Operarecensie

Spanjaard leidt groots Vrijdagconcert

Onder leiding van Ed Spanjaard stond het Groot Omroepkoor vrijdagavond op het podium van TivoliVredenburg. De grote, achthoekige zaal in Utrecht vraagt soms om artiesten van eenzelfde formaat. Niet per se achthoekig, wel net zo magistraal. Zoals het weldadige Groot Omroepkoor.

Ed Spanjaard. (© Ronald Knapp)
Ed Spanjaard. (© Ronald Knapp)

Niet alleen in omvang, ook en vooral in uitvoering blijft het Groot Omroepkoor groots. Met vijf spirituele koorwerken bracht het vrijdagavond op poëtische en ingetogen manier de muziek van Maurice Duruflé, Gabriel Fauré en Francis Poulenc ten gehore.

Deze drie Franse componisten maakten jong kennis met religieuze muziek. Dat was terug te vinden in het programma. In zowel Poulencs Salve Regina als Duruflé’s Requiem klonken de gregoriaanse gezangen van weleer door. Maurice leerde ze kennen in Rouen, Francis en Gabriel in Parijs. Ze lieten de drie heren niet meer los.

Het Groot Omroepkoor opende het concert met Fauré’s beroemde Cantique de Jean Racine. Voor deze compositie voor koor en orkest (hier uitgevoerd door orgel) koos Fauré een tekst van Jean Racine, één van de grootste Franse toneelschrijvers uit de zeventiende eeuw. Het sobere maar fijne dankgebed werd door het Omroepkoor sereen uitgevoerd, wat de sfeer voor de rest van de avond neerzette.

Of toch niet? Dacht men een avond met enkel zachte klanken tegemoet te gaan, niets bleek minder waar. Want daar klonk het Del iubilo del core che esce in voce van Robert Heppener. Letterlijk vertaald: “Van de jubel in het hart, die klinkt in de stem.”

Ken je het stuk niet, dan stel je je er wellicht weinig bij voor. Maar dit stuk, gebaseerd op een tekst uit de dertiende eeuw, is werkelijk grappig. Het gedicht gaat over de chaotische verwarring waarin iemand terechtkomt als hij verliefd is. We horen gefluister, geschreeuw, glissando’s, verzuchtingen, snelle canons en grote pauzes. Het Groot Omroepkoor beheerste het allemaal. Hulde voor hun muzikaliteit, waardoor dit stuk een geheel bleef en de verhaallijn duidelijk te volgen was. Met strakke timing, heldere klanken, lef en humor werd het publiek theatraal verrast en bleef de spanning tot het einde hoog.

Na het intermezzo Scherzo opus 2 voor orgel klonk Francis Poulenc. Een tragisch ongeluk van zijn zeer gewaardeerde collega Pierre-Octave Ferroud maakte dat Francis terug wilde naar de basis: het geloof. Hij dacht veel na over de breekbaarheid van het menselijk lichaam en werd zich bewust van het belang van de menselijke geest. Met die gedachten begon hij aan een reeks koorstukken die de sfeer van rustieke devotie ademden, waaronder het Salve Regina en Exultate Deo.

Mezzosopraan Virginie Verrez.
Mezzosopraan Virginie Verrez.

Beide werken schreef hij voor a-capellakoor, maar ze klinken beduidend anders. In het Salve Regina bezingt het koor zalvend en zoet de maagd Maria. Het Exultate is experimenteler, bevat modulaties en canons. Het Omroepkoor liet zonder moeite het contrast tussen beide horen.

Ongeveer zestig jaar na Poulenc schreef Duruflé zijn requiem. Dat hij duidelijk geïnspireerd was door Poulenc, was goed te horen; het Groot Omroepkoor liet eenzelfde ingetogenheid en kalmte horen.

Virginie Verrez zong één van de twee solopartijen. De mezzo studeerde in 2014 af en won als aanstormend talent diverse prijzen. Vaak rijst na dergelijke prijzen de vraag: waar is ze nu? Of zoals de New York Times in augustus over 25 veelbelovende zangers schreef: where are they now? Het antwoord in dit geval: op het podium van TivoliVredenburg, vol overtuiging. Met haar krachtige en warme geluid was Verrez een aangename metgezel voor de cellosolo (prachtig gespeeld door Michael Müller). Ze voerde mooi de boventoon, maar was niet dominant.

Haar collega, de al even getalenteerde bariton Benjamin Appl, deed in warmte niet voor Verrez onder. Wel klonk hij soms wat breekbaar en teer. De solo’s waren niet lang, maar gaven aan beiden de ruimte om hun diepgang te laten horen.

Het was een groots AVROTROS Vrijdagconcert!

Een verkorte versie van dit programma is op 9 oktober om 11.00 uur te horen in het Zondagochtend Concert in het Concertgebouw in Amsterdam. Het concert wordt live gestreamd.

Vorig artikel

The Tempest deel één ten dele geslaagd

Volgend artikel

Norma in Essen: een mooie belcantoavond

De auteur

Kenza Koutchoukali

Kenza Koutchoukali

4Reacties

  1. 9 oktober 2016 at 13:48

    Mooie recensie, kan me er goed in vinden. Ikzelf was wat minder enthousiast over de solistische bijdragen. Virginie Verrez sloot niet aan bij het sobere notenbeeld van Duruflé dat grotendeels op het Gregoriaans is gebaseerd en waar het koor en Ed Spanjaard zoveel moeite voor deden om dat te laten prevaleren. De altsolo mag wat mij betreft dan ook eenvoudiger en vooral met minder vibrato worden gezongen. Benjamin Appl maakt sinds enige tijd naam als een veelbelovend liedzanger, maar ik vond dat hij hier qua klankideaal wat tekort schoot

    Je kunt je afvragen of het noodzakelijk is voor twee minieme bijdragen dergelijke (dure) solisten te vragen, staat leuk in de seizoensbrochure, maar voegt per saldo weinig toe. Bovendien konden we in het stuk van Heppener horen dat het Groot Omroepkoor over voldoende solistische kwaliteiten beschikt om dit uit eigen kring te kunnen invullen!

  2. 9 oktober 2016 at 19:36

    Schandalige recensie van een concert met werken voor koor en orgel. Koor, solisten en dirigent worden uitgebreid besproken. Maar de begeleider en solist op orgel, de Utrechtse Domorganist Jan Hage, wordt in het geheel niet genoemd. TivoliVredenburgbezoekers weten bovendien dat er daar geen groot orgel staat, dus hoe is dit programma dan uitgevoerd? Onthutsend te zien hoe weinig waarde deze ‘recensente’ kennelijk hecht aan de rol van orgel en organist-begeleider in een programma met vocale muziek.

  3. Jan de Jong
    9 oktober 2016 at 23:06

    een werkelijk prachtig concert. De kwaliteit van de Vrijdagconcerten is de laatste tijd bijzonder hoog, zowel uitvoering als programma.

    Terugluisteren kan hier:
    http://www.radio4.nl/avrotrosvrijdagconcert/uitzending/410907/avrotros-vrijdagconcert

  4. Jan de Jong
    10 oktober 2016 at 22:06

    @Wouter van Belle
    wat een grote woorden,zeg. “Schandalig, onthutsend.”
    Nergens voor nodig om op die manier uw gelijk te willen halen.

    Natuurlijk is het wel jammer dat de recensent geen aandacht aan besteedt aan het orgel. Het gaat op deze site in de eerste plaats om de zangers. Aandacht aan het orgel, die geeft Thea Derks wel in een leuke reportage die te beluisteren is via de hierboven gekopieerde link naar Radio 4. Ook de reactie van de presentator op het virtuele orgel is grappig. Ik kan het bevestigen. Je voelde het orgel.

    Overigens krijgt de Grote Zaal volgend jaar een (barok)orgel.