Als je de Neue Hofkapelle Graz zou moeten omschrijven, dan is vrolijke, chaotische bende behoorlijk accuraat. Zaterdag gaf het ensemble een levendige uitvoering van Il Ciarlatano van Pergolesi tijdens het Festival Oude Muziek.

Bij binnenkomst in de Paardenkathedraal in Utrecht zien we alleen klavecinist Michael Hell en bariton Dietrich Henschel. Een mooi rustig beeld. Vervolgens brengt een kleine Piaggio Ape de rest van het gezelschap (een sopraan, vijf strijkers, een slagwerker, een acrobaat en twee acteurs) het speelvlak op en barst de chaos los. Het prikkelt de zintuigen, maar leidt soms te veel af van de opera zelf.

De opera wordt aangekondigd als Il Ciarlatano (De Charlatan), maar het werk heet eigenlijk La contadina astuta (Het slimme boerinnetje) of Livietta e Tracollo (de twee rollen die de opera kent). Il Ciarlatano was de naam die het publiek indertijd aan het werkje gaf.

De voorstelling is het beste te begrijpen als een soort parodie op (en tevens hommage aan) rondtrekkende artiestengroepen, zoals je ze kent uit Pagliacci. Er is een gangmaker die allerlei dingen roept en uithaalt, er is een acrobaat die jongleert, er zijn musici, die soms meerdere instrumenten spelen, er zijn zangers, enzovoort. Het operaatje vormt de belangrijkste act, maar er is nog van alles omheen.

Oorspronkelijk was Il Ciarlatano bedoeld als intermezzo van Adriano in Siria. De Neue Hofkapelle Graz brengt het werk op die manier. Adriano valt echter al snel in het water door de scrupules van de sopraan van de troep, daarom begint men maar aan het intermezzo. Ondertussen gaan de circuslui ongestoord verder met hun eigen bezigheden. Er wordt gekookt en geruzied, terwijl de opera aan de gang is. Nu en dan wordt de muziek overstemd.

Het is duidelijk dat het hier niet gaat om een keurig uitgevoerde opera met aandacht voor de uitvoeringspraktijk, iets wat je misschien verwacht bij het Festival Oude Muziek. Het gaat vooral om de theatershow. Ondertussen speelt het orkest wel uitstekend een oude Pergolesi, al is de zang soms wat vlak.

In de pauze doen de circusartiesten alsof ze van alles verkopen aan het publiek. Wat opdringerig, maar dat is de grap. Het tweede deel begint zonder dat ook maar iemand van zijn plaats heeft kunnen gaan. Uiteindelijk wordt Ciarlatano dus integraal gespeeld.

Ik blijf een beetje beduusd achter. Heb ik gezien wat ik wilde zien? Boventitels zouden hebben geholpen om het verhaal beter te begrijpen. Aan de andere kant heeft het verhaal niet zo veel om het lijf, dus dan is zo’n ‘circussetting’ zo gek nog niet.

Als je de voorstelling bekijkt als theatershow, springt vooral de diaboloact eruit die bij de inleiding van de tweede akte werd opgevoerd. Zomaar een diaboloact in je gezicht gesmeten krijgen, tussen de operadrukte door, wint het publiek voor dit gezelschap.

Il Ciarlatano is nog tot en met 1 september te zien. Zie voor meer informatie de website van het Festival Oude Muziek.

Reageren? Bezoek ons op Facebook of stuur de redactie een e-mail via redactie@operamagazine.nl.