Dietrich Fischer-Dieskau zal niet snel vergeten worden: hij is één van de meest opgenomen artiesten ooit. EMI Classics heeft uit al dat materiaal een aantal registraties van onbekender liedrepertoire geselecteerd en ze in een boxje van vier cd’s uitgebracht. Het is een interessante verzameling, al is het jammer dat je vooral een Fischer-Dieskau op leeftijd te horen krijgt.

‘Le miracle Fischer-Dieskau’, zoals men hem in Frankrijk noemde, stond bekend om zijn studie- en opnamedrift. Hij nam zowat alle voor mannenstem geschreven liederen van Schubert, Schumann, Brahms, Wolf en Richard Strauss op. Het ontlokte bij een criticus eens de uitspraak dat het tijd werd een top met ‘de honderd beste Fischer-Dieskau-opnames van het jaar’ in te stellen.

De rode draad in de 109 liederen die EMI Classics uit dit grootse oeuvre heeft geselecteerd, lijkt ‘onbekendheid’ te zijn. De liederen van Beethoven, Mozart, Haydn, Schönberg en Berg zijn weliswaar geen absolute obscuriteiten, maar ze zijn nu ook weer niet zo bekend. Beethoven had het niet op de menselijke stem, de Mozart-liederen worden niet zo hoog aangeslagen, Haydn’s liederen worden dikwijls genegeerd en Schönberg en Berg zijn ook geen namen die je overvloedig hoort in het recitalcircuit.

Het zwaartepunt van de verzameling ligt bij Beethoven. Meer dan de helft van de speeltijd is met zijn werken gevuld. Want ondanks dat hij minder van zang hield (en zelf een vreselijke zanger was) liet hij toch nog zo’n 80 liederen na, waar Fischer-Dieskau zo’n twee derde van opnam met pianist Hartmut Höll.

Aan de ene kant ben ik blij met die focus op Beethoven, want de liederen zijn erg interessant. Zo klinken er verrassende, ‘on-Beethovense’ klanken in diverse volksliederen van Schotse, Ierse en Welshe origine, die de componist arrangeerde voor bariton en pianotrio. Bovendien geeft Fischer-Dieskau continu blijk van veel tekstbegrip en de wil om dat naar de luisteraar te communiceren.

Aan de andere kant zijn de Beethoven-opnames tussen 1982 en 1984 gemaakt, toen Fischer-Dieskau al bijna zestig was, en dat hoor je. Het lijkt alsof met de jaren de lak van zijn stem gesleten is. Ook al wekt hij in zijn frasering de tekst helemaal tot leven, het komt er nogal ruw uit. Een jammerlijk contrast met het verfijnde, lichtvoetige spel van Höll.

Leg de liederen naast die van Haydn, meer dan twintig jaar eerder opgenomen, en je hoort het verschil. Bij Haydn beschikt Fischer-Dieskau over een frisse, volle stem, die veel soepeler door de melodieën glijdt en bovendien meer recht doet aan de zangstijl van de bariton. Fischer-Dieskau gebruikt vaak grote contrasten in dynamiek en zware accenten: bij Beethoven komt dat gechargeerd op mij over, bij Haydn klinkt het veel natuurlijker.

Hetzelfde geldt voor de Mozart-liederen, die Fischer-Dieskau ruim tien jaar eerder dan Beethoven opnam met Daniel Barenboim als begeleider. De bariton zingt licht, kalm en aangenaam voor het oor. Prachtig hoe hij zijn stem, waarmee hij toch ook Wagner zong, terugbrengt tot ‘salonproporties’ om zo op een intieme wijze de gedichten voor te dragen.

Al met al een boeiende verzameling origineel liedrepertoire van een groot artiest. Alleen jammer dat meer dan de helft van de vier cd’s enigszins ‘op leeftijd’ is.

Zie voor meer informatie over deze en andere uitgaven de website van EMI Classics.