Op 28 januari bracht Opera Ballet Vlaanderen in Antwerpen de tweede van drie concertante uitvoeringen van Norma, Vincenzo Bellini’s meesterwerk. Deze tragische opera vertelt het verhaal van de Gallische hogepriesteres Norma, die een verboden liefde heeft met de Romeinse proconsul Pollione. Wanneer hij haar verlaat voor de jongere priesteres Adalgisa, wordt Norma verscheurd tussen liefde en wraak. Adalgisa heeft ook zo haar bedenkingen over Pollione en wanneer Norma uiteindelijk de brandstapel verkiest en Adalgisa spaart, herleeft bij Pollione de liefde voor Norma en volgt haar in de dood.

Balans problemen

Het podium van de opera in Antwerpen was overvol met het bijna zeventig musici sterke orkest onder leiding van de Argentijnse muzikaalleider van Opera Ballet Vlaanderen, Alejo Pérez. Helemaal achter op het podium en dus het orkest, staan de bijna vijftig zangers uit het koor Opera Ballet Vlaanderen, ingestudeerd door Jan Schweiger.De solisten komen in normale concertkleding op gezette tijden op of gaan af.

Vincenzo Bellini staat bekend om zijn lange, lyrische melodielijnen en diepgaande expressie. Norma bevat enkele van de mooiste belcanto-aria’s, waaronder het beroemde ‘Casta diva’, waarin Norma in een smekend gebed de maan aanroept. De kracht van Bellini’s muziek ligt in de subtiele overgangen tussen tederheid en dramatiek, een uitdaging voor zowel zangers als orkest. Met name na de pauze lopen de emoties flink op en spettert het verhaal van het podium.

Het Symfonisch Orkest Opera Ballet Vlaanderen nam op het podium veel ruimte in, wat de balans met het koor bemoeilijkte. Het klonk bij momenten wat fors, een probleem wat bij dit orkest mij vaker opgevallen is. Dus ook een boodschap aan dirigent Alejo Pérez. Hij was mij in de prima Jenufa en meer recentelijk in Salome opgevallen als een prettige dirigent die dienstbaar was aan de opera. De plaatsing op het podium van het orkest versterkt het geluid, zeker de lage tonen. Gelukkig waren de meeste solisten voorzien van zeer ruime stemmen en die draaiden de volumeknop wat op.

Meteen na de pauze was de sinfonia van een ongekend schone kwaliteit. Dit opent de tweede akte en zet de dramatische toon voor het verdere verloop van de opera. Het publiek was muisstil en er ging een siddering door de zaal. Met name hulde voor de strijkers die hier geweldig werk leverden en wat een genoegen om het orkest ook met zoveel plezier te zien spelen! Je hoort dan goed waar het orkest toe in staat is. Als er zachter gespeeld wordt, wat na de pauze vaker voor komt, komen de stemmen van zowel de solisten als van het koor mooier tot hun recht. In de massa scènes was het gebrek aan verstaanbaarheid van het koor echt een probleem. Toch waren er veel momenten van grote schoonheid, waarin de lyrische lijnen van Bellini volledig tot hun recht kwamen, want het is prachtige muziek, ook voor het koor.

Cast(a) diva

De titelrol werd vertolkt door de Russisch-Italiaanse sopraan Anna Princeva. In het eerst bedrijf moest ik wennen aan de koperachtige kleur in haar stem. Het is opmerkelijk hoe de verschillende delen in haar stem zo anders klinken. Het is natuurlijk een loeizware rol met immense vocale eisen. Over het geheel zingt ze met bewonderenswaardige souplesse en dramatische zeggingskracht en een grote stem. Haar ‘Casta diva’ was heel goed, met fijnzinnige fraseringen en een innige toon, maar van haar vuurkracht was ik nog meer onder de indruk.

Pollione werd gezongen door de Zuid-Koreaanse Kyungho Kim, die met zijn heldere, zeer krachtige stem een niet aldoor overtuigende, en wat eenzijdige invulling gaf aan de rol van de wispelturige Romein. Hij was vooral hard en zong bijvoorbeeld in het eerste bedrijf luid over zijn vertrouweling Flavio, Hugo Kampschreur heen. De Nederlander, lid van het Jong Ensemble in Antwerpen, kennen we uit de Dutch National Opera Academy. In de duetten van Pollione met Norma was de wedstrijd hard zingen evident, maar leverde toch ook hele mooie en intense momenten op.

Als Adalgisa wist Josy Santos indruk te maken met haar warme timbre en stijlvolle vertolking. Ze geeft twee keer in het eerste bedrijf wat vocale bijzonder knappe glissando’s ten beste en dat ook nog van heel zacht naar heel hard, maar waarom? Het is geen zangwedstrijd. Wil ze benadrukken dat we wel begrijpen waarom Pollione voor Adalgis valt? Ze zong verder heel mooi al kleurde haar stem en die van Anna Princeva van nature niet optimaal, maar dat deed aan de uitvoering niet veel af. De bas Ante Jerkunica als Norma’s vader Oroveso, straalde autoriteit uit en bracht een solide vocale bijdrage.

Opera Ballet Vlaanderen kiest in de vierde scene van het tweede bedrijf voor Richard Wagners toevoeging ‘Norma, il predissede’, een pittige basaria begeleid door mannenkoor*. Zowel de bas als orkest en koor waren daar beslist niet op hun best. Jammer en sowieso hoor ik daar liever het oorspronkelijke ‘Coro e sortita d’Oroveso’ (‘koor en vertrek van Oroveso’).

Reisha Adams was een prima Clotilde. De Britse sopraan zingt ook in het koor van Opera Ballet Vlaanderen; fijn dat men gewoon uit eigen mensen werft waar mogelijk.

Meeslepend

Ondanks de balansproblemen in de uitvoering was deze Norma een meeslepende belevenis. Het is heerlijk om deze muziek live te horen, gedragen door een goed koor en orkest en sterk solistenteam. Een geslaagde avond waar ik met genoegen op terugkijk. En zoals iemand naast me zei, de opera moet je eigenlijk twee keer horen en dat zou ik graag doen, maar 30 januari kan ik niet. Maar kunt u wel? Boek snel want er zijn nog maar enkele kaarten.

*Wagner schreef deze aria in ‘de stijl van Bellini’, in 1839 toen hij net in Parijs was aangekomen. De bedoeling om de aria in Norma in te voegen vond pas vele jaren later, in 1914, voor het eerst plaats.

Verder kijken, luisteren en lezen

Anna Princeva als Hélène in Les Vêpres Sicilliennes.

Interview met Anna Princeva over Norma.

Monique ten Boske over Salome bij Opera Ballet Vlaanderen.