Met Great Scott voegde de Amerikaanse componist Jake Heggie in 2015 een nieuwe titel toe aan zijn nu al indrukwekkende operaoeuvre. De komedie werd bij de wereldpremièrereeks in Dallas opgenomen en is nu op cd verschenen. Een aanrader.

Operadiva Arden Scott keert terug naar haar geboorteplaats om bij de American Opera de titelrol te vertolken in het (fictieve) belcantowerk Rosa Dolorosa, figlia di Pompei van Vittorio Bazzetti, geschreven in 1835, maar nooit uitgevoerd. Ze trof op het manuscript aan in een la in het Mariinsky Theater in Sint-Petersburg, na daar haar negenhonderdste Rosina te hebben gezongen…

Tijdens de repetities loopt lang niet alles op rolletjes en ontpopt Arden zich als een ster met veel existentiële twijfels. Ze komt tegenover de ambitieuze sopraan Tatyana Bakst te staan en ontmoet onder anderen haar oude vlam Sid Taylor en haar voormalige pianoleraar Winnie Flato, nu artistiek directeur van het noodlijdende operahuis. Over dat alles hangt de aanstaande, zeer belangrijke Super Bowl-wedstrijd van het lokale footballteam.

Aan de hand van deze plot neemt librettist Terrence McNally de operawereld, American football en nog veel meer zaken op de hak. Place de l’Opera-correspondent Maria Nockin omschreef de opera naar aanleiding van een productie bij de San Diego Opera in mei 2016 als “een dol stuk, om voortdurend bij te schaterlachen”.

Voor niet-Amerikanen zijn de grappen rond de Super Bowl wellicht minder goed te plaatsen – behalve dan de hilarische belcantobewerking van het Amerikaanse volkslied die de Oost-Europese Tatyana voorafgaand aan de Super Bowl uitvoert – maar de parodie van belcanto-opera is universeel herkenbaar.

Terrence McNally en Jake Heggie krijgen je regelmatig aan het lachen, bijvoorbeeld als Arden een extreme coloratuur onderbreekt en droog opmerkt: “This shit is hard.” Of als de conservatieve dirigent Eric Gold (de geweldige Kevin Burdette) in discussie gaat met de vooruitstrevende regisseur Roane Heckle (de grappige, overtuigende Anthony Roth Costanzo) over de toekomst van opera. Heckle ziet wel wat in een nieuw werk, Medea Refracted.

Veel grappen komen goed over in enkel audio, maar er gaat ook heel wat aan je voorbij. Het publiek in Dallas ligt soms in een deuk, terwijl de cd-luisteraar moet gissen naar hetgeen op het toneel te zien is. Een dvd-uitgave was mijns inziens waardevoller geweest. Nu moet de Europese fan die gegrepen wordt door dit werk wachten op een Nederlands/Europees huis dat het op de planken wil brengen. Maar of dat gaat gebeuren? Jake Heggie is vooral populair in eigen land.

De partituur van Heggie is een wervelende mix van belcanto-imitaties en zijn eigen, modernere stijl. Het slot van de ouverture van La Cenerentola wordt meermaals geciteerd en ik hoor af en toe Donizetti en Bellini. Het karikaturiseren van de belcantostijl schiet soms wel zodanig over de top dat het meer op gillend verismo begint te lijken, maar ach, daarvoor heet het een parodie. En er zijn ook kalmere belcantofragmenten, oorstrelend mooi.

Heggie heeft het hedendaagse, ongecompliceerde Engels van McNally indrukwekkend in noten en melodielijnen vertaalt. Daarbij houdt zijn levendige stijl je aldoor geboeid, met dank ook aan het uitstekende spel van het Dallas Opera Orchestra onder Patrick Summers. Bij Heggie zul je niet snel indutten.

De hoofdrol van Arden Scott is speciaal geschreven voor mezzosopraan Joyce DiDonato. Ze voelt zich dan ook als een vis in het water in de rol en zingt haar scènes met veel gevoel en overtuiging. Soms raakt ze wel aan de bovengrens van haar bereik, waardoor haar klank enigszins geknepen en gespannen overkomt. Bij een ‘opera op maat’ vraag je je af of dat nodig was.

De Amerikaanse sopraan Ailyn Pérez is een vermakelijke Tatyana Bakst, inclusief dik Oost-Europees accent. Haar genoemde bewerking (sommigen zouden zeggen: verminking) van het volkslied is een hoogtepunt.

De eminente Frederica von Stade is een geweldige Winnie Flato en Nathan Gunn is de aangewezen bariton voor de rol van Ardens ‘lover’ Sid Taylor, met wie de operadiva aan het einde van de avond een lange, gelukkige toekomst tegemoet gaat. De Cenerentola-citaten waren niet uit de lucht gegrepen…