Componist Rob Zuidam schreef voor de vier leden van The Stolz Quartet een werk over een componist. Er wordt geen noot gezongen, maar het heet niettemin opera, volgens de maker. A Love Unsung biedt geen scherpe nieuwe inzichten, maar levert wel een mooie voorstelling op.

Wie A Love Unsung, het nieuwe werk van componist Rob Zuidam, gaat bezoeken, doet er goed aan het hoofd leeg te maken. Door wat rust te brengen in de stroom van gedachten die een mens ook bij het binnengaan van een theaterzaal nog kunnen storen, wordt de beleving intenser. De tijd vliegt en het vijf kwartier durende werk was voorbij voor ik het wist. En wilde.

Een opera zonder zang, zo omschrijft de componist zijn nieuwe werk. Er valt van alles te zeggen over de vraag of dat een grap, een provocatie, lichte ironie of gewoon de overtuiging van de maker is. Het lijkt me niet heel belangrijk. Het nieuwe werk ging gisteren in première tijdens Operadagen Rotterdam.

Nog maar kort geleden ging in Den Bosch, tijdens November Music, Zuidams Bosch Requiem in première, dat was geïnspireerd op Jheronimus Bosch. En recente composities van Rob Zuidam hadden nogal eens spirituele thema’s, zoals Suster Bertken en het superspannende Troparion, dat de componist schreef voor Helena Rasker.

Het thema van A Love Unsung is veel minder spiritueel dan dat recente werk. Het draait om een liefde die weliswaar niet bezongen wordt, maar die door de ogen van de man – een rol op video door Johan Leysen – wordt herinnerd en geactualiseerd.

Ingewikkeldheden over de relatie tussen een man en een vrouw: ik heb het idee dat ik daar al eens eerder iets van op een podium gezien heb. En hoewel de teksten mooi zijn, geven ze geen verrassende perspectieven op het onderwerp. Hooguit dat het jammer is voor de componist in het verhaal dat hij voor inspiratie kennelijk van iemand anders afhankelijk is.

Interessant is het verschil in perspectief van waaruit het verhaal verteld wordt. In de flyer bij A Love Unsung wordt het werk beschreven vanuit de blik van de componist, die wanhopig op zoek is naar inspiratie, een vrouw ontmoet en zo in een gepassioneerde periode van inspiratie en geluk geraakt.

Op de website van The Stolz Quartet lezen we echter dat “vier vrouwen vertellen over een mysterieuze man. Vanuit vier verschillende perspectieven ontvouwt zich een intrigerend verhaal omtrent hartstocht, en de euforie en deceptie die daarmee gepaard gaan.” Eigenlijk zoals je van twee ex-geliefden hun verhaal hoort, apart van elkaar in een heel andere werkelijkheid.

Feit is dat de leden van The Stolz Quartet uitstekend spelen, zonder partituur en in een decor en een choreografie die het ze niet comfortabel maakt. De aansluiting tussen de video, de geluidsband en de live-muziek van de musici – een bezetting van twee violen, cello en hobo – is scherp en geraffineerd. De vier vrouwen komen uit de kringen van ASKO|Schönberg. Ze spelen geconcentreerd en blijken zeer bereid ook van het acteren serieus werk te maken.

Een gouden keuze is die voor de rol van de man, Johan Leysen. Zijn bijdragen staan op video, zijn uiterst interessant gefilmd en geven een ruime blik op de theatrale kwaliteiten, inclusief een perfecte stem, van de acteur.

Over de vraag of een voorstelling als deze – met projecties op drie schermen, gemengd met live muziek en spel – in zijn vorm heel actueel is, werd na afloop gediscussieerd in de foyer van het theater in de Gouvernestraat, waar de première plaatsvond. Wat mij betreft kan dat, als je het heel goed doet. Als je er doordachte, interessante muziek bij componeert die de luisteraar meeneemt en die het hier-en-nu overstijgt.

Zuidam is niet een componist die met zijn werk met een mesje in de huid en de ziel van de luisteraar kerft. Maar zijn lijnen, die langs doorgaans ronde hoeken lopen, zijn mooi en intrigerend en kennen niet de stress die moderne klassieke muziek soms wat ondoordringbaar maakt.

Met A Love Unsung creëerden de makers een voorstelling waarbij je in de zaal verbaasd en zelfs teleurgesteld opkijkt als het afgelopen is. Van mij had het nog langer mogen duren.

A Love Unsung wordt op zaterdag 24 mei opnieuw uitgevoerd in De Gouvernestraat. Zie voor meer informatie de website van de Operadagen Rotterdam. Het nieuwe werk van Rob Zuidam is nog tot december 2014 te zien op verschillende plaatsen in Nederland. Zie daarvoor de website van The Stolz Quartet.