Het is bepaald geen opbeurende cd: het nieuwe album van Dmitri Hvorostovsky bij Ondine. De Russische bas-bariton zingt Sjostakovitsj’ trieste Suite on Poems by Michelangelo, gecombineerd met sonetten van Liszt.

Het jaar 1975 markeerde de vijfhonderdste verjaardag van Michelangelo Buonarroti. Voor Sjostakovitsj reden om de kunstenaar met een compositie te eren. Het werd een suite gebaseerd op diens gedichten. Oorspronkelijk componeerde Sjostakovitsj het voor basstem met pianobegeleiding, later bewerkte hij het voor orkest.

Het werk, dat Sjostakovitsj zelf als zijn laatste symfonie beschouwde, ademt één en al pessimisme en zwaarmoedigheid. Wat eigenlijk geen wonder mag heten: 1974, het jaar waarin de suite ontstond, was geen gemakkelijk jaar voor de componist. Hij was zwaar ziek (overleed dan ook amper een jaar later), waarbij hij behalve aan hartproblemen ook aan zware artritis leed, waardoor het componeren niet gemakkelijk ging. Alsof dat nog niet genoeg was, was hij een jaar eerder ook nog gediagnosticeerd met kanker. Geen wonder dat hij gebukt ging onder zware depressies en gevolgd werd door gedachten aan de dood.

De Suite on Poems by Michelangelo Buonarroti is meerdere keren opgenomen, zowel met piano als met orkestbegeleiding. Nog niet zo lang geleden heeft Ondine de cyclus op cd uitgebracht, gezongen door Gerald Finley, in het middeleeuws-Italiaans.

De versie van Finley is onvergelijkbaar met de nieuwe opname van Hvorostovsky, ook bij Ondine. Beide registraties zijn mij even dierbaar. Finley is lichter. In zijn interpretatie hoor je nog een sprankje hoop. Iets wat ver te zoeken is bij Hvorostovsky. Bij hem is het allemaal kommer en kwel: de ondragelijke zwaarheid van (het einde van) het bestaan.

Aan de al in 2012 opgenomen liederen van Sjostakovitsj werden drie Sonetti del Petrarca van Liszt toegevoegd. De opname dateert van twee jaar later, wat misschien het waarneembare verschil in het timbre van de bariton kan verklaren. Hier klinkt hij donkerder en zijn stem lijkt aan diepte te hebben gewonnen.

De op zich lichtvoetige muziek van Liszt klinkt bij Hvorostovsky een beetje zwaar op de hand, wat hem in mijn ogen een minpuntje oplevert. Maar dat wordt gecompenseerd door het meer dan voortreffelijke spel van pianist Ivari Ilja. Het klinkt alsof Ilja Hvorostovsky erdoorheen wil slepen, richting het zonnige zuiden, waar het leven minder zwaar is.

Hieronder één van de sonetten, ‘I’ vidi in terra angelici costumi’, in 2013 opgenomen in München:

https://www.youtube.com/watch?v=0Hs358QaWBQ