Siegfried is tegenwoordig heel moeilijk te bezetten, want Wagner-tenoren zijn maar dun gezaaid. Alweer een ondermaatse Siegfried (uit Weimar dit keer) levert het bewijs. Maar met een goede bezetting kan de opera van Wagner ook heel wat moois opleveren. Met Plácido Domingo bijvoorbeeld.

Zelfs een klein kind dat zijn eerste stappen zet in de opera weet dat Wagner-tenoren moeilijk te vinden zijn. Aan de andere kant: stellen we niet te hoge eisen? Spelen onze orkesten niet te hard en zijn onze operahuizen niet te groot?

Wat er ook de oorzaak van kan zijn, het is een feit dat een Siegfried tegenwoordig heel moeilijk valt te bezetten en dat er lange tijd al geen nieuwe opname van verschenen was – op een dvd uit Stuttgart na, die ik van harte afraad.

Onlangs verscheen er een nieuwe Siegfried, uit Weimar, maar die was volgens de recensie van Place de l’Opera ook ondermaats. Daarom maak ik van de gelegenheid gebruik om het over twee solorecitals van Domingo te hebben – een voorbeeld van hoe mooi Siegfried kan zijn.

Domingo heeft de rol nog nooit op de bühne gedaan en het is ook onwaarschijnlijk dat hij het nog gaat doen. Maar met Domingo weet je het nooit. Tenslotte verrast hij ons ieder jaar met minstens één nieuwe rol – geen kleinigheidje als je boven de 60 bent.

Zijn baritonale tenor is nog steeds fluweel, goud, gloedvol, soepel, ontroerend en verleidelijk. Tel daarbij zijn intelligentie, ervaring en muzikaliteit, en er is geen tweede van zijn kaliber.

Op de cd, getiteld ‘Scenes from the Ring’ (EMI 5572422) zingt hij alle grote muziek van Siegfried uit zowel Siegfried als Götterdämmerung, en hij doet het fantastisch. Luister alleen maar naar ‘Nothung’, of ‘Dass mein Vater nicht ist’, om van ‘Brünhilde! Heilige Braut!’ maar te zwijgen. Kan het nog indrukwekkender? Wat een genoegen om hem in die rol te horen.

Duetten

Al eerder had Domingo de duetten uit Siegfried opgenomen (EMI 5570042), samen met de even fantastisch zingende Deborah Voight. Behalve muziek uit Siegfried staat op de cd ook de concertversie van het liefdesduet uit de tweede akte van Tristan en Isolde. Het werd door Wagner zelf bewerkt voor de concertzaal, een versie die me zeer bevalt.

De uitvoering is wederom ongekend geweldig. Wat we hier te horen krijgen, is belcanto (ja, ja, belcanto! Het is geen vies woord hoor, ook niet bij Wagner) in al zijn facetten: twee schitterende stemmen die samensmelten in liefde, niet alleen voor elkaar, maar ook voor de muziek.

En over Domingo’s slechte uitspraak van het Duits wil ik geen woord meer horen. Alsof het Italiaans van Schwarzkopf zo geweldig was!

Amsterdam

Bij Opus Arte is de volledige Ring-productie van De Nederlandse Opera uit 1999 te krijgen, in een regie van Pierre Audi. Dus ook Siegfried (OA 0948 D). Het is jammer dat het label niet de laatste serie van de Amsterdamse Ring heeft opgenomen. Niet alleen was de bezetting van de hoofdrollen (op Graham Clark na allemaal ‘nieuwkomers’) toen iets beter, maar ook de voorstellingen zelf straalden een volmaaktheid uit, die je alleen maar na een langdurige en intensieve samenwerking kan bereiken.

Toch mogen wij niet klagen, want Audi’s visie op Wagner’s magnum opus is één van de beste. Door de nauwe samenwerking met George Tsypin (decors), Eiko Ishioka (kostuums) en Hartmut Haenchen is een totaal muziektheater ontstaan, waarin ook het orkest een belangrijke rol speelt.

De dvd-registratie is zeer vakkundig, er is gefilmd vanuit verschillende hoeken, waardoor je je midden in het geheel waant, en zo deel kan nemen aan de actie. En die is zeer spectaculair, met special effects die niet zouden misstaan in een Hollywood-productie.

Is Siegfried doorgaans het zwakste (en minst dramatische) deel van de tetralogie, in de Amsterdamse versie verveel je je geen seconde en is de spanning zeer voelbaar. Graham Clark’s Mime, hier in de gedaante van een weerzinwekkend insect, is zoals altijd het toppunt van de voorstelling.