De korte opera’s La voix humaine en L’heure espagnole, die momenteel bij de Nationale Reisopera te zien zijn, zijn werken van uiterste emoties, van suïcidaal tot levenslustig. Het levert een spannende, indrukwekkende avond op, schrijft lezer Betty van Wijngaarden.

Kan de interpretatie van een opera ‘goed’ of ‘fout’ zijn? Volgens mij niet, al kan je jezelf waarschijnlijk beter vinden in de ene interpretatie dan in de andere. De twee minder bekende korte opera’s La voix humaine (Poulenc) en L’heure espagnole (Ravel) van de Nationale Reisopera hebben me in elk geval een spannend avondje uit bezorgd, waarbij de emoties heen en weer slingerden van suïcidaal en diep ellendig tot vrolijke zin in het leven en zelfs letterlijk: levenslúst.

Vooral de wanhoop en intense narigheid van La voix humaine hebben diepe indruk op me gemaakt. Het gelijknamige toneelstuk van Jean Cocteau is bijna zonder tekstwijzigingen door Poulenc op muziek gezet. Het is een boeiende monoloog van een vrouw die haar laatste telefoongesprek voert met haar voormalig minnaar. Het verhaal speelt in de jaren twintig in Parijs, in een periode dat telefonische verbindingsproblemen kennelijk eerder regel dan uitzondering waren.

De opera had voor mij de intensiteit en sfeer van een film noir. De filmische muziek van Poulenc (Hitchcock-achtig in het begin, als je denkt dat ze zelfmoord heeft gepleegd, later zelfs walsachtig als zij terugdenkt aan gelukkiger tijden) en de enscenering versterkten dit gevoel.

Opvallend aan deze interpretatie is de keuze voor Maria Ewing voor de rol van ‘Elle’, de verlaten minnares. In de partituur schrijft Poulenc uitdrukkelijk voor dat ‘Elle’ een jonge, elegante vrouw moet zijn, en vooral geen oudere vrouw. Ewing had voor mij wel de elegantie en aantrekkelijkheid van een Française, maar jong is ze niet meer, wat ook duidelijk aan een rauw randje in haar stem te horen is.

In plaats van de pijn van een jonge vrouw die voor het eerst een grote liefde verliest, gaat het dus over de wanhoop van een oudere vrouw die door haar minnaar is verlaten. Misschien wel haar allerlaatste grote liefde. Eerlijk gezegd vind ik dit een boeiender perspectief dan wanneer het om een jong huppeltje had gedraaid. Dat komt door het overtuigende acteren van Ewing. Maar vast ook doordat ikzelf geen jong huppeltje meer ben.

De zwijgzame desinteresse van de ex-minnaar onderstreept nog eens extra dat de relatie voor hem echt over is. Terwijl Elle vertelt over haar halfslachtige zelfmoordpoging met slaappillen, zie je dat hij aan de andere kant van de lijn de krant probeert te lezen. Ruzie maken is naar, maar een (ex-)partner die zich zwijgend achter de krant verstopt is nog veel erger. Want dan interesseert het hem allemaal echt niet meer.

L’heure espagnole was na de pauze qua emotie een goede tegenhanger. Een kleurrijke, vrolijke en kluchtachtige eenakter, met een mooie enscenering. Je zou hierdoor kunnen gaan denken dat het een simpele opera is, maar muzikaal is het dat zeker niet. De muziek van Ravel klinkt eerder alsof hij kleuren heeft gecomponeerd dan klanken. Heel mooi en sfeervol.

Eervolle vermelding voor de muilezeldrijver (bariton Craig Verm). Onvermoeibaar sleept hij staande klokken de trap op en af, ondertussen gewoon doorzingend. Reuzeknap, best zwaar, en een fijne stem! En ook nog een leuke bink om naar te kijken!

Het slotkwintet vond ik goed klinken; volgens mij verdraaid lastig om te zingen. Dit kwintet is eigenlijk een nawoord van de componist, waarin hij het publiek uitlegt dat deze opera geen diepere betekenis heeft. Behalve dan dat je in de liefde soms meer hebt aan een simpele stoere bink dan aan een klokkenmaker, een dichter of een rijke man. Een grappenmaker, die Ravel. Ik ga in elk geval naar huis met een ‘feel good’-gevoel.

Gezien op 1 februari in de Stadsschouwburg Amsterdam.