Fliegende Holländer belandt op Wall Street
Jan Philipp Gloger werd vorig jaar gevraagd om een nieuwe productie van Der fliegende Holländer voor de Bayreuther Festspiele te maken. Hij kwam met een nieuwe ingeving: breng Wagners opera naar Wall Street. Opus Arte vond het de moeite waard om het op dvd te zetten.
Mis. Allemaal hadden en hebben wij het verkeerd begrepen. De woeste zeeën staan symbool voor ‘business as usual’, dus speelt de nieuwe Bayreuth-productie van Der fliegende Holländer (2013) zich af in een soort Wall Street, door stratosferische lichten verlicht, met heren in driedelig grijs en een boekhouder aan het ‘stuur’.
Tegenwoordig mag alles, zeker in Bayreuth, dus echt verbaasd ben ik niet. Ik zet alleen wel het beeld uit en luister verder naar wat een meer dan een fatsoenlijke uitvoering is van de eerste ‘volwassen’ opera van Wagner.
Ricarda Merbeth is een formidabele Senta, met een kanon van een stem en een vleugje metaal in haar topnoten, wat ik als zeer plezierig ervaar. Samuel Youn is een prima hoewel wat lichte Holländer, Tomislav Mužek zingt een zeer betrokken Erik en Franz-Josef Selig is een imponerende Daland.
Maar het meest werd ik getroffen door de jonge Benjamin Bruns als Steuermann. Van hem gaan wij nog zeer zeker horen!
Hieronder een kort fragment:
De auteur
6Reacties
Het is niet omdat een regisseur met een eigen visie van een werk aankomt, dat hij daarom denkt dat iedereen anders het ‘verkeerd begrepen’ heeft…
Ikzelf heb deze produktie twee maal in Bayreuth zelf gezien en goed, men kan bij alles zijn bedenkingen hebben, maar ik (persoonlijk) vond het best een interessante (moderne) regie.
Met name het slotbeeld, waar de beeldjes van Senta en de Holländer in de handel terecht komen (in plaats van de eerdere ventilators!), vond ik (persoonlijk) een mooie vondst; alles wordt commercie!
En voor men mij in een hokje plaatst: ik heb absoluut niets tegen een (mooie) ‘klassieke’ enscenering maar dus ook niet tegen een ‘moderne’, zolang ze MIJ maar bevalt. Dat is natuurlijk mijn mening en die is waard wat ze waard is…
Op de website van het Wagnergenootschap Nederland staat een heldere analyse van deze productie, getiteld “Een ondode op zoek naar zijn eigen vlees en bloed”door Fabian Termorshuizen.
Een aanrader om deze tekst ook nog even te lezen!
HOLLÄNDER LIJDT SCHIPBREUK OP WALL STREET
Het artikel van Fabian Termorshuizen heb ik gelezen. Je kunt er van alles over zeggen, maar “een verhelderende analyse” is het bepaald niet. De auteur wringt zich in allerlei onbeargumenteerde veronderstellingen om recht te praten wat krom is. Krompraat in de meeste oorspronkelijke betekenis van het woord, dus. En als we er zelf niet meer uitkomen, wordt het quasi-diepzinnige vraagteken van stal gehaald:
“Aan het eind zien we Senta een soort harakiri plegen. De Holländer gaat vervolgens bloeden, een vingerwijzing naar Parsifal die de wond van Amfortas zelf aan den lijve ervaart?”
Verhelderende analyse?
Ook van passages als deze wordt een mens niet vrolijk: “De gehele cast en natuurlijk Christian Thielemann kregen een daverend applaus, voorafgegaan door de nodige afkeuring van de regie. Waarom begrijp ik niet, want er zaten veel originele en zelfs humoristische elementen in de regie, en de tijd van berenvellen en mythisch Germanendom is nu eenmaal inmiddels ook in Bayreuth weggeschemerd.”
Hoezo, de “nodige” afkeuring? En zijn “humoristische elementen” een pre bij een enscenering van Holländer? (En zoja, waarom dan?) En mag, in het algemeen, een enscenering niet over mythisch Germanendom gaan als de opera over mythisch Germanendom gaat?
Ik kan veel waardering opbrengen voor Basia Jaworski’s ironische opmerking dat we het kennelijk allemaal verkeerd begrepen hebben. Een zegening dat deze productie op dvd is verschenen want, inderdaad, het beeld is met een simpele handbeweging uit te zetten. Net zoals deze regisseur Wagner heeft uitgezet, zeg maar. Het blijft verbazingwekkend hoeveel operagangers zich steeds weer in het ootje laten nemen door “moderne” regisseurs die hun krakkemikkige, aan alle kanten rammelende en inhoudelijk vooral GOEDKOPE gedachtenspinsels aan de man weten te brengen dankzij een tijdgeest waarin men moderniteit ernstig verwart met de legendarische Kleren van de Keizer. Waarin men het woord “ouderwets” (of in het gunstigste geval “klassiek”) gebruikt als men “authentiek” bedoelt.
Er zijn gelukkig ook altijd nog scherpzinnige observators die zien dat keizer poedelnaakt is. Dat het regietheater niets om het lijf heeft, om maar eens in dezelfde beeldspraak te blijven.
OPERA NEWS schreef het volgende over deze voorstelling:
“Overall, the production is not a success. In the debit column, Act III, with the exception of the double suicide of the main protagonists, descends into mere silliness. The male chorus behaves like a group of cloned morons. The final, touching moment — the redeemed dying in a heartfelt embrace — is brutally trivialized when the image is photographed by the Steuermann and used, as seen in the apotheosis, as a model for the firm’s new plastic bestseller. The audience’s negative reaction as the performance came to an end was utterly predictable. Gloger’s concept might read well on paper but is too farfetched to carry an entire evening. Had Gloger trusted Wagner’s sense of the dramatic, his own talents as a director might have registered even more positively.“
De “originele en zelfs humoristische elementen” worden blijkbaar niet door iedereen op prijs gesteld. “The audience’s negative reaction as the performance came to an end was utterly predictable “.
Ja, dat begrijp ik wel.
Lees ook de recensie van Paul Korenhof, Opusklassiek:
“Wie dacht dat Wagner grensverleggende, van diepere gedachten bezielde muziekdrama’s schreef, vindt die in ieder geval niet terug in deze uiterst onderhoudende mix van de boeketreeks en de romantische musical.”
http://www.opusklassiek.nl/dvd-producties/dvd-pk/pkdvdwagner_hollaender_thielemann.htm
Iedereen reageert op zijn voorspelbare manier; er zijn nog zekerheden in het leven…
De Holländer tegen de achtergrond van de beurs viel ook reeds te zien in een regie van Tatjana Gürbaca die enkele jaren geleden in de Deutsche Oper Berlin haar première beleefde.