De NTR ZaterdagMatinee op 14 december bracht de wereldpremière van een nieuw oratorium van componist Camiel Jansen , gebaseerd op de essaybundel “De Fundamenten” van Ramsey Nasr  uit 2020. Nasr, een gerenommeerd schrijver, acteur, dichter en regisseur, en Dichter des Vaderlands van 2009-2013, schreef deze essays als reactie op de Covid-pandemie, hoe deze in die tijd werd ervaren en welke emoties deze opriep bij de mensen in dit land.

In opdracht van beide makers van de ZaterdagMatinee, herwerkte Nasr zijn essays tot zingbare teksten en stroomlijnde deze tot 10 scènes. Jansen maakt gebruik van 5 zangers en een verteller en maakt volledig gebruik van de kleuren die hem ter beschikking staan ​​in het grote orkest van de Radio Filhamonisch Orkest, wat resulteert in een werk van 29 minuten.

Nasr zelf fungeerde als verteller, met een stem die diepte gaf aan zijn teksten. Jansens muziek is toegankelijk, zingbaar en makkelijk te begrijpen, hoewel het orkest de zangers vaak overstemde, zelfs met hun handmicrofoons. Elk van de vijf jonge zangers diende in een of meer delen als solist, waarbij de andere vier zangers vaak als koor fungeerden. Het vijfde deel was opmerkelijk omdat de stemmen, bijna a capella, soms alleen werden begeleid door houtblazers en hoorns.

Stéphan Denève’s begeleiding van gesproken tekst en zingend ensemble was perfect getimed en theatraal gevoelig. De vijf zangers brachten elk een unieke kleur en vaardigheid in hun solo-opdrachten. Vooral opmerkelijk waren sopraan Laetitia Gerards (zuiver, helder geluid, goede dictie en ritme), mezzo Fanny Alofs (communicatieve jazzstijl) en bariton Michael Wilmering (expressief acteren en indrukwekkende pogingen tot de moeilijke sprongen naar falsetto). De dunne, rietachtige klank en onvolkomenheden in de intonatie van sopraan Sterre Konijn leenden zich juist goed voor de laatste, kinderlijke Epiloog, begeleid door solo-contrabassist Wilmar de Visser. Bas-bariton Frederik Bergman completeerde het ensemble met resonantie en bereik.

Veel van Jansens muziekstukken komen de solostemmen goed van pas, maar zelfs met hun versterking overstemden alle fortes (en dus veel van de ‘koor’-teksten) de stemmen volledig of overstemden ze in ieder geval hun dictie. Ik kan de componist geen verwijten maken over het gebruik van orkestrale kleur, maar misschien zou dit stuk het beste uitgevoerd kunnen worden in een opnamestudio, waar de stemmen beter naar voren zouden kunnen komen via de mengtafel. In het auditorium werden de stemmen en teksten frustrerend vaak ondergesneeuwd.

Niettemin zorgden het herkenbare onderwerp, de toegewijde uitvoeringen, de kleurrijke orkestratie en de zingbare teksten voor een zeer enthousiaste respons in de bijna uitverkochte zaal.

Na de pauze werden we getrakteerd op twee bekende werken van Moessorgski, nu te horen in de orkestraties van de Brits-Amerikaanse dirigent Leopold Stokowski, in plaats van de bekendere versies van Rimski-Korsakov en Maurice Ravel. De vurige elementen van deze stukken (Nacht op de kale berg en  Schilderijen van een tentoonstelling) lieten de wapperende manen van dirigent Denève los, die ook uitblonk in de tedere, lyrische momenten van de stukken. Prachtig solospel van verschillende leden van het orkest schitterde bij elke gelegenheid. De meeslepende finale van Schilderijen van een tentoonstelling bracht het publiek op de been en gaf het onmiddellijk een staande ovatie.

De gehele uitzending is terug te luisteren op NPO Klassiek.

Verder lezen, kijken en luisteren

In 2019 bracht het KCO Dood in Venetië, met Ramsey Nasr.

Interview met Camiel Jansen over creativiteit.