Na het boek Il principe is er nu ook de opera The New Prince. De oude heersers van vijfhonderd jaar geleden zijn vervangen door recente machthebbers. Het Opera Forward Festival zorgde voor de wereldpremière in de Amsterdamse Stadsschouwburg.

Mack, zo wordt Niccolò Machiavelli aangesproken door de godin Fortuna in de persoon van een Amerikaanse uitgeefster. Zij spoort de beroemde politicus en schrijver uit de zestiende eeuw aan om diens befaamde vorstenspiegel Il principe te herschrijven teneinde er een verkoopsucces van te maken.

Fortuna weet wel een goede medeauteur die het machtsspel tot in de puntjes kent: dr. Henry Kissinger, een gesproken rol, die de Amerikaanse acteur Marc Kudisch perfect belichaamde. Een mooie vondst van de Amerikaanse schrijver David Ignatius, die het libretto voor The New Prince leverde, om deze vroegere minister van buitenlandse zaken onder Nixon en Ford tot spil in het spel te maken. Kissinger heeft meteen een sterk motto: “Niet wat waar is, telt, maar wat wordt gezien als waar.” Zijn uitspraak past precies in onze tijd van ‘alternative facts’.

Schuivers

De moderne powervrouw Fortuna, met elan gezongen en gespeeld door Karin Strobos, zorgt ook voor een nieuwe vorst, die lering kan trekken uit het herschreven tractaat. Het is president Wu van Amerasiopia, oftewel de hele wereld. De Zuid-Koreaanse bariton Simon Lim speelt de dictator met koninklijke allure. Vanuit de burgemeesterloge in de schouwburg volgde hij de lessen die Kissinger hem voorzette om revoluties te voorkomen, het volk onder de duim te houden en de eigen macht veilig te stellen.

Grootheden uit de geschiedenis van de twintigste en de eenentwintigste eeuw lieten zien hoe het wel en niet moet: van Hitler tot Nixon, van Bin Laden tot Clinton, van Mao tot El Sisi. Alle affaires in het machtsspel werden in de snel op elkaar volgende scènes uitgelicht, met natuurlijk ook de smakelijke schuivers die machthebbers maken, zoals de sigarenseks met Monica Lewinsky.

Fairouz

The New Prince kent een proloog, drie bedrijven en een epiloog. Het is in feite een raamvertelling over het schrijven van een boek over politieke macht, met voorbeelden in losse scènes. Librettist Ignatius schreef er snelle, goed bekkende zinnen voor. De Arabisch-Amerikaanse componist Mohammed Fairouz wist er voortreffelijk raad mee. Zijn recitativisch-melodische zanglijnen liggen prima in het gehoor.

De ondersteuning van het orkest (het pittig spelende Residentie Orkest geleid door Steven Sloane) is kleurrijk en zit ritmisch vol afwisseling. De muzikale stijl van de 32-jarige Fairouz loopt in de pas met die van de oudere grootheden uit het hedendaagse Amerikaanse componeren, Philip Glass en John Adams. De joelende klanken van op en neer lopende melodieën deden mij denken aan opera’s van Glass, terwijl de vaak krachtige ritmische puls ontleend leek aan Adams.

Fairouz liet in de smakelijke harmonieën horen het entertainment (onder meer in prachtige koorscènes) niet te schuwen. Vanwege de effectieve teksten, korte scènes en stuwende muziek was er sprake van een wervelende show met musicalallures.

Dat effect werd in de hand gewerkt door de regie van Lotte de Beer en het ontwerpersteam Clement & Sanôu, die bij De Nationale Opera eerder de spectaculair ogende producties Waiting for Miss Monroe en Hänsel und Gretel ontwierpen, evenementen die Lotte de Beer ook regisseerde. Haar flitsende aanpak, met name in de koorscènes, paste naadloos op de stijl van de teksten en de muziek.

Naast de reeds genoemde Karin Strobos, Simon Lim en Marc Kudisch vervulde de klankvolle Canadese bariton Joshua Hopkins de rol van Nicolò Machiavelli met dienstbare bijdragen van een schrijver die hunkert naar succes. De kleinere rollen (de personages lijken door het geweldige grimeurswerk op hun originelen) zijn uitstekend bezet.

Met deze op de actualiteit gebaseerde wereldpremière heeft De Nationale Opera in het Opera Forward Festival een voorbeeldige bijdrage geleverd om de operakunst ‘forward’ te brengen.

The New Prince is nog te zien op 28, 29 en 31 maart. Zie voor meer informatie de website van De Nationale Opera.