Discografie: Die Walküre
Nu De Nederlandse Opera zijn productie van Die Walküre voor de laatste keer gaat hernemen en de Ring in het kader van Wagners verjaardag sowieso breed in de belangstelling staat, is het een mooi moment om diverse opnamen van deel twee van de cyclus op een rij te zetten. Met extra aandacht voor Eva-Maria Westbroek.
Vroeger – heel erg vroeger, maar toch nog niet zo lang geleden – waren de opvoeringen en zeker de opnamen van een complete Ring des Nibelungen eigenlijk alleen aan ‘goden’ voorbestemd. Je deed het niet als je geen meer dan voortreffelijk orkest in huis had en geen beschikking had over een topdirigent. Om van zangers nog maar te zwijgen…
Tegenwoordig bestaat er geen operahuis, hoe klein en onbetekenend ook, die de hele rataplan niet op de rol zet. Moet kunnen? Van mij wel, maar moet het dan ook meteen opgenomen worden?
Van Bayreuth snap ik het nog enigszins. Het is toch het mekka, de tempel der Wagnerianen, waar maar weinig uitverkorenen naartoe mogen. Ligt het niveau daar dan zo hoog? Muzikaal wellicht, maar wat de producties betreft is het meestal ‘regietheater’ op zijn best. Of op zijn slechts…
Om de maestro zelf te citeren: “Gar nichts liegt mir daran ob man meine Werke gibt: mir liegt einzig daran dass man sie so gibt, wie ich’s mir gedacht habe; wer das nicht will und kann, der soll’s bleiben lassen!”
Westbroek, Bayreuth
In 2009 heeft Opus Arte de complete Ring van Christian Thielemann in Bayreuth opgenomen en een jaar later op cd’s uitgebracht (OA CD900B D). Daar was ik bijzonder gelukkig mee. Het geluid was prachtig en de bezetting fenomenaal, met in Die Walküre Eva-Maria Westbroek als Sieglinde en Endrik Wottrich als Siegmund.
Gelukkig bracht Opus Arte de productie uit op cd’s, want uit de recensies, berichten en fragmenten begreep ik dat de productie totaal mislukt was. Het was zelfs zo slecht dat het publiek te moe was om boe te roepen.
Nu waren de omstandigheden ook niet optimaal. Lars von Trier gaf de opdracht om de Ring te regisseren op het laatste moment terug, zodat de klus in handen van Tankred Dorst belandde. En Dorst is een vermaard toneelschrijver en geen operaregisseur.
Kan iemand mij dus vertellen waarom Opus Arte Die Walküre in 2010 alsnog op dvd heeft opgenomen (OA 1045 D)? Albert Dohmen (Wotan) en Linda Watson (Brünnhilde) zijn goed en Thielemann dirigeert prachtig, maar een jaar eerder waren ze ook van de partij. Edith Haller is van Helmwige naar Sieglinde gepromoveerd en daar heb ik mijn bedenkingen bij. Johan Botha (Siegmund) is een kwestie van smaak.
Westbroek, Aix-en-Provence
In juli 2007 ging in Aix-en-Provence Die Walküre in première, een bijzondere gebeurtenis. Het was niet alleen Simon Rattles (en Aix’) eerste Ring, het markeerde ook een werkelijk sensationeel debuut van ‘onze’ Eva-Maria Westbroek op het festival.
De productie van Stéphane Braunschweig was zeer vernuftig, met veel glas en staal. En toch brak hij nergens met de traditie. Wotan (een prachtige, zeer humane en breekbare Willard White) was vanaf de eerste scène een toeschouwer die de boel letterlijk in de gaten hield en aan het begin van de tweede akte een potje Stratego met zijn ‘pionnen’ speelde.
De jonge Mikhail Petrenko (Hunding) vertoonde een sterke gelijkenis met Poetin, waardoor zijn rol nog een extra grimmig karakter kreeg.
Na een ferm begin hield Rattle het orkest soepel en licht. De mooi door Robert Gambill gezongen ‘Winterstürme’ kreeg er een bijna belcantesk karakter door, en het daaropvolgende liefdesduet klonk als vanzelfsprekend onschuldig.
Westbroeks stem – stralend, volumineus en toch zeer lyrisch – kent duizenden nuances, waarmee ze alle gevoelens van haar personage (liefde, verdriet, vreugde, onschuld en verlangen) een andere kleur geeft (BelAir BAC 034).
Westbroek, New York en Frankfurt
Op 28 april 2012 zongen twee Nederlanders de sterren van de hemel in Die Walküre in de New Yorkse Metropolitan Opera. Aan de zijde van zijn vrouw Eva-Maria Westbroek maakte Frank van Aken als lastminutevervanger zijn onverwachte debuut bij het beroemde operahuis.
Wie naar BBC 3 luisterde, kon het meemaken (nee, NTR was er niet bij). Er is ook geen opname van gemaakt al heb ik alle vertrouwen in de piraten.
Het was niet de eerste keer dat het echtpaar Westbroek/Van Aken als Siegmund en Sieglinde optrad. In 2010 vertolkten ze de rollen met enorme bijval in Frankfurt. Oehms (OC 936) nam de voorstelling live op en daar mogen we heel erg blij mee zijn. Niet alleen omdat onze sterzangers eindelijk op cd werden vereeuwigd – en dan ook nog eens samen – maar ook omdat er werkelijk fantastisch in wordt gemusiceerd en gezongen.
Susan Bullock was een werkelijk onweerstaanbare Brünhilde en Terje Stensvold een imponerende Hunding. Groot aandeel in het succes had ook dirigent Sebastian Weigle.
Westbroek was ook van de partij in de nieuwe productie van de Ring bij de Metropolitan Opera (die met ’the machine’). Haar Siegmund werd weergaloos gezongen door Jonas Kaufmann en Deborah Voight was een stralende Brünnhilde.
Robert Lepage was de regisseur en als zodanig ook verantwoordelijk voor de machine die af en toe haperde. Er gebeurden ook (bijna) ongelukken – gelukkig allemaal met een goede afloop. Maar stel je voor… De productie won de ‘classical Grammy’ in de categorie opera. Terecht? Daar kom ik nog op terug.
Kupfer, Barcelona
Laat ik nog één keer de ‘Kupfer-Ring’ uit Barcelona, 2003, memoreren. Niet in de laatste plaats omdat er ook een Nederlandse zangeres aan meedeed: Corinne Romijn zong er Grimgerde.
De productie vond ik onevenwichtig en (mijn grootste bezwaar) inconsequent, maar dat maakte het niet minder boeiend. Das Rheingold vond ik meer dan prachtig. Kupfer scheen de aanwijzingen van Wagner op de voet te volgen.
Die Walküre was iets abstracter, maar nog steeds herkenbaar. Bijzonder sterk was de dood van Siegmund (Richard Berkeley-Steele): Kupfer liet hem door Hunding (goede Eric Halfvarson) in de armen van Wotan (onweerstaanbare Falk Struckmann) dodelijk verwonden, een variatie op Piëta.
Linda Watson was een prachtig zingende Sieglinde en Deborah Polaski een dito Brünnhilde. Jammer alleen van de overheersende donkerblauwe tinten, waardoor het beeld veel te donker was en waardoor je soms bijna niets kon zien (Opus Arte OA 0911 D).
Ludwig, New York
Twee jaar geleden is Sony met het openbaren van de Met-archieven begonnen. Daar zat ook Die Walküre tussen, opgenomen op 24 februari 1968. Je moet wel even aan het doffe geluid wennen, maar als je het eenmaal in je oren hebt… Wat is de uitvoering prachtig!
Maar wij zijn er nog niet, want ook Fricka doet mee en het moet gezegd worden: zij is de ster van de opera. Haar naam? Christa Ludwig. O ja: Hunding wordt gezongen door Karl Ridderbusch (Sony 853082).
Gergiev, Sint Petersburg
Inmiddels is er een nieuwe Walküre op de markt gekomen, uit een onverwachte hoek: Sint Petersburg. Valery Gergiev doet met zijn Mariinski-krachten mee aan het vieren van Wagners verjaardag en de hele Ring is op komst (zitten we daar echt op te wachten?).
Ik heb het nog niet gehoord, maar de recensies waren niet echt lovend. De namen van de solisten doen je echter watertanden: Nina Stemme, Anja Hampe, Rene Pape, Mikhail Petrenko, Ekaterina Gubanova en Jonas Kaufmann.
Nu we het over Kaufmann hebben: zijn nieuwste cd heet gewoon Wagner, maar zo gewoon is de opname niet. Behalve de oorspronkelijke Lohengrin-aria (is wel even wennen hoor!) zingt hij de Wesendonck-Lieder. Wat mij betreft is het één van de mooiste uitgaven van de laatste jaren, zeker wat een zangrecital betreft (Decca 4785189).
De auteur
20Reacties
I find it somewhat amazing that in this WALKÜRE overview there is so much Westbroek – and little else. While I agree that Westbroek’s Sieglinde is phenomenal, the rest of the cast(s) are often not really worth buying a CD for. Even if Thielemann in Bayreuth and the orchestra are superb, the rest of the bezetting is NOT “fenomenaal”. (Linda Watson as Brünnhilde, at that stage of her career and as recorded here…. please!) And though I also agree that Westbroek/Kaufmann are probably the sexiest Wälsungen of modern (or any) time, to call “Deborah Voight een stralende Brünnhilde” on the MET disc is also rather ambitious. Her German is terrible, which I found amazing considering her many excellent Strauss recordings, also the sound of the top notes from the Hojotohos onwards is shocking, to say the least. It’s more a caricature of the role than anything else. And IF you are going to mention some historical recordings (as you do): where is the greatest Siegmund of them all, Ludwig Suthaus? With Furtwängler and Rysanek from Vienna? Where are Lehmann/Melchior/Bruno Walter? Where is ANYTHING truly world-class and for eternity????
Dank voor dit interessante overzicht. Ik kende nog niet alle opnamen. Ik verheug me enorm op de prachtige Walküre in Amsterdam komende week, samen met Siegfried, de sterkste van deze krachtige Ring. Vrijdag al in de Wagner-stemming gebracht in het Concertgebouw met die weergaloze Eva-Maria Westbroek. Jammer dat Place de l’Opera er geen recensie van heeft. Zo’n operaprogramma is toch bijzonder zeldzaam, helemaal bij het KCO onder Jansons. Maar goed, er staat al zo veel interessants op deze sympathieke site; men kan niet alles hebben.
Er staat idd. veel Westbroek in, maar ik vind het wel aardig om zo’n goeie Nederlandse zangeres een beetje als standaard te gebruiken, als ik het zo mag uitdrukken. Natuurlijk zijn er in het verleden ongelofelijke voorstellingen gegeven en prachtige opnamen gemaakt, maar daar is al zoveel over geschreven en het is alleszins de moeite waard om goed geïnformeerd te blijven over de nieuwere produkties, lijkt mij zo.
Overigens ben ik zelf behoorlijk nieuwsgierig naar de ”historische” Klobucar opname.
Mooi overzicht, compleet is het nooit. Na het concert op vrijdag in het Concertgebouw mag een beetje Westbroek-saus bij wat mij betreft.
Fantastisch concert.
En gisteren de generale van ‘Die Walkure’ bijgewoond, aanbevolen. Het is Wagnerjaar en dat zullen we weten ook – jammer voor Verdi,
Basia, als je nog een Nederlandse prestatie wilt toevoegen: de Walküre onder Leinsdorf voor Decca ooit met Gré Brouwensteijn als Sieglinde. En er zijn vast ook nog wel bootlegs van haar in die rol. Maar het aantal woorden van zo’n overzicht is beperkt.
@Kevin: in de aanhef staat “Met extra aandacht voor Eva-Maria Westbroek.” Duidelijk, toch?
Met kleine zelf-correctie. Die Leinsdorf Walküre kwam laat in Brouwenstijns carriere. Ze was geregeld gast in Bayreuth. En is aldus onder meer te horen op de fraaie complete Ring onder Keilberth door Decca (goed) opgenomen in Bayreuth, voordat Decca besloot verder in zee te gaan met Solti.
http://www.amazon.com/s/ref=nb_sb_noss?url=search-alias%3Daps&field-keywords=brouwenstijn%20walkure
Verder heb ik ooit materiaal in handen gekregen van een Nederlandse die groot was in Bayreuth in de jaren twintig. T/m Brünnhilde zong ze. Wie heeft een clou? Ik heb het materiaal niet meer helaas. Ze kwam uit Rotterdam, meen ik. Misschien ooit verbonden aan de Rotterdamse opera…
@Neil: misschien staat de naam van de zangeres hier bij? http://www.operanederland.nl/Reportage%20Nederlandse%20zangers%20in%20Bayreuth.htm
@Gerard – het is niet verstandig om op blogs af te gaan.
Bezuyen als Loge in het seizoen 2012/13 in Amsterdam?????? Heb ik iets gemist?
@Antonio: de link was ook meer bedoeld omdat daar misschien de naam van de zangeres op stond waar Neil de naam niet van wist en niet om te checken of de info verder wel klopt.
@Gerard – dat snap ik ook wel, maar de info op de blog klopt voor geen meter.
Je kan beter afgaan op Dutch Diva’s, of – zullen we het Peter van der Waal maar eens vragen? Volgens mij kent hij het antwoord wel. Peter?
Paul Korenhof weet het vast! Dat is een wandelende encyclopedie. Mail hem via http://www.opusklassiek.nl
Neil: bedoelt u misschien Elisabeth Ohms?
Nog beter dan Westbroek vond ik de Sieglinde van Charlotte Margiono. Ik heb haar twee keer meegemaakt in die rol, werkelijk fantastisch, ook in de tweede en de derde acte.
Geachte heer Neil.
Ik denk dat het wel Elisabeth Ohms is, maar zij is niet geboren in Rotterdam ze is geboren op 17 mei 1888 te Arnhem.
Vel Wagner gezongen o. aan de Scala Milaan Kundry en Isolde in 1927 en 29 onder Arturo Toscanini. In Wenen O.a de Brunnhilde Walkure en Isolde onder Richard Strauss 8 januari 1928.
Ze heeeft veel Bayreuth gedaan o.a de Ring ,Kundry Isolde.
ze was daar de lieveling van Arturo Toscanini. ze zong er vanaf 1931. Ze was ook de eerste Turandot in Munchen.
Maar of het is die U bedoelt weet ik niet ga nog verder zoeken naar Rotterdamse.
Ja vind het ook jammer dat Basia niet de opnames noemt van onze GRE BROUWENSTIJN.
Vraagje is er geen opname ergens onder tafel van de uitvoering van de vorige Ned. Opera met GRe en Marijke van der LUGT, Hans Hotter Arnold van Mill? en zo uitvoering amsterdam schouwburg
The headline still says “Discografie: Die Walküre” and not “Westbroek’s best Sieglindes”. I am totally in favour of listing all her recordings, she certainly is a great great Sieglinde. (And yes, I agree, Margiono when she first sang the role in Amsterdam was amazing, but she totally lost her voice with it, sadly.) What I find troubling about the article: the praise of the other roles in the Westbroek recordings. A WALKÜRE is also Brünnhilde and Wotan, and in most of the listed CDs the singers of these roles are not on a level of recommendation. So what I would expect from an operamazaine-article is a pointing towards 2 or three all-round classic recordings. The one from Bayreuth with “onze GRE BROUWENSTIJN” would be one of them, not because of Brouwenstijn necessarily, but the sound quality, the rest of the cast (Varnay as Brünnhilde! Hotter!). Since this is not an advertisment financed website (thank God!), a bit more critical bite would be welcome.
tav chris horsmeier: Riemens beperkt Ohms’aandeel aan Bayreuth tot Kundry.
Het is wel aardig om te zien hoe snel de reacties op een bespreking van door een auteur geselecteerde werken verkeert in een opsomming van wat men allemaal mist.
Zelf heb ik 18 verschillende opnamen van Die Walküre in huis, niet een ervan wordt door Basia zelfs maar genoemd.
Vind ik dat erg? Nee, natuurlijk niet. Hierboven wordt een aantal opnamen besproken, nadrukkelijk met de toevoeging dat Westbroek extra aandacht krijgt. Daarmee sluiten we op voorhand tientallen opnamen uit, nou en?
Mijn mooiste Sieglinde is Cheryl Studer, ik heb niemand nodig om dat voor mij te zeggen, ik wist dat al lang. Dus vind ik het ook niet erg dat Haitinks Walküre niet wordt besproken. Waarvan akte.
I guess it would put matters into a better perspective to have more references here, even if you put Westbroek in the center. How does she compare to some of the great Sieglindes on disc (incl. Studer for example? Which disc of Westbroek works best because of the rest of the cast? I’d find a critical view here helpful, because otherwise you buy the DVD/CD and wonder why such bad singing was ever recommended on operamagazine.
Inderdaad zijn er in het verleden een aantal memorabele Ringen opgenomen die door de liefhebbers gekoesterd worden en die ook aanbevolen moeten blijven worden an de komende generaties….zoals de
=Clemens Kraus [1953]
=Furtwanglers [1950 met Flagstad, 1953 Met Modl]
=Keilberth 1955 [stereo], en 1952
=Knappersbusch diverse opnames [1956/1957/1958]
Bohm, Kempe
etc etc
Men kan gerust stellen dat de diverse casts uit de 50er jaren ongeevenaard zijn, van de hoofdrollen t/m de kleine bijrollen…..
De 30er jaren met Melchior, Lehman etc zijn ook fantastisch, helaas vaker incompleet of samengesteld uit verschillende data….[ook diverse andere Wagner operas]en de geluidskwaliteit….
Op dvd de Barenboim set,en de 2 Levine [Luisi] sets en natuurlijk
de Nederlandse set onder Haenchen….ook de Boulez set
Westbroek en Kaufmann zijn een geweldige combinatie..heeerlijk.
Kaufmann is in Wagner in zijn element, meer bijvoorbeeld als in een Werther waar zijn baritonale klank echt storend is…volgens mij..
Ha Basia, bedoelen ze misschien Anton van Rooy? Hij was de Wotan vóór de Eerste Wereldoorlog. Hij werd ook geboren in Rotterdam. In het Concertgebouw kan je zijn portret zien. Heb een stuk of vier 78-toerenplaten van hem, misschien ook nog een rol, maar dan moet ik zoeken. G