Ter herdenking van de aardbeving in Sichuan in 2008 schreef componist Guan Xia het eerste Chinese requiem: Earth Requiem. Het is een monumentaal werk, door de fameuze dirigent Michel Plasson op indrukwekkende wijze op cd vastgelegd bij Virgin Classics.

De aardbeving die op 12 mei 2008 de Chinese provincie Sichuan trof, kostte meer dan 69.000 mensen het leven. Componist Guan Xia zag de onbeschrijfelijke tragedie met eigen ogen toen hij kort na de ramp met librettist Xiaoming Song naar de regio reisde. Het schokte hem zeer en zette hem aan het reflecteren over de zin van het leven. Het resultaat van zijn reflectie verklankte hij in zijn Earth Requiem, een monumentaal werk voor een orkest van honderd, een koor van honderdvijftig, een orgel en vier solisten.

Hoewel de naam ‘requiem’ gezien het grote aantal slachtoffers van de aardbeving treffend gekozen is, zet het je tegelijk enigszins op een verkeerd been. Het werk heeft namelijk weinig van doen met de rooms-katholieke mis voor de doden. Het is eerder humanistisch, met vlagen animisme.

Wat het wel gemeen heeft met de misliturgie is dat er een duidelijke moraal is: waardeer het leven, heb het lief, wees goed voor elkaar. Dat werkt Xia uit in vier delen van meditatieve, transcendente muziek. Een makkelijk luisterbaar mengsel van westerse en Chinese stijlen.

In deel één (‘Gazing at the Stars’) beklaagt Xia het lijden in de wereld met een gevoelig, repeterend thema. De muziek is eenvoudig en transparant en heeft veel emotionele zeggingskracht. “Why the stars have tears in their eyes”, zingt het voortreffelijke China National Chorus (in het Chinees, uiteraard).

Deel twee (‘Heavenly Wind and Earth Fire’) brengt het beven van de aarde dichtbij, met opzwepende ritmes in de strijkers, veel power in de blazers en een krachtig, scherp koor. De felle muziek drukt woede uit over de ellende op aarde en klaagt over de bandeloze wijze waarop ‘wij mensen’ de natuur gebruiken.

Het robuuste begin lost op in een mysterieuze passage voor voornamelijk strijkers, waarna het koor voorzichtig begint te zingen over de hoop op een beter leven. Daar borduurt deel drie (‘Boundless Love’) op voort. Met een haast naïeve lieflijkheid drukt Xia daarin uit wat deze wereld volgens hem nodig heeft: liefde.

In Zuidwest-Chinese volksstijl heft de sopraan (Yao Hong) een aria over de liefde aan, waarna ze bijval krijgt van de bariton (Sun Li). Langzaam zwelt hun duet, versterkt door het koor, aan tot een euforische lofzang op de overwinnende liefde (“The world of love lies in the mind of you and me”).

Het bijzondere geluid van de Qiang-fluit (ik dacht eerst dat mijn computer crashte) brengt in deel vier (‘Wings of Angels’) kort de intimiteit terug, waarna Xia zijn lofzang hervat, uitmondend in een grootse climax die de luisteraar een ‘beautiful paradise’ voorhoudt. Daarmee legt de componist in zekere zin toch weer een link met het traditionele format van een requiem (‘in paradisum’).

Earth Requiem is een emotioneel monument voor een verschrikkelijke gebeurtenis en spreekt door zijn toegankelijke muziek in een universele taal over universele thema’s. Met dank aan de knappe leiding van Michel Plasson en het uitstekende China National Symphony Orchestra is het beslist een bijzonder werk om in huis te halen.