Met de Madama Butterfly van De Nationale Opera net achter de rug, volgde er nog één, helemaal uit Odessa. In een bomvol Zuiderstrandtheater in Den Haag eindigde woensdag een korte tournee door België en Nederland van een oud en gerenommeerd gezelschap uit de Oekraïense stad.

Zoals Pinkerton verbaasd concludeert: “Een luchtige woning”, zo oogde het staketsel van een traditionele Japanse woning met een even traditionele schuifwand aan de achterzijde in de productie van het Nationaal Academisch Opera en Ballet Theater uit Odessa. Op het verder lege toneel ontrolde zich het drama van het Japanse meisje dat zich goedgelovig laat huwen door een Amerikaanse marineofficier, door Giacomo Puccini in een waaier aan klankkleuren en emoties zo perfect in muziek geschilderd.

Een heel klein beetje deed de stilering van het decor, de bewegingen en de belichting denken aan de productie die De Nationale Opera voor de derde keer presenteerde. Maar de verfijning die regisseur Robert Wilson daar toonde, was in geen velden of wegen te bekennen in de opzet van regisseur Anatol Preissler. De bewegingen werden clichématig dribbelend uitgevoerd, de aankleding was Japans versus Amerikaans en de belichting verhevigde het drama met vette kleuraccenten, van fel rood tot blauw en paars.

Effectief was het schuiven met de wanden. Personages werden er bij hun opkomst mee afgedekt, zodat hun verschijnen verrassend werkte. Het sterkst bij het optreden van oom Bonzo, die als een onheilsgod opdook, waardoor zijn vervloeking als een mokerslag aankwam.

Voor de oren was deze Madama Butterfly veel aantrekkelijker. Hanna Litvinova creëerde met haar lieflijke verschijning en haar stevige sopraan een Butterfly die krachtig en zelfverzekerd overkwam, maar ook wist te ontroeren met intieme kleuren, zoals in het samenzijn met Pinkerton. Ze vormde een prachtig duo met Kateryna Lian als Suzuki. Lian paste met haar volle mezzostem fraai bij het wat scherpere geluid van Litvinova.

Met zijn jong ogende persoonlijkheid was Eduard Martyniuk in de rol van Pinkerton een overtuigende marineofficier (gekleed in een opvallend sober uniform), die recht op zijn doel afgaat. Gezegend met een soepele tenor zong Martyniuk met een fraai legato zijn hoog oplopende zanglijnen. Het gemak waarmee Pinkerton denkt over zijn genietingen in het leven (‘de Yankee trekt de hele wereld door’) klonk effectief door in de nonchalante, maar uitstekend gestuurde expressie. Viktor Mitiushkin als consul Sharpless – gekleed in een crèmekleurig kostuum – reageerde er als een waardige oudere heer nogal braafjes op.

Met het uitstekend spelende operaorkest haalde dirigent Igor Chernetski alle nuances uit Puccini’s partituur. In de gevoelige scène met Suzuki, waarin Cio-Cio-San haar overtuiging uitspreekt dat Pinkerton eens zal terugkeren, zorgde het orkest – vooral de blazersgroep, met de klarinet als uitblinker – voor ontroerende lijnen onder de gezongen expressie. Met elan werd het instrumentale intermezzo gespeeld, dat aansluit bij de nachtwake. Maar het stoorde dat de toneelgordijnen werden dichtgetrokken, waardoor de overgang naar het vervolg van de nachtscène vreemd overkwam.

Muzikaal een heerlijke ervaring om dit prachtige ensemble uit Odessa te leren kennen. In het najaar zal het terugkeren met Il trovatore en in mei volgend jaar met La bohème. Ook de balletafdeling staat in de planning met onder meer Het Zwanenmeer en Doornroosje.