Na twee concerten in Rotterdam was de nieuwe liederencyclus Let me tell you van de Deense componist Hans Abrahamsen zaterdag voor het eerst in Amsterdam te horen, in de NTR ZaterdagMatinee in het Concertgebouw. Barbara Hannigan, het Rotterdams Philharmonisch en maestro Yannick Nézet-Séguin maakten er een ontroerende middag van.

Merkwaardige componist, die Hans Abrahamsen. Hij werd geboren in 1952, dus eigenlijk net te laat om echt beïnvloed te kunnen worden door de serialisten, maar wel op tijd om de minimalisten hartelijk te omarmen. Maar daarna ging hij zijn eigen weg en sindsdien kan hij in geen enkel hokje ondergebracht worden. Als ‘eclecticisme’ niet zo’n vieze woord was (of is het dat niet meer?) dan zou ik hem een ‘neo-eclecticus’ noemen. Eentje met een voorkeur voor het romantische, maar dan wel met een modern sausje.

Abrahamsen is geen onbekende componist. Hij wordt veel en vaak opgevoerd, ook in Nederland, waar Reinbert de Leeuw en Asko|Schönberg een lans voor hem en zijn muziek breken. Maar ik moet eerlijk bekennen dat ik eigenlijk niet zo veel werken van hem kende. Wel bijvoorbeeld Schnee, een compositie die mij niet alleen intrigeerde en fascineerde, maar waar ik me ook aan ergerde. Spannend dus, want alleen zo word je uitgedaagd en alleen zo wordt je nieuwsgierigheid geprikkeld.

Ik keek dus echt uit naar zijn Let me tell you, zijn allereerste werk voor stem en orkest. De liederen werden op bestelling gecomponeerd. En dan niet door een concertzaal of een orkest, maar door een zangeres.

Het begon met de verjaardag van de schrijver, dichter en musicoloog Paul Griffiths. Zijn vrouw vroeg sopraan Barbara Hannigan of zij haar man met een optreden wilde verrassen. Ze kon niet, maar bedacht toen een ander cadeau: ze vroeg Abrahamsen of hij niet wat bij Griffiths teksten wilde componeren. Vervolgens werd de Berliner Philharmoniker benaderd of zij het wilden uitvoeren. Iedereen stemde toe en zo werd de cyclus met ‘Ophelia-liederen’ geboren.

Let me tell you van Griffith begint met: “So: now I come to speak. At last. I will tell you all I know…” Daarna ontvouwt zich het ‘omgekeerde’ Hamlet-verhaal, gezien door de ogen van de vrouw die haar vader en broer verliest, verlaten wordt en – krankzinnig geworden – zelfmoord pleegt.

Bij Abrahamsen ondergaat zij een heel scala aan emoties: soms treurend, soms woedend, maar voornamelijk berustend. Zo gaat zij ook haar zelfverkozen lot tegemoet. Zij zingt:

“The snow flowers are all like each other
and I cannot keep my eyes in one.
I will give up this and go on.
I will go on.”

En dan sterft ook de muziek. Ik kan niet anders dan aan de dood van Mimi denken en haar laatste woord, ‘dormire’. Zo voelt het nu ook. Tranen wellen onder mijn ogen en ik zoek naar een zakdoekje.

Barbara Hannigan kan niet genoeg geprezen worden. Wat zij met de muziek en de woorden doet, verdient het diepste respect. Ik denk ook niet dat ik een zangeres ken die het haar na kan doen. Stemtovenares, jazeker, maar dan één met het hart en ziel op de juiste plek.

Het Rotterdams Philharmonisch Orkest onder Yannick Nézet-Séguin toonde zich een voortreffelijke begeleider. Begeleider, ja, want het ging nu niet alleen maar om de orkestklank (voortreffelijk!), maar ook, of misschien wel voornamelijk, om de woorden die werden gezongen. Na de pauze speelde het orkest nog Eine Alpensinfonie van Richard Strauss.

Als u het gemist heeft: het concert is nog steeds terug te luisteren via de website van Radio 4.

Zeer aan te bevelen is ook het gesprek van Barbara Hannigan met Hans Abrahamsen en Paul Griffiths over het ontstaan van de compositie, in de ‘Digital Concert Hall‘ van de Berliner Philharmoniker.