Eén van de pijlers van deze editie van Operadagen Rotterdam was de Nederlandse première van Private View, de eerste opera van de Vlaamse componiste Annelies Van Parys. Muzikaal en theatraal de moeite waard, zo bleek donderdagavond, maar inhoudelijk raakte de voorstelling verstrikt in zijn thema’s.

Wie componiste Annelies Van Parys de laatste weken in de media heeft zien optreden naar aanleiding van de première van Private View, zag een vrouw die weet wat ze wil. De muziek die ze componeerde voor haar eerste opera is van eenzelfde gedecideerdheid.

Van Parys componeert niet tentatief. Ze maakt geen met vraagtekens overladen zoektocht door het idioom van de eigentijdse muziek. In haar partituur is ze helder en trefzeker, doelgericht gebruikmakend van de muzikale middelen. Spanning speelt in Private View een centrale rol. Van Parys bouwt die spanning voortdurend op, om hem dan weer te laten verdwijnen.

Het zouden er eerst twaalf zijn, maar uiteindelijk had de componiste negen musici van Asko|Schönberg tot haar beschikking. Donkere kleuren overheersten in het ensemble, met als extra een ‘prepared piano’ en een voor de componiste nieuwe elektrische gitaar. Met zo’n bijzonder ensemble was het haast jammer dat ze onzichtbaar in de orkestbak zaten; in de zaal kreeg je daardoor niet alle details mee.

Private View is gebaseerd op het werk van Alfred Hitchcock. De oude meester komt, net als in zijn eigen films, een paar keer zelf in beeld. In de tekst van scenariste Gaea Schoeters en librettiste Jen Hadfield wordt veel verwezen naar de filmhistorie. De naam Grace Kelly valt en er zijn referenties aan oudere James Bond-films.

Het beeld, verzorgd met de beamermagie van Collectief 33 ⅓, is ontleend aan oud filmmateriaal. Stadse beelden van het New York in de jaren ‘30 en ’50 duiden de locatie van het verhaal aan en alle figuren in de opera hebben gezichten, ingekleurd met per personage een eigen tint.

Hoewel de makers enige afstand nemen van het Hitchcock-thema, is dat in de beeldtaal volop aanwezig. Er zijn geen echte fragmenten van de legendarische filmer – waarschijnlijk vanwege de rechten – maar er zijn wel beelden uit een film als Gaslight. De projectie is uiterst geraffineerd.

De vijf zangers van het ensemble Neue Vocalsolisten Stuttgart hebben ieder de taak twee personages te vertolken. Die hebben allemaal een eigen stem, zoals de ‘drie studenten’ die in falset zingen en de oude dame die met een bewuste verwijzing naar de Königin der Nacht heel hoog gaat. Alle karakters hebben letterlijk een eigen kleur, maar voor wie dat niet weet, is het nog een hele puzzel om te ontdekken wie wat zingt.

De personages zijn, zo vond ik in de toelichting, “gereduceerd tot archetypes, metaforen voor intermenselijke relatiepatronen”. Dat kan. Maar door de overkill aan beeld, de snelle teksten in de boventiteling en de zeer abstracte, vaak beperkt uitgelichte presentatie van de zangers kwam dat moeilijk over het voetlicht.

Volgens de makers wordt het publiek ‘geconfronteerd’ met de eigen rol als voyeur. Ik voelde me niet geconfronteerd. En dat ik in die zaal zat, was omdat de makers van de voorstelling me hadden voorgespiegeld dat ze iets bijzonders hadden gemaakt waar ik naar moest komen kijken.

Private View heeft een hoge ‘production value’, is muzikaal, vocaal en technisch ambitieus en maakt die ambities deels waar. In die zin zou de productie een lang leven kunnen hebben op veel andere plaatsen in de wereld. Maar met een ‘verhaal’ en thema’s die niet voldoende uit de verf komen, is de inhoudelijke component het minst geslaagde onderdeel van Private View.