginnen. Zijn verhaal over de twee absoluut identieke huizen naast elkaar met wel heel verschillende bewoners is eigenlijk een parabel over de keuzes die iedereen voor zichzelf moet maken. Dezelfde huizen, deurbellen en tuintjes, maar achter de ene deur woont iemand die je gaat verraden, en achter de andere – iemand die bereid is te helpen. Waarom doet de ene “wat goed is”, zoals de Duitse soldaat die wegkijkt als hij de jongen achter een deken op de kast ontdekt, en de andere juist niet. Maar de belangrijkste vraag – ‘waarom toch die stomme oorlog!”- wordt tot de dag van vandaag nog steeds door vele kleine Lou’s gesteld. Het antwoord blijven volwassenen nog steeds schuldig.

Recensie van Pien (14 jaar):

‘Ik vind het een leuk stuk, interessant ook. Ik zou het alleen niet aanraden voor mijn leeftijdsgenoten, want ik weet niet of zij het net zo leuk zouden vinden. Maar het is nog steeds een leuk stuk met mooie muziek.’

Recensie van Peter & Lonneke, de ouders:

‘Ik schrok even toen Flinn een zitplaats op de voorste rij uitkoos. Mijn tranen zitten altijd al hoog, en bij een voorstelling over zo’n zwaar onderwerp, verwachtte ik een zakdoek nodig te hebben. Het tegendeel bleek waar. Het was een mooie, op enkele momenten zelfs vrolijke, voorstelling, met prachtige muziek en geweldige muzikanten (Jokke Martens, bariton; Rik Cornelissen, accordeon). Eigenlijk bestond het uit een serie aan elkaar geplakte impressies. Het waren flarden van ervaringen, aan elkaar geregen tot een geheel. Een herinnering aan die vreselijke periode, gezien door de ogen van de jonge Lou. Je werd meegenomen in de belevingswereld van de jongen; snapte hoe hij erin ging en hoe hij eruit kwam. Jokke Martens bracht alle karakters echt tot leven. Je kon je als toeschouwer helemaal verplaatsen in de jongen, die zich zo stierlijk verveelde en eigenlijk niet begreep waaróm hij nou zo stil moest zijn en niet naar buten mocht. Maar ook moeder kwam tot leven. Haar pogingen de kleine Lou bezig te houden: kleuren zonder kleurtjes, bouwen zonder blokken, leren zonder boeken. De zakdoek bleef in mijn zak zitten. Het was een indrukwekkend inkijkje in een persoonlijk verhaal.’

Herkansing

Na de Maastrichtse première (in coproductie met het Theater aan de Parade) tijdens de landelijke Kindermuziekweek en een serie schoolvoorstellingen, werd Lou nog een keer gespeeld in Margraten, de woonplaats van de hoofpersonage van dit stuk. Wie deze uitvoeringen heeft gemist, krijgt de herkansing in september, dan wordt Lou namelijk tijdens het festival Musica Sacra gespeeld, in een bijzondere zetting van het geboortehuis van de echte Lou.

Verder kijken, luisteren en lezen

Video introductie van Lou

Publieks reacties na de premiere in Maastricht

Lonneke en haar kinderen waren al eerder gast recensenten bij Odiezee.