Klassieke muziek op tv: een vogelvlucht
Ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van het International Music + Media Centre maakte Reiner E. Moritz een documentaire over de geschiedenis van klassieke muziek op televisie. Geen samenhangend vertoog, wel een fraaie vogelvlucht langs unieke fragmenten uit een meer dan zeventig jaar lange historie.
Music in the Air brengt een indrukwekkende rij grootheden in beeld die iets hebben betekend voor de presentie van klassieke muziek op de televisie. Arturo Toscanini, die in 1936 één van de eerste uitgezonden concerten dirigeerde, Leonard Bernstein, die met dank aan tv-uitzendingen een groot publiek warm wist te maken voor klassieke muziek, Herbert von Karajan, die haast geobsedeerd was door camera’s, Igor Stravinsky, Pierre Boulez, enzovoort, enzovoort.
Filmmaker Moritz houdt (losjes) een chronologische opbouw aan, beginnend bij de eerste zwart-witexperimenten met klassieke concerten op de buis en uitkomend bij de onmiskenbare rol van de tv in Anna Netrebko’s ‘rise to stardom’ en de populaire live-uitzendingen van opera’s in de bioscoop. Moritz illustreert zo wat een grote rol televisie door al die tijden heen heeft gespeeld in de klassieke muziekwereld.
De opening van de film, met wat ogenschijnlijk losse opmerkingen over de nieuwjaarsconcerten in Wenen, komt mij nogal onbestemd over. Ook is de verteltrant in de documentaire erg hapsnap. Een groter verhaal over de ontwikkeling van klassieke muziek op tv – een breder kader – ontbreekt. Het is eerder een collage van tv-fragmenten, voorzien van commentaar van betrokkenen. Naar mijn mening hadden die fragmenten wel wat meer aan elkaar mogen worden gesmeed, zodat de film het niveau van impressies zou overstijgen.
Los van dat: de fragmenten zijn bijzonder interessant om te bekijken. Het is een unieke collectie van hoogtepunten uit de tv-geschiedenis van de klassieke muziek. Al vind ik het persoonlijk jammer dat er geen aandacht is voor de bekende tv-lessen van Bernstein. En waarom Pink Floyd en Thelonious Monk voorbij komen, is mij volslagen onduidelijk.