Het Internationaal Lied Festival Zeist is in volle gang. Enthousiaste berichten van het publiek over de Dag van het Lied afgelopen zaterdag en het openingsrecital van bariton Roderick Williams met Roger Vignoles. Het was ook heel goed bezocht.

Ik was zondagmiddag bij het recital van mezzosopraan Rosanne van Sandwijk en tenor Robin Tritschler m.m.v.Dana Zemtsov, altviool. Beide zangers zijn prijswinnaars van IVC in ’s-Hertogenbosch, Rosanna de Oratoriumprijs en Robin de 2^e prijs. De geprogrammeerde pianiste Lestara Scholtes moest door omstandigheden het concert afzeggen. Zij werd op korte termijn vervangen door Daan Boertien, die dit zware programma op bewonderenswaardige wijze heeft overgenomen. Niet alleen een voortreffelijk begeleider maar ook een ensemble speler.  Een groot compliment voor hem.

Het programma had als thema Bijbelse verhalen, heiligen, hun gebeden en legenden en daar was een heel mooi programma bij samengesteld. Begonnen werd met twee liederen van Johannes Brahms, Gestillte Sehnsucht en Geistliches Wiegenlied.  Hoewel Brahms geen religieus mens was, kende hij het Oude en Nieuwe Testament zeer goed. De Bijbel was voor hem een levenslange bron van inspiratie zoals voor Ein Deutsches Requiem, dat hij niet als religieus maar als humaan benoemde. Ook voor de geprogrammeerde Zwei Gesänge vormden Bijbelse verhalen de bron. Hij schreef de liederen voor altviolist Joseph Joachim en zijn vrouw Amalie Schneeweiss. Het Wiegenlied voor toen zij hun eerste kindje verwachtten en Gestillte Sehnsucht toen dit huwelijk twintig jaar later strandde. De liederen hebben een melodielijn voor altviool. Schitterend gespeeld door Dana Zemtsov met een ontroerend mooie toon.

Rosanne van Sandwijk vormde een goede combinatie met piano en altviool. Zij heeft een soepele stem die vooral in de hoogte goed ontwikkeld is. Het lage register zou nog wat kunnen worden uitgewerkt.

Daarna hoorden we de  Hermit Songs van Samual Barber, voor velen bekend door zijn Adagio. Vertolkt door tenor Robin Tritschler. Ook Barber was niet diep religieus, maar koesterde een fascinatie voor de Ierse en Keltische cultuur. Dit leidde tot zijn belangstelling voor een set middeleeuwse Keltische gedichten. Poëzie van monnikenen nonnen over dagelijkse beslommeringen en bespiegelingen. Devotie, ernst en humor gaan hand in hand.  Een monnik die een pelgrimstocht maakt om voor vergiffenis van zijn zonden, en zijn stenen hart te vragen. Of een monnik die bedenkt dat hij liever door een kerkklok dan door een vrouw van lichte zeden wordt begeleid in de nacht. Ook een visioen van een non van Maria met Jezus aan haar borst. Ook over een vrolijke non die een drinkgelag wil aanrichten voor wezens uit  alle hoeken van de hemel met veel bier. Over het verdriet van Maria die haar zoon verliest. De wereld die door hemels vuur wordt verzwolgen; een lied of eigenlijk een muzikaal raadseltje waar de vraag wordt gesteld met wie de monnik Edan vanavond zal slapen. Over een monnik en een kat; een oproep om God altijd luid te eren en toe te zingen. Het laatste woord in de cyclus is voor de kluizenaar.

Voor mij was deze cyclus het hoogtepunt. Tritschler gaf elk woord de juiste lading.  Een beeldende muzikale vertolking met veel emoties, verstaanbaar tot op de laatste rij.  Samen met Daan Boertien een unieke prestatie.

Heel goed sloot Benjamin Britten’s  Lachrymae hierop aan. Tien ritmische’ en harmonische meditaties over het lied If my complaints could passions move van John Dowland. Hier komen alle expressieve mogelijkheden van de altviool volledig tot hun recht. Het werk kon niet in betere handen zijn dan in die van Dana Zemtsov en de toegewijde en inspirerende pianist. Nu waren we zeker aan de pauze toe.

Deel twee

Het tweede deel werd geopend door Rosanne van Sandwijk en Robin Tritschler met twee prachtige liederen van Britten:  I have sinned en Hymn to God the Father. Uitgevoerd door beide zangers.

Dan volgt het niet zo bekende La Chanson d’Ève van Gabriel Fauré, 7 liederen op teksten van de Belgische dichter Charles van Lerberghe, gezongen door Rosanne van Sandwijk Het zijn teksten over de schepping met de focus gericht op Eva. De zondeval blijft in deze cyclus links liggen. Aan bod komen de zon, het water, de planten, ook de ontluikende seksualiteit van Eva. In het laatste lied sterft Eva. God is geheel afwezig. Eva verwordt tot stof en wordt weer opgenomen in de kosmos. De cyclus werd goed vertolkt door de mezzo. Aan mij drong zich de gedachte op dat een regisseur of een dramaturg wellicht wat meer profiel zou kunnen aanbrengen in deze liederencyclus.

Het kon niet op gistermiddag: dit voortreffelijke programma werd besloten met Four Hymns van Ralph Vaughan Williams met teksten van 4 verschillende dichters. Wederom met begeleiding van piano en altviool en ingetogen vertolkt door Robin Tritschler. De altviool bracht ons in de typische sfeer van de Engelse ´hymns´.

Een prachtige middag met een interessant thema uitgevoerd door Rosanna van Sandwijk, mezzosopraan, altvioliste Dana Zemtsov, tenor Robin Tritschler en pianist Daan Boertien.

Op naar het avondconcert

Het kwam mij voor dat op deze avond de kern lag van het thema Vertel, Vertel, Vertel. De titel  Tales of the unexpected gaf het al aan. Het onverwachte. Het programma werd uitgevoerd door bariton Henk Neven en pianist Hans Eijsackers, de artistiek leiders van het Festival, gepresenteerd door actrice Olga Zuiderhoek.

Ballades

Het programma was opgebouwd rond Ballades. De ballade heeft zich in de 19^e eeuw tot een geheel eigen muziekgenre ontwikkeld. Belangrijkste componist is Carl Loewe. Hij verstond als geen ander de kunst om situaties en emoties te verenigen in regelmatige strofes en tekenende verhalende muziek. Alles stond in het teken van de tekst en het verhaal. Op het programma ballades van Johannes Brahms, Carl Loewe, Franz Schubert, Robert Schumann, Richard Wagner en Franz Liszt. Een klus voor de beide artiesten, die zij wonderwel geklaard hebben.

Een prettige afwisseling waren de pianostukken van Johannes Brahms en Robert Schumann. Beeldend vertolkt door Hans Eijsackers. Dat gaf lucht aan de hoeveelheid tekst die we als publiek moesten verwerken. Bariton Henk Neven had een grote job om al de verhalen over het voetlicht te brengen. Hij heeft een uitstekende voordracht en een unieke stem, met een prachtige laagte; een fluwelen stem, die soms in de hoogte wat aan glans verliest. Zeer boeiend.

In de 19^e eeuw ontstond naast het lied en de ballade ook het melodrama, een nieuw genre met gesproken tekst op een pianobegeleiding. De vraag was in hoeverre dit genre met nadruk op de declamatie met muziek te verenigen is. Zijn tekst en muziek niet als olie en water, zoals Eduard Hanslick het verwoordde? Of is het zoals Goethe zei: een zee waarop een artistiek gedecoreerde boot gedragen wordt? Franz Liszt was het eens met Goethe. In zijn melodrama Der traurige Mönch zocht hij naar nieuwe harmonische wegen die we later terug vinden in de impressionistische werken van Debussy.

Een avond met verhalen.

Ik had van de presentatie meer verwacht, in die zin dat er wat dieper op de kern van de ballades was ingegaan in plaats van summiere, soms wat slordige vertalingen van de ballades.

De tweede helft van de avond vond buiten plaats. Een kring van publiek en een podium waarop de bekende actrice Olga Zuiderhoek op spannende wijze een verhaal van Roald Dahl voorlas. Wat goed dat ILFZ deze dame heeft weten te contracteren. Er brandde een kampvuur. Een prachtige gedachte. Wellicht – mocht het zich herhalen – een volgende keer een wat duidelijker verbinding leggen met de muziek, maar dat is mijn persoonlijke mening.Het was een heel genoeglijke tweede helft met een aangename temperatuur, waarbij onder het genot van een drankje het aandachtige publiek zich zeer dankbaar toonde.

Van harte aanbevolen

Het programma loopt nog tot en met zondag 26 mei. Openbare masterclasses, een winnaarsrecital van het Young Artists Programma uit 2022.

Recitals van Judith van Wanroij en Maarten Koningsberger (verhalen van alle tijden),  Olivia Vermeulen en Hans Eijsackers (Kunt u mij zeggen waar mijn land is?)

Marie Seidler en Toni Ming Geiger (Schöne Welt wo bist Du?) ,  Raoul Steffani  & Sholto Kynoch (Mythen en Sagen), Carolyn Sampson & Joseph Middleton met Verhalenuit Duizend-en- een- nacht.

Kijk op de website voor het volledige programma

Verder lezen

Meer ILFZ door Annett Andriesen.