Veel ogen in de operawereld waren vorige zomer gevestigd op de spraakmakende productie van La clemenza di Tito in Salzburg, door het duo Sellars en Currentzis. In Glyndebourne stond echter ook een nieuwe Clemenza op het programma. Publicitair wat in de luwte, maar niet minder interessant. De voorstelling is inmiddels op dvd en blu-ray uitgebracht.

Claus Guth heeft de voorbije jaren de nodige Mozart-opera’s geregisseerd, waaronder de gehele Da Ponte-serie. Zijn Don Giovanni was bij De Nationale Opera te zien; de productie met de bushalte in het bos. Zijn voorkeur voor het gebruik van buitenruimte is ook tamelijk bepalend voor het toneelbeeld van zijn Clemenza in Glyndebourne.

Alles speelt zich af in een ruimte die het midden houdt tussen een slecht onderhouden rotstuin en een duinlandschap met helmgras. Centraal staat een plateau op palen, dat via een trap bereikbaar is. Het suggereert het paleis van Tito en is spaarzaam gemeubileerd met designfauteuils. Op de achtergrond wordt tijdens de ouverture een video vertoond van twee jongens, boezemvriendjes, in jarenvijftigkledij. Zo nu en dan zullen ze tijdens de voorstelling terugkeren als Guth kennelijk vreest dat zijn publiek zich onvoldoende bewust is van het feit dat de band tussen Tito en Sesto heel lang teruggaat.

Afgezien van het wat merkwaardige toneelbeeld is de productie vrij klassiek, zonder politiek statement of een zelfverzonnen concept. Tito is de keizer, Sesto laat zich inpakken door het psychologisch sterkere geslacht in de persoon van de intrigante Vitellia – “Hell hath no fury like a woman scorned” – en de drie bijfiguren worden gepresenteerd als keurige onderdanen. Iedereen loopt rond in eigentijdse kleren, maar Romeinen zijn het.

Marsorders

In het gras zijn Vitellia en Sesto wat aan het rommelen, tot zij haar kleren dichtknoopt ten teken dat de emotionele chantage een aanvangt neemt. Het kost enige moeite, maar uiteindelijk bezwijkt Sesto en belooft een opstand te zullen ontketenen en zijn vriend Tito te vermoorden. Een mooi gezongen duet van Alice Coote als Vitellia en Anna Stéphany als Sesto.

Op het plateau is te zien dat Tito afscheid neemt van Berenice, hier getoond als Afrikaanse prinses, om haar allochtone status te verduidelijken. Tito is er kapot van en kan nauwelijks spreken als Annio op de stoep staat met bericht uit de senaat. De emotie en de ontreddering van Tito worden prachtig geacteerd door Richard Croft, die zodoende het pleit al gewonnen heeft voor hij een noot heeft hoeven zingen. Bijna bevend wijst hij het voorstel af om een tempel voor hem te bouwen: het geld moet naar de slachtoffers van de uitgebarsten Vesuvius.

Als Vitellia er lucht van krijgt dat Berenice is weggestuurd, krijgt ze even hoop om alsnog door Tito uitverkoren te worden. Ze draagt Sesto op om nog maar even te wachten met de moord. Maar als ze denkt dat niet zij maar Servilia de nieuwe keizerin zal worden, krijgt Sesto nieuwe marsorders. Hij beseft dat hij slechts de reserveman voor Vitellia is, maar geeft toch toe aan haar psychologische oorlogvoering. In duet met een solerende bassetklarinet zingt hij de aria ‘Parto, ma tu ben mio’, het eerste hoogtepunt van de voorstelling.

Onverholen woede

Na de mislukte aanslag treft Annio zijn meester in de tuin, onthecht bezig wat helmgras te snoeien met een sikkel. De daaropvolgende confrontatie van gemankeerde moordenaar en beoogd slachtoffer wordt wederom zeer goed geacteerd. Het onbegrip bij Tito gaat langzaam maar zeker over in irritatie en dan onverholen woede. Tijdens de scène verschijnen de jongens uit de video in levenden lijve, elk gekleed als zijn oudere zelf, opdat we maar niet vergeten dat Sesto en Tito niet zomaar vrienden zijn. Het idee is aardig, maar toch iets te veel van het goede.

Pas nadat Vitellia door Servilia is toegesproken – het ariaatje ‘S’altro che lacrime’, mooi gezongen door Joélle Harvey – geeft ze zichzelf rekenschap van wat ze heeft aangericht en biecht ze bij Tito haar verraad op. Voor het zover is, krijgen we een mooie weergave van ‘Non più di fiori’, met een solopartij voor bassethoorn. Tot ieders opluchting profiteert Vitellia van de algehele amnestie die Tito net heeft verleend aan Sesto en de andere samenzweerders.

Ster

Richard Croft – de keizer die uiteindelijk met lege handen achterblijft – is een zeer goede Tito. Al zijn aria’s zijn uitstekend verzorgd en hij acteert zeer overtuigend. De Annio van Michèle Losier is adequaat, maar dat is natuurlijk ook geen rol waarin je echt kunt uitblinken. Clive Bayley zet een verzorgde Publio neer; mooie typecast.

Alice Coote komt goed tot haar recht in de weinig sympathieke rol van Vitellia. Ze heeft een groot bereik, bijna tot een lage alt, en beschikt over veel expressiemogelijkheden. Anna Stéphany komt als Sesto niet veel verder dan het tonen van frustratie en wanhoop, maar maakt dat meer dan goed met haar zang. Ze is samen met Croft de ster van de voorstelling.

Het wat armzalige decor van Christian Schmidt lijkt uiteindelijk toch heel wat dankzij de uitgekiende belichting van Olaf Winter. Hij zet bijvoorbeeld het koor zodanig in het licht dat de zangers alleen vanaf schouderhoogte zichtbaar zijn, wat een zeer vervreemdend effect heeft.

Het Orchestra of the Age of Enlightenment onder leiding van Robin Ticciati levert een prima prestatie, evenals The Glyndebourne Chorus ingestudeerd door Jeremy Bines. Alles draagt bij aan een geslaagde uitvoering van Mozarts zwanenzang. Een aanwinst, deze opname.