Rufus Wainwright was in Nederland. Als singer-songwriter, maar ook als componist met een complete opera op zijn naam: Prima Donna. Met het Residentie Orkest en sopraan Sarah Fox op het podium was Wainwright afgelopen vrijdag en zaterdag in Den Haag zowel de campy popartiest als de bevlogen ‘opera buff’.

De muzikale lijnen lopen in het leven van Rufus Wainwright op zijn minst ongebruikelijk. Zijn moeder is Kate McGarrigle, een Canadese folkzangeres, en zijn vader Loudon Wainwright III, een Amerikaanse zanger die ook acteerde. McGarrigle, in 2010 overleden, maakte platen met haar zus Anne en was enkele keren in Nederland te zien. In 1976 trad ze op in de kleine zaal van de Doelen, naar aanleiding van het succes van de single Complainte pour St Catherine.

Volgens pa Wainwright zat de liefde voor opera er bij zijn zoon al voor zijn tiende in. In de documentaire over Prima Donna zegt Loudon: “He was a flamboyant toddler.” Er zijn homevideo’s waarin Rufus met de buurkinderen Tosca naspeelt en hij als Scarpia nadrukkelijk door het beeld loopt. Wainwright groeide op tussen het geitenwol, maar koos voor de boa.

Wainwright heeft een zwak voor theatrale vrouwen en recreëerde onder meer het beroemde Carnegie Hall-concert van ‘gay icon’ Judy Garland. Het idee voor zijn opera Prima Donna ontstond bij het kijken naar een tv-gesprek dat Lord Harewood in 1968 had met Maria Callas in Parijs. Daarin legt ze uit wat de betekenis van ‘prima donna’ is.

Wainwright zei eens over het libretto dat het verhaal niet alleen over Callas gaat, maar ook elementen van Norma Desmond (Sunset Boulevard) in zich heeft, en elementen uit zijn eigen leven.

Met veel plezier vertelt Rufus Wainwright in de documenaire hoe hij en zijn zussen zomervakantie hielden op het jetset-eiland Martha’s Vineyard, waar Jackie Kennedy ook een huis had. “We namen de auto naar de compound van Kennedy en draaiden heel hard ‘Casta diva’ om haar wakker te maken en haar duidelijk te maken wat ze had aangericht (Onassis verbrak in 1968 zijn relatie met Callas om met Kennedy te trouwen).”

De opera Prima Donna ging in première bij Opera North in 2009 en kreeg in februari 2012 zijn eerste Amerikaanse opvoering bij de New York City Opera. Voor beide producties maakte Antony McDonald het decor. Oorspronkelijk was het plan de wereldpremière in de Metropolitan Opera in New York te laten plaatsvinden, maar discussie over de taal (Wainwright vond Frans de taal voor zijn opera, Met-directeur Peter Gelb wilde Engels) leidde tot het afblazen van dat plan.

Afgelopen weekend bracht Rufus Wainwright met het Residentie Orkest een programma met de ouvertures uit Prima Donna. Er bestaat nog geen opname op cd of dvd, al zijn er wat aria’s die Wainwright zelf ook zingt. Laten we zeggen dat het in de muziek die Rufus Wainwright voor Prima Donna componeerde nooit slecht afloopt.

De Five Shakespeare Sonnets werden vervolgens gezongen door sopraan Sarah Fox, waarbij de componist steeds eerst de tekst voorlas, afsloot met: ‘now I will shut up’ en dan de bühne liet aan Fox, die een parelende sopraan heeft, met een geraffineerd vibrato.

Het duo zong een operaduet, met Fox in volle operavorm en Wainwright in een niet helemaal gelukte poging zo’n stem op te zetten. Het was in elk geval amusant.

Na de pauze volgde een set van songs die Rufus Wainwright achter de vleugel zong. Toen bleek dat ondanks zijn ambitie ‘grand opéra’ te schrijven zijn typische stem en dito voordracht vooral recht naar de ziel schieten bij stukken als ‘This Love Affair’ en ‘Little Sister’, geschreven over zijn zingende zus Martha, dat hij opdroeg aan dirigente Joana Carneiro.

Le spectre de la rose van Berlioz, gezongen door Sarah Fox (Wainwright is gek op liederencycli) volgde, met daarna twee aria’s uit Prima Donna, waaronder het slotlied van de hoofdfiguur Regine, ‘Les feux d’artifice’.

De wereld van de popmuziek en die van de opera kwamen samen in één programma en vooral in één persoon, Rufus Wainwright. Wie de singer-songwriter wilde horen, kwam aan zijn trekken en wie benieuwd was naar zijn opera-escapades had ook een prima avond. “Misschien gaat iemand na deze avond plannen maken voor de opvoering van Prima Donna in Nederland. Of nou ja, in elk geval hier in Den Haag”, stelde Wainwright voor.

Rufus Wainwright heeft een campy humor waar de operawereld nog wel wat van kan leren. Van zijn stem moet je houden. Maar dat geldt ook voor pakweg Thomas Hampson of Jonas Kaufmann.

Wainwright is op 7 juli 2013 te zien in het Muziekgebouw in Eindhoven (zonder het Residentie Orkest) en treedt deze zomer nog op in onder meer Madrid (Teatro Real) en het Verbier Festival.