Operadagen Rotterdam voerde zaterdag 21 mei een bijzondere versie van Mahlers Das Lied von der Erde uit op een bijzondere locatie in Rotterdam: de Schiecentrale. Tot in de kleinste details was de schoonheid van Mahlers melancholie te genieten.

Het publiek dat één van de concerten op de tweede avond van de Operadagen Rotterdam wilde bezoeken, moest het centrum uit, door het park of over de dijk, naar de tv-studio in de Schiecentrale.

De omgeving van de Mullerpier is omgevormd van oude havenactiviteiten naar wonen en werken in de audiovisuele media, filmproductie en de kunst. Er zijn allang geen ‘Komponierhauschen’ meer, zoals Mahler er één bezat, er zijn nu studio’s waar componisten achter Apple-computers aan klankdesign werken.

Zonder Apple deed Mahler dat in feite ook. De klankwereld in Mahlers Das Lied von der Erde, in de enscenering vertaald naar Het lied van de aarde, heeft een trage, diepe melancholie. Die Chinesische flöte van Hans Bethge bood Mahler de tekstuele basis voor zijn muziek, veel somberder en zwaarmoediger dan de stralende werken uit zijn eerdere periode.

Reinbert de Leeuw bewerkte vorig jaar Das Lied von der Erde voor zijn ensemble Asko | Schönberg. Hij maakte een partituur voor slechts dertien musici. Regisseur Neil Wallace maakte hier voor de Operadagen een semi-enscenering van, voor de grote speelvloer van de studio.

Er waren twee solisten, die heel wat meer deden dan Liederkunst en net wat minder dan gespeelde opera. De rol die tenor Yves Saelens zong, vraagt veel van een zanger. In sommige delen is het geluid van een heldentenor gewenst, in andere moet het lyrisch klinken en meer gevoileerd. Die beide kanten waar vocaal dik in orde.

Ook de theatrale kant die de enscenering aan de rol toevoegde, vroeg breedte. Het eerste lied, ‘Trinklied vom Jammer der Erde’, is uitgelaten in strofen als ‘Ein voller Bechter Weins zur rechten Zeit, Ist mehr wert, als alle Reiche dieser Erde’. Maar er staat ook: ‘Leert eure goldnen Becher zu Grund! Dunkel ist das Leben, ist der Tod.’

Mezzosopraan Birgit Remmert heeft alleen op plaatgebied al een enorme Mahler-catalogus gezongen. Bij het tweede lied in de cyclus, ‘Der Einsame im Herbst’, nam ze alle ruimte en alle tijd om de diepe melancholie in te kleuren. ‘Mein Herz ist müde’: het klonk in haar stem en het was zichtbaar in haar spel.

Pas in het laatste lied, ‘Der Abschied’, moest ze zwaarder aanzetten, meer geven. ‘Ich suche Ruhe für mein einsam Herz’, staat er halverwege, om te eindigen met het wegstervende ‘Ewig… ewig… ewig…’

Eigenlijk werden er weinig middelen voor deze productie ingezet. Een grote videowand vormde de achtergrond (een medium dat Wallace vaker gebruikt) en verder waren er wat stoelen, periodekleding voor de solisten en een hoop aarde. Meer niet. Maar meer had Mahlers melancholie ook niet nodig.

Dicht op het orkest, op maar enkele meters afstand van de zangers, was elk detail, elke stembuiging, elke klank van cello, harp of hobo in volle schoonheid te genieten. Het publiek beloonde alle medewerkers met een stevig applaus. Maar eerst met: stilte.

Zie voor meer informatie de website van Operadagen Rotterdam.