Concert van Upshaw en Ax stelt teleur
Op papier zag de woensdagavond (10/3) in het Concertgebouw er schitterend uit: een nieuw werk van Golijov en een optreden van Dawn Upshaw. Als dat geen garantie was voor een avondje puur muzikaal plezier… Maar helaas, het concert viel op bijna alle fronten tegen.
Osvaldo Golijov is voor mij één van de meest interessante hedendaagse componisten. Het Concertgebouw had hem de opdracht gegeven een nieuw werk te schrijven.
De première zou gecombineerd worden met een optreden van de Amerikaanse sopraan Dawn Upshaw. Upshaw is altijd één van de grootste pleitbezorgsters van de muziek van Golijov geweest. De meeste van zijn werken componeert hij met haar stem in zijn hoofd.
Tel daarbij de luxe begeleiding van Emanuel Ax op en ik had reden genoeg om mijn warme huis te verlaten en, een ijzige kou trotserend, op weg te gaan naar het Concertgebouw.
Maar de eerste teleurstelling kreeg ik meteen bij aankomst te verwerken: geen Golijov. Het was hem niet gelukt om zijn werk op tijd af te krijgen. Kan gebeuren, maar waarom wist ik het niet? Abonnementhouders waren wel op de hoogte. Achteraf hoorde ik dat er een persbericht de deur uit was gegaan, maar dat heb ik niet ontvangen.
De tweede teleurstelling was Dawn Upshaw. Zij werd zo’n twintig jaar geleden wereldberoemd toen ze met haar opname van de derde symfonie van Gorecki op de eerste plaats van de hitparade belandde.
Die ‘Symfonie van de Klaagliederen’ beantwoordde volledig aan de tijdgeest van de jaren negentig: droevig en zeer eenvoudig in opbouw met zich herhalende klanken. Daar paste de prachtige, kinderlijk naïeve stem van Upshaw bij als een handschoen en haar Pools was accentloos.
Dat haar stem inmiddels niet meer zo soepel is, was te verwachten. Ze is ook geen dertig meer. Veel erger vond ik dat ze zich blijkbaar totaal geen raad wist met de liederen van Chopin. Er klopte niet veel van wat ze deed, ze las van blad en bewoog hinderlijk. Er was ook geen woord van te verstaan. Het klonk eerder als Russisch dan als Pools. Kwam er geen coach aan te pas? Kon Ax (hij spreekt voortreffelijk Pools) haar daar niet een beetje bij helpen?
De derde teleurstelling was de wereldpremière van ‘Piano Lessons’, een liederencyclus gecomponeerd door Stephen Prutsman (nomen est omen?). Voor mij klonk het als een slap aftreksel van Bernstein’s ‘I hate Music’.
Gelukkig was daar de meesterpianist Emanuel Ax. Zijn vertolking van vier Mazurka’s van Chopin was een absoluut hoogtepunt van het programma voor de pauze. Verder (het programma vermeldde liederen van Schumann) kan ik u er niets over vertellen, want in de pauze ben ik weggegaan. En ik was niet de enige.
De auteur
2Reacties
Zeker, het was gisterenavond , zeker voor wat Uspshaw betreft, weinig opwindend. Toch wist het publiek er, als altijd staande, 2, tamelijk vlot weggegeven, toegiften uit te klappen. Overigens ben ik van mening, dat een recensent(e), niet ontijdig behoort te vertrekken (dat heeft deze recensente haar lezers ook al bij Haydn’s “Armida” in de zaterdagmatinee van 5 september 2009 geflikt).
Dat tegenwoordig een recital een concert wordt genoemd – ja zelfs door het Concertgebouw – is opmerkelijk. Het geplande nieuwe werk van Osvaldo Golijov was niet op tijd gereed; zoiets komt vaker voor in de hedendaagse muziekwereld. De noodzakelijke verandering in het programma werd per e-mail op tijd aangekondigd. Duidelijk was dat de sopraan Dawn Upshaw fysiek werd gehinderd, maar toch nam zij vele malen, gesteund door de pianist Emanuel Ax, manmoedig de beruchte trap. Mijn Pools is non-existent, maar dat de taal met soms acht medeklinkers en één klinker in één woord (ja, wie zou dan niet de tekst voorhanden willen hebben?)gezongen door een Amerikaanse niet Pools klinkt: het gaat om de muzikale taal. Overigens heeft de van oorsprong Poolse Ax haar wel degelijk van taalkundige raad voorzien! Chopins liederen zijn geen hoogstandjes en worden zelden uitgevoerd, maar zeker de moeite waard om er kennis van te nemen. Pianistisch was Chopins Nocturne in Des, op. 27 nr. 2 een wonder van diepgravende schoonheid. In de 11 liederen van Schumann bevestigde Dawn Upshaw haar reputatie van een bijzondere liedzangeres, die in staat is om zich in uiteenlopende werelden te verplaatsen en de toehoorder geboeid mee te nemen. Twee toegiften: van Hugo Wolf,die op 13 maart a.s. 150 jaar geleden is geboren, Er ist’s en .. ja, toch nog een Golijov en wel Lúa descolorida uit 2002.