Erg veel vaart zit er niet in, in Hans Pfitzners meesterwerk Palestrina. De drie uur opera voltrekt zich in slakkengang. Maar de muziek: zo wonderschoon. Zeker de status van meesterwerk waardig. EuroArts heeft een nieuwe productie van het werk uit München uitgebracht, knap geleid door Simone Young.

Palestrina ging in 1917 in wereldpremière in München en wordt beschouwd als het meesterwerk van de Duitse componist Hans Pfitzner. Het gaat over Giovanni Pierluigi da Palestrina, een prominente Italiaanse componist uit de zestiende eeuw, die na de dood van zijn vrouw alle lust tot componeren verloren heeft, maar van de kerk opdracht krijgt een mis te schrijven. De opera is een allegorie voor de artiest die alleen staat in de samenleving.

De opera heeft wel wat weg van het werk van Richard Wagner, vind ik. In elk geval is het net zo sloom. Het eerste uur bestaat uit twee dialogen, meer niet. Er is weinig actie, veel gepraat. Het dieptepunt is het begin van de tweede akte, waar tal van geestelijken arriveren voor de Concilie van Trente. Hun naar mijn idee weinig functionele onderlinge gepraat brengt het verhaal geheel tot stilstand.

Echt saai wordt het echter nooit, met dank aan de muziek van Pfitzner. Zijn aversie tegen moderne componisten uit die tijd, zoals Schönberg, is te horen: zijn partituur is groots, meeslepend, gevoelig en zeer lyrisch. Het bevat vele climaxen en drukt zeer sterk de gevoelens van de personages uit. Fantastisch is bijvoorbeeld de woede-uitbarsting van kardinaal Borromeo, evenals de zwaarmoedige strijkmuziek waarmee hij Palestrina’s eenzaamheid uitdrukt.

In de productie van de Bayerische Staatsoper uit juli 2009, door EuroArts op dvd uitgebracht, komt die muzikale schoonheid uitstekend uit de verf. Het Bayerisches Staatsorchester verslapt onder leiding van Simone Young geen moment. Iedere akte luistert als één lange spanningsboog.

De vele rollen zijn bovendien sterk bezet. Christopher Ventris is een overtuigende Palestrina, al remt zijn dikke vibrato hem mijns inziens wel wat af in zijn melodieën. De heldere, mooie sopraan Christiane Karg zingt zijn zoontje Ighino, terwijl Claudia Mahnke een opgewekt optreden geeft als zijn pupil Silla.

Falk Struckmann imponeert mij enorm als kardinaal Borromeo, met zijn krachtige stem, grote bereik, levendige tekstinterpretatie en sprekende acteerwerk. Verder zijn er nog veel meer knappe stemmen te horen, zoals negen grote musici uit het verleden, die als geesten aan Palestrina verschijnen en diverse perfect uitgebalanceerde ensemblestukken zingen.

De regie van Christian Stückl is modern, met een abstract decor en fel kleurgebruik. Sommige van zijn vondsten vind ik een beetje overdreven – zoals de ultralange limousine waar de paus in arriveert – maar het verhaal blijft overeind en de manier waarop hij de bisschoppen en andere geestelijken neerzet, maakt van de Concilie van Trente een amuserend gebeuren.