Gian Carlo Menotti schreef Goya speciaal voor Plácido Domingo en dat is te merken in de eerste dvd-opname die van de opera verschenen is. Domingo kruipt volledig in de huid van de Spaanse kunstenaar en geeft een meeslepende vertolking, met een finale zoals alleen hij ze kan brengen.

In 1977 troffen tenor Plácido Domingo en componist Gian Carlo Menotti elkaar in Edinburgh. Domingo was in de Schotse stad voor een Carmen, Menotti was er net in een herenhuis getrokken. Tijdens een diner vroeg Domingo of Menotti niet een opera voor hem kon schrijven. Het onderwerp: de grote Spaanse schilder Francisco Goya.

Het duurde negen jaar, maar de opera kwam er. In 1986 ging het werk in première bij de Washington National Opera. Het publiek was er dol op.

Voor zijn debuut bij het Theater an der Wien in 2004 nam Domingo de rol weer op zich. Het was de eerste Weense uitvoering van de opera. Bovendien greep Arthaus Musik de voorstelling aan voor de eerste dvd-opname van het werk, sinds kort in de winkel te vinden.

De meningen over de klassieke stijl van Menotti zijn verdeeld, maar ik kan het zeker waarderen. Zijn Goya is zeer goed verteerbaar, met melodische, uiterst expressieve muziek die haarfijn op de woorden van het libretto (ook van Menotti’s hand) is toegesneden. Wat je leest is wat je hoort.

Soms heeft de partituur musicaltrekken, maar de krachtige lyriek is onmiskenbaar des opera’s. Het enige dat me minder bevalt, is dat Menotti’s expressiviteit vrijwel non-stop met hoge intensiteit uit de orkestbak ziedt. Wat meer rustmomenten hadden het werk in mijn ogen meer reliëf gegeven.

Domingo overtuigt volop, ondanks dat hij in 2004 al 63 jaar was. Zijn stem zit nog vol power, zijn hoge noten komen er glansrijk uit en de passie en beleving in zijn zang zijn groots. Daarnaast is het heerlijk om hem te zien acteren. Tot in de kleinste blikken en gebaartjes zit hij in de huid van Goya. Simpelweg zeer overtuigend.

Naarmate de opera vordert, verandert Goya meer en meer in een gekwelde man. Hij heeft zijn grote liefde voor de vrijgevochten gravin van Alba opgezegd voor een belangrijke positie aan het hof van de koning, maar heeft spijt. Die wroeging beeldt Domingo fantastisch uit, met als klap op de vuurpijl de slotscène, waarin hij, inmiddels oud geworden, zijn fouten inziet en na een ontroerende en aangrijpende worsteling met zichzelf het leven laat. Ik heb het al eens geschreven, maar Domingo sterft als geen ander.

Rondom de beroemde tenor staat een kwaliteitscast, al vind ik niet iedereen even sterk. Michelle Breedt (gravin van Alba) zingt met haar volle, donkere, stevige stem werkelijk uitmuntend, maar haar spel vind ik over de top en te gemaakt. Ze lijkt telkens van stemming te wisselen en slaagt er niet in diepgang in haar karakter aan te brengen.

Íride Martínez zingt een daverende koningin María Luisa, met hoge, felle zang. Door haar groteske spel is ze moeilijk serieus te nemen, maar misschien was dat nooit de bedoeling van Menotti.

Andreas Conrad (koning Karel), Maurizio Muraro (Don Manuel Godoy) en Christian Gerhaher (Martín Zapater) leveren allen uitstekende prestaties. Vooral Gerhaher springt eruit, met zijn schone zang en geslaagde vertolking van de nette, wat stijve vriend van Goya.

Het orkest houdt de spanning onder leiding van Emmanuel Villaume goed vast en de regie van Kasper Bech Holten is rechttoe rechtaan, met een prima oog voor personenregie en een aantal verrassend sterk uitgespeelde scènes.

Zie voor meer informatie over deze uitgave de website van distributeur C&S Entertainment. Zie ook de etalage van nieuwe uitgaven van Arthaus op de homepage van Place de l’Opera.